Georiënteerde, neogotische kruisbasiliek met oudere westtoren, gelegen bij het begin van de straat links; voormalig omringend kerkhof omgevormd tot parking in de jaren 1960.

Historiek

Vóór 1123 was de kapel van Lille afhankelijk van de hoofdparochie van Vorselaar; in 1123 door Burchard, bisschop van Kamerijk geschonken aan het kapittel van de kathedraal van Kamerijk. In 1567 werd Lille een zelfstandige parochie. In 1584 werd de toenmalige kerk door brand vernield, de gotische toren van circa 1500 bleef behouden. In de periode 1590-1598 werd de kerk gedeeltelijk herbouwd en hersteld, doch de definitieve heropbouw en herinrichting werden pas in 1632 beëindigd. In 1844 werd de kerk vergroot door de bouw van een transept naar ontwerp van architect F. Berckmans en in 1848-1850 met de bouw van een doopkapel en een magazijn aan weerszijden van de toren. In de periode 1912-1914 werd de kerk met uitzondering van de toren gesloopt wegens bouwvalligheid en omdat ze te klein was geworden; gevolgd door de bouw van een nieuwe kerk naar ontwerp van de Antwerpse architect Ern. Dieltiens met integratie van de gotische toren, waarvan de spits vernieuwd werd in 1980. In een eerste fase werden koor en transept gesloopt en heropgebouwd, zodat de misvieringen in de kerk konden blijven doorgaan; nadien volgde de rest van de kerk. De nieuwe constructie werd op het kadaster geregistreerd in 1916.

Beschrijving

De huidige plattegrond ontvouwt een driebeukige kruisbasiliek met uitspringende westtoren, geflankeerd door een polygonale doopkapel (noorden) en een bergruimte (zuiden), schip van vijf traveeën, licht uitspringend transept van één travee met vlakke sluiting en koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting. Opgetrokken uit Boomse baksteen onder leien bedaking.

Massief aandoende westtoren van zes geledingen onder ingesnoerde leien naaldspits; baksteenbouw met verjongende hoeksteunberen en verwerking van witte steen voor onder meer waterlijsten en deuromlijsting; westgevel geopend door een verdiepte korfboogdeur onder arduinen waterlijst met rocaille sluitsteen en bekronend spitsboogvenster in zandstenen omlijsting; hogere geledingen gemarkeerd door spaarvelden met boogfriezen; bovenaan gekoppelde spitsbogige galmgaten. Flankerende, polygonale traptoren met lichtgleuven tegen zuidgevel.

Schip geritmeerd door versneden steunberen waartussen eenvoudige spitsboogvensters met variërend neogotisch maaswerk, radvensters in de middenbeuk; aflijnende baksteenfriezen. Koor en transept met gelijkaardig uitzicht. Deuren in het transept ingebracht in 1969. Lagere zijkoren in de oksels van transept en koor.

Interieur

Interieur gelambriseerd, hogerop bepleisterd met gebruik van schijnvoegen voor omlijstingen, bundelpijlers, gewelfribben en gordelbogen; spitsboogarcade op eenvoudige bundelpijlers; bakstenen kruisribgewelven met ribben neerkomend op colonnetten met koolbladkapiteel, waardoor het rijzige karakter van het interieur wordt benadrukt. Schijntriforium tussen de spitsboogarcade en de radvensters.

Mobilair

Schilderijen: rijke verzameling 17de-eeuwse schilderijen van de Vlaamse School, onder meer Heilige Familie met de kleine Johannes (1670), Hemelvaart, Jezus aan het Kruis met Maria Magdalena aan de voet, Jezus ontmoet Veronica, Heilige Familie met de kleine Johannes en Heilige Elisabeth, Kruisafneming, Kruisoprichting, Maaltijd met de Emmaüsgangers, Prediking van Jezus. Marteldood van de Heilige Petrus, gedateerd 1663, Th. Boeyermans.

Beeldhouwwerk: gepolychromeerde houten beelden, Onze-Lieve-Vrouw met Kind, vierde kwart van de 16de eeuw, Thomas Hazart; Heilige Antonius abt en Heilige Jozef met Kind, tweede helft van de 17de eeuw, Nicolaas Van der Veken; Heilige Catharina van Alexandrië, tweede helft van de 15de eeuw; Heilige Sebastiaan, tweede helft van de 17de eeuw; Onze-Lieve-Vrouw van Smarten, tweede helft van de 17de eeuw; Heilige Anna leert Maria lezen, tweede helft van de 17de eeuw; beeldengroep Calvarie, 16de eeuw. Twee eiken 18de-eeuwse reliëfs, Berouw van de Heilige Petrus en Onze-Lieve-Vrouw met Kind; Petrus als paus, hout, eerste helft van de 19de eeuw.

Meubilair: gemarmerde, houten portiekaltaren, hoofdaltaar van 1776; zijaltaren uit tweede helft van de 17de eeuw; rechter koorgestoelte met wapenschild en gedateerd schenkingsopschrift van van Steenhuys, 1673, links kopie van 1919; neogotische preekstoel met schenkingsopschrift Franciscus Segers 1917, steen en eik; neogotische eiken biechtstoelen, 1918, door H. Maes; orgel van de hand van Louis II de la Haye 1761, eiken orgelkast, 1760, J. en N. Verbuecken; orgel grondig aangepast in 1893 door P. Stevens uit Duffel, een tweede maal in 1957 door G. D'Hondt uit Herselt.

18de-eeuws doopvont, rood marmer en messing; glasramen, in het koor uit de periode 1912-1914, behalve het middelste dat geplaatst werd in 1980 naar ontwerp van L. Vingerhoets; in het transept (1912-1914) van de glazeniers Hochreiter-Geyer (Antwerpen); in linker zijbeuk (1990) en doopkapel naar ontwerp van H. Van de Perre, in rechter zijbeuk gesigneerd A. Calders, 1971.