erfgoedobject

Hoeve De Schrans

bouwkundig element
ID
47419
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47419

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoeve De Schrans
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Hoeve De Schrans
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Hoeve De Schrans met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Historiek

Oudste burgerlijk gebouw van Lille, volgens aanduiding in de oostgevel en een niet meer zichtbare balkinscriptie in de woonkamer, opklimmend tot 1635. Destijds een riante woning met schuur en brouwerij, gebouwd door Wouter van Steenhuys, toenmalige schout van de heerlijkheid Lille, Wechelderzande en Vlimmeren; in 1695 aangekocht door Norbert de Vrijter, substituut-schout van Lille, die van de schrans een vermaarde herberg maakte; vermoedelijk in de eerste helft van de 18de eeuw omgevormd tot herenboerderij; vanaf 1775 eigendom van graaf de Pestre, graaf van Turnhout, die het liet inrichten als "speelhuys" of buitengoed; het neerhuys (ten noorden aanbouwsel uit midden 18de eeuw) werd in de loop van de tweede helft van de 18de eeuw meermaals verpacht aan een landbouwer die ook de omliggende weiden en gronden in gebruik kreeg. Tijdens de Franse Revolutie aangeslagen en verkocht; naderhand diverse eigenaars. In de 19de eeuw opnieuw als residentie in gebruik genomen onder meer als verblijfplaats van de pastoor en naderhand van een belastingontvanger; in 1879 werden hier tijdelijk twee klaslokalen ondergebracht en vanaf eind 19de eeuw werd het opnieuw een landbouwbedrijf.

Beschrijving

Achterin gelegen, omgracht L-vormig hoevecomplex, toegankelijk vanaf de Kerkstraat via een lindedreef. Binnen de omgrachting vinden we de moestuin ten zuiden van de woning, de boomgaard ten zuidoosten en een weide ten westen.

Woning van vier traveeën en één bouwlaag onder steil, licht overkragend zadeldak (nok loodrecht op de dreef, Vlaamse pannen). Verankerde witgekalkte lijstgevel op gepikte plint; beluikte, later gewijzigde, rechthoekige vensters onder houten latei, dito deur. Achtergevel met deels gewijzigde, deels gedichte muuropeningen; twee opkamervensters links, waarvan één gedicht en rechts witstenen klooster- en kruiskozijnen met dubbele ontlastingsboogjes. Het kloosterkozijn als resultaat van het halveren van een kruiskozijn. Opmerkelijk zijn de hoekblokken van ijzerzandsteen. Later ingebrachte deur onder arduinen latei en rechthoekig bovenlicht. Linker zijtuitgevel (oosten) met muurvlechtingen; het jaartal 1635, een Sint-Andrieskruis, een Davidsster en een hart werden uitgewerkt in gesinterde baksteen, evenals de boogjes boven de ten dele gedichte muuropeningen, terwijl bepleisterde muurbanden de niveaus van het zoldergebint weerspiegelen. Later aangebouwde bergruimte onder lessenaarsdak. Gecementeerde westelijke zijgevel.

Binnenindeling met centrale gang tussen twee grote vertrekken, die door een muur op hun beurt in twee werden gedeeld; behouden balkenrooster onder vals plafond en dakgebint; heden verkleinde kelder met tongewelf.

Aansluitend, lagere koestal en schuur van latere datum; verankerde bakstenen constructie met witgeschilderde lijstgevel; vier traveeën en één bouwlaag onder zadeldaken (nok loodrecht op de woning, Vlaamse pannen).

  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Antwerpen, Monumenten en Landschappen, Beschermingsdossier A/0687.
  • VAN OLMEN J., De familie Proost, een invloedrijk geslacht in de 17de eeuw, Heemkundige Kring "Norbert de Vrijter", Jaarboek 1993, XI, p. 33-98.
  • VAN DEN BRANDEN W., De Schrans een merkwaardig gebouw te Lille en haar bewoners, Heemkundige Kring "Norbert de Vrijter", Jaarboek 1983, I, p. 91-108.

Bron: KENNES H. & STEYAERT R. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n3, Brussel - Turnhout.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De hoeve is vanaf de Kerkstraat toegankelijk via een dreef van gekandelaarde linden. De omgrachte hoeve is reeds herkenbaar op de Ferrariskaart (1770-1778). Op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) verschijnt de naam “Schrans”. Het tracé van de dreef is op deze kaart duidelijk herkenbaar.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
Auteurs: Cox, Lise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve De Schrans [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47419 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.