Begin 15de eeuw door de lakenmakers en wolververs opgericht als lakenhal mogelijk naar ontwerp van een lid van het Brusselse bouwmeestersgeslacht de Bosschere. Vóór 1430 zogenaamd gulde huys, meethuys en loterhuys; sinds 1430 betiteld als stadhuis. Nagenoeg volledig door brand verwoest in 1512, in 1534 herbouwd met belfort opgericht door Peter Moens en Merten Casus. Gerestaureerd in jaren 1880 door P.J. Taeymans en inrichting van een tentoonstellingsruimte (1890-1893) op de zolder voor de gypsotheek van K.A. Fraikin (°1817 - +1893), hiertoe werden in het dak platte lichten aangebracht; buitenrestauratie met aanpassing van de dakvensters ten behoeve van het museum in 1906-1910 naar ontwerp van J. Taeymans, de vormgeving van de dakvensters was - na discussie - geïnspireerd door deze van het Hôtel-Dieu in Beaune (Frankrijk). Recente restauratie met verwijdering van de dakvensters in 1996-1997 naar ontwerp van Architectuuratelier E. Van Loven.
Gotische lakenhal op rechthoekige plattegrond opgetrokken uit zandsteen met aan noordzijde belfort van bak- en zandsteen onder uivormige spits en aan zuidzijde arkeltorentjes onder leien spits; leien zadeldak. Verankerde lijst- en trapgevels van elf en twee traveeën en één bouwlaag met verhoogde begane grond, tandfriezen. Kruiskozijnen. Westgevel met korfboogdeuren onder spitsboogveld met Heilig Hartbeeld door J. Gerrits (1918) of dito bovenlicht met maaswerk; beide in geprofileerde omlijsting met omlopende waterlijst op consoles in vorm van mensenhoofd, hardstenen steektrappen. Achteruitwijkende eerste travee met getoogde poort onder gebogen waterlijst en gotische nis op saterkopconsoles. Keldertrappen aan west- en oostzijde. Noordzijde met spitsboogvenster en polygonaal belfort gemarkeerd door lisenen, kordons, rondboogfriezen en speklagen, bolkozijnen. Huidige beiaard ingehuldigd in 1965 met klokken deels afkomstig van oude klokkenspelen. Interieur met beschilderde balken en sloffen, mozaïekvloer met centraal stadswapen. Zolder, eertijds Fraikinmuseum, met bewaard gebint, ijzeren eind-19de-eeuwse trekbalken verwijderd bij de restauratiecampagne. Grote en ingemetselde stukken van de gypsotheek ter plaatse bewaard, rest van de Fraikincollectie ondergebracht in een gemeentemagazijn.
Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten Antwerpen, Monumenten en Landschappen, dossier A/0855.
Bron: KENNES H. & STEYAERT R. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n3, Brussel - Turnhout. Auteurs: Steyaert, Rita Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Op 31 augustus 1918 werd, binnen de bijzondere devotie tot het Heilig Hart die ontstond in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog, beslist een Heilig Hartbeeld te plaatsen in de nis boven de ingangsdeur van het stadhuis. De openstaande nis van de toren zou ingevuld worden door Sint-Waldetrudis (patrones van de stad), een werk dat echter nooit uitgevoerd zou worden. Het Heilig Hartbeeld werd vervaardig door Jan Gerrits (Antwerpen).
GORIS J.-M. 2004: Herentals en de Eerste Wereldoorlog 1914-1918. Oriënterende tentoonstelling in kader van Den oorlog verklaard! De Eerste Wereldoorlog in de provincie Antwerpen (10 januari 2004 - 8 februari 2004), Herentals, 16.
