Appartementsgebouw in art-decostijl, gebouwd in opdracht van de koopman A. Widdershoven, naar een ontwerp door de architect Alfons Van Braekel uit 1933 (inscriptie), en voltooid in 1934.

Historiek en context

Het complex maakte deel uit van een groter vastgoedproject dat het volledige bouwblok besloeg, en waarbij een bestaand pand werd verbouwd en uitgebreid met een nieuwbouw. De eerste plannen werden al in 1931 opgemaakt, maar vonden toen geen doorgang. Twee jaar later volgde een nieuwe bouwaanvraag, vermoedelijk op basis van een aangepast ontwerp. Het bestaande hoekgebouw van Ernest Van Dijckkaai, Sandersstraatje en Zand, was een woon- en handelshuis in neoclassicistische stijl, opgetrokken in opdracht van de koopman Theophiel Franck-Krijn, naar een ontwerp door de architect Nestor Gerard uit 1889. Voor dit pand voorzag het vastgoedproject Widdershoven de vervanging van het schilddak door een bijkomende verdieping, de herindeling tot negen flats met een winkel, kantoor en garage op de begane grond, en een modernisering van de gevelopstand met een eigentijdse cementbepleistering, een nieuwe winkelpui en de aanpassing van de vensterordonnantie zijde Zand. Over de volledige breedte van het bouwblok zijde Sint-Jansvliet, werd een ondiep nieuwbouwcomplex met een gevelfront in zakelijke art-decostijl opgericht. Sinds kort bevond zich op de gedempte Sint-Jansvliet het ventilatiegebouw van de nieuwe Sint-Annatunnel voor voetgangers, waaraan de bouwstijl en het materiaalgebruik van het nieuwe appartementsgebouw werden aangepast, een dialoog die ook vandaag nog het karakter van het plein bepaalt. Het programma van de nieuwbouw omvatte oorspronkelijk een café en twee winkels op de begane grond, en in totaal twaalf bescheiden flats op de bovenverdiepingen, ontsloten door twee trappenhuizen met lift. Op een nieuwe bekleding van de pui na, is de nieuwbouw uit 1933-1934 integraal bewaard. Het destijds verbouwde hoekpand uit 1889, werd later nog een tweede maal grondig aangepakt, met inbreng van een extra niveau en vernieuwing van de gevelopstanden.

Het appartementsgebouw Widdershoven behoort tot het latere oeuvre van Alfons Van Braekel, die als architect actief was vanaf 1912 tot zijn overlijden in 1959. Hij onderscheidde zich tijdens de vroege jaren 1920 zowel met ontwerpen beïnvloed door het baksteenexpressionisme van de Amsterdamse School, als door de Frans georiënteerde art deco. Tijdens de jaren 1930 laveerde zijn architectuur tussen een zakelijke art deco en een ingehouden modernisme. Zijn belangrijkste realisatie uit deze periode is het appartementsgebouw van de Etablissements Carlier uit 1935 op de hoek van Meirbrug en Schoenmarkt. Vergelijkbaar met het complex Widdershoven is de meergezinswoning Cochez uit 1935 op de hoek van Volhardingstraat en Alfred Coolsstraat.

Architectuur

Met een totale gevelbreedte van dertien traveeën, omvat het langgerekte gebouw vijf bouwlagen onder een plat dak. Het gevelparement van de overstekende bovenbouw bestaat uit geelkleurig baksteenmetselwerk van het type Belvédère (bezande gevelsteen) met schaduwvoegen, gecombineerd met witte natuursteen voor de puilijst, vensteromlijstingen, erkers en de topgeleding van de hoekpartijen. Oorspronkelijk uit marmer, is de bekleding van de pui met afgeschuinde hoekportalen vervangen door natuursteentegels. De gevelcompositie beantwoordt aan een symmetrisch opzet, dat de klemtoon legt op de over vier traveeën vooruitspringende, verticaal geaccentueerde middenpartij. Deze wordt gemarkeerd door oplopende, driezijdige erkers, die tussen hoger doorgetrokken penanten gevat zijn. Afgeronde, horizontaal belijnde hoekpartijen met doorlopende vensterpartijen, oorspronkelijk afgewerkt met een vandaag verdwenen houten kroonlijst en een blinde attiek, dragen op hun beurt bij tot de gestroomlijnde dynamiek eigen aan de architectuur van de jaren 1930. Een afgeronde erkerpartij, oorspronkelijk boven de daklijst bekroond door een vandaag verdwenen pergola, markeert in de zijgevel zijde Ernest van Dijckkaai de overgang met het bestaande pand; een rechthoekige erkerpartij verleent een extra accent aan de zijgevel zijde Zand. Vernieuwd schrijnwerk.

Volgens de bouwplannen biedt de plattegrond gelijkvloers ruimte aan een café met bierkelder en sanitair in de ondergrond, twee winkels met annex woonkamer en keuken, gescheiden door de twee gemeenschappelijke inkom- en traphallen van de appartementen. Ontsloten door de hal, bestaan deze laatste telkens uit een woonkamer, twee slaapkamers en een keuken met terras en wc. Oppervlakte en indeling van de flats verschillen naargelang de inplanting in de middenzone of op de hoeken van het gebouw.

Bakstenen woonblok van vijf verdiepingen onder plat dak van 1929 (?), naar ontwerp van architect Alfons Van Braekel (opschrift). Begane grond met brede winkelramen onder uitkragende bovenbouw deels aangepast. Golvende gevellijn met afgeronde hoeken en verticaliserende halfronde en driezijdige loggia's.