Historiek

De oprichting van de Sint-Jozefparochie, in 1905 (KB van 20 mei 1906), is een rechtstreeks gevolg van de socio-economische ontsluiting van de vroegere Kievitsheide. De aanzet werd gegeven door de verlenging van het kanaal Dessel-Turnhout tot Sint-Lenaarts in 1864-1866, weldra aan weerszijden bebouwd met steenfabrieken; doorslaggevend was de oprichting van de cementfabriek in Beerse in 1889, met de bouw van 120 werkmanswoningen in de nabije omgeving, zowel op Beerse als Rijkevorsel (zie Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, 16n1, pagina 3, 31-33) en een grote bevolkingstoename als gevolg.

Aanvankelijk werd een noodkerk opgericht in een schuur aan de Stevennekens. In 1907 werd de bouwgrond voor de nieuwe kerk aangekocht en nog hetzelfde jaar werden de werken gestart. Bouwmeester was J. Taeymans, zie gedenksteen aan de oostzijde van de doopkapel. Opening van de nieuwe kerk op 26 september 1909, inwijding door monseigneur De Wachter op 12 september 1912. Restauratiewerken in 1987 onder leiding van J.L. Stynen.

Beschrijving

Vrijstaande neogotische kruisbasiliek met driebeukig schip van vier traveeën, transept van één uitstekende, vlak afgesloten travee, hoofdkoor van twee rechte traveeën en driezijdige sluiting, noordelijk zijkoor van één travee, sacristie aan zuid- en berging aan noordzijde; toren in oksel van zuidelijke transeptarm, koor en sacristie; eerste travee van noordelijke zijbeuk met aansluitende doopkapel onder octogonaal tentdak; eerste travee van zuidelijke zijbeuk met zijportaal.

Baksteenbouw gecombineerd met constructieve onderdelen van kalkzandsteen (Savonnière) en breukstenen plint; verschillende leien zadel-, lessenaars-, schild- en tentdaken.

Lijst- en puntgevels, eerstgenoemde met houten kroonlijst op consoles, laatstgenoemde met aandak, top- en schouderstukken, en ankers met krulornament. Symmetrisch uitgewerkte westgevel met spitsboogportaal in geprofileerde, natuurstenen omlijsting onder waterlijst op maskerkopconsooltjes; bekronende nis met stenen beeld van Christus Zaligmaker; flankerende spitsboogvensters; bovengevel met drieledig spitsboogvenster en blindnissen.

Vierledige toren onder octogonale, ingesnoerde naaldspits, verlevendigd met hoge onderbouw, afgeschuinde kordons, speklagen en omlijste steigergaten van natuursteen, naast oculi en spitse galmgaten; aanleunende ronde traptoren aan zuidzijde. Gevels van schip, transept, koor en doopkapel geritmeerd door versneden steunberen en omlopend kordon. Spitsboogvensters in bakstenen omlijsting met verschillend neogotisch maaswerk van natuursteen. Rechthoekige, betraliede sacristievensters. Zijportaal met korfboogdeurtje waarboven nis met stenen beeld van Heilige Johannes de Doper.

Interieur

Bepleisterde en beschilderde muren met schijnvoegen. Spitse scheibogen op ronde zuilen met octogonale arduinen sokkel en kapiteel, ter hoogte van het transept uitgewerkt als kapiteelloze pijlers. Middenbeuk, koor en transept met houten tongewelven, zijbeuken met dito halve gewelven; in beide gevallen rusten de ribben op consoles. Bakstenen kruisribgewelf onder de toren; tweede torengeleding met orgeltribune met gekoppelde, spitsbogige doorbrekingen ter hoogte van het koor. Doopkapel met bakstenen straalgewelf. Sacristie met bepleisterde troggewelven. Cementtegelvloeren.

Mobilair: Schilderijen: op doek geschilderde kruisweg door F.J. Hoevenaars, naar E. Dujardin, circa 1910.

Beeldhouwwerk: gepolychromeerde houten beelden van Heilige Blasius en Heilige Antonius Abt, tweede helft 19de eeuw, en Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen met Jezuskind, circa 1900; Christus Zaligmaker, eik, circa 1900; plaasteren piëta, begin 20ste eeuw (?).

Neogotisch meubilair (hoofd- en zijaltaren, gestoelten, communiebank, twee biechtstoelen, preekstoel, doopvont) door J. Van Tuyn, Brussel, circa 1910; stenen altaartafels met gebeeldhouwde houten retabels; gesigneerd en gedateerd hoofdaltaar, J. Van Tuyn 1911, met beschilderde zijluiken. Gebrandschilderde glas-in-loodramen, circa 1900, in koor en noordelijk zijkoor. Orgel, 1933, door firma Pels uit Herselt.