Georiënteerde, driebeukige pseudobasiliek met merkwaardige westtoren in Kempische baksteengotiek. Omringend, ommuurd kerkhof, heden buiten gebruik, met enkele bewaarde grafstenen; in het zuidelijk deel van de muur: bewaarde arduinen pijler met bekronende, gecementeerde siervaas, afkomstig van de voormalige toegangspoort.

Historiek

Tot op heden zijn slechts weinig historische gegevens betreffende de kerk beschikbaar: volgens een jaartal dat zich tot voor enige tijd bevond op de muur achter het hoofdaltaar, zou de bouw van de kerk, al dan niet van steen, zijn aangevat in 1121. Dit valt moeilijk te bewijzen, maar het is wel zeker dat het oudste gedeelte van de huidige kerk, met name een deel van de middenbeuk, lang vóór 1500 gebouwd werd, wellicht onder pastoor Hendrik de Proost (+ 1461).

In de 16de eeuw, vermoedelijk circa 1568, werd de huidige toren gebouwd; begin 17de eeuw werden kruisbeuk en koor gebouwd of tenminste vergroot. Zware beschadigingen tijdens de Godsdiensttroebelen, onder meer in 1565 en 1572, gevolgd door herstellingswerken. De zijbeuken werden verhoogd en vergroot in 1737. In 1909 (ontwerp van 1908) werden naar ontwerp van de provinciale architect J. Taeymans de zijbeuken 1.50 meter verbreed en voorzien van afzonderlijke lessenaarsdaken, terwijl de overige bedaking werd vernieuwd en de zuilen van hun bepleistering werden ontdaan. Het bepleisterd tongewelf werd vervangen door een houten en een nieuwe sacristie werd aangebouwd aan de zuidzijde van het koor.

Beschrijving

De plattegrond van deze laatgotische kruiskerk met pseudo-basilicale opstand ontvouwt een tussen zijruimten (doopkapel ten noorden en magazijn ten zuiden.) ingebouwde westtoren met aansluitend driebeukig schip van vier traveeën, uitspringend transept van anderhalve travee met vlakke sluiting en koor van twee rechte travee met driezijdige sluiting. Met uitzondering van de toren waar veelvuldig gebruik werd gemaakt van zandsteen, werd het geheel opgetrokken uit baksteen onder leien zadel- en lessenaarsdaken.

Ingebouwde westtoren met opvallende verwerking van zandsteen voor hoek- en negblokken; vierkante basis van vier geledingen, geflankeerd door versneden, haaks op elkaar gestelde steunberen en een polygonaal traptorentje onder ingesnoerde leien spits op de zuidwestelijke hoek; westgevel geopend door een korfboogdeur en bekronend spitsboogvenster in doorlopende zandstenen spitsboogomlijsting; hogere geleding gemarkeerd door blindbogen. De overgang van de vierkante basis naar de octogonale klokkenverdieping wordt gemaakt door een blinde geleding met driehoekige afschuiningen, waartussen eveneens blinde bogen. Het achtzijdige segment bevat spitsbogige galmgaten en een boogfries onder licht ingesnoerde, doch relatief hoge naaldspits.

Het overige gedeelte van de kerk is vrij homogeen en sober met spitsboogvensters voorzien van variërend neogotisch maaswerk tussen ritmerende, dubbele steunberen; verspreide ingemetste grafstenen en tegen het koor 18de-eeuwse sarcofaag en Calvarie.

Intrieur

Bepleisterd en beschilderd interieur: spitsboogarcade met bakstenen zuilen op bepleisterde polygonale sokkel; houten tongewelven, halve in de zijbeuken.

Mobilair

Schilderij: Geboorte van Maria, Jan Erasmus Quellin (?), circa 1700.

Beeldhouwwerk: gekleed beeld Onze-Lieve-Vrouw met kind, Thomas Hazart, circa 1580; De kleine Johannes kust de hand van Jezus, circa 1700, geschilderd hout; Verrezen Christus, 1710, geschilderd eik; beschilderde beelden van Heilig Ambrosius van Milaan en Heilig Nicolaas van Myra, vierde kwart van de 17de eeuw - eerste kwart van de 20ste eeuw; Heilige Sebastiaan, 1714; gepolychromeerd houten beeld van de Heilige Helena, begin 18de eeuw; Jezus aan het kruis, terracotta, vierde kwart 19de eeuw - eerste kwart 20ste eeuw.

Meubilair: neogotisch hoofdaltaar met retabel, H. Maes, eerste kwart 20ste eeuw; verdwenen zijaltaren, doch bewaarde neogotische retabels, begin 20ste eeuw; koorgestoelte, eik, begin 18de eeuw; lambrisering uit de tweede helft van de 17de eeuw in de sacristie; eiken preekstoel, Jan Baptist De Wré, 1714; eiken biechtstoelen in Lodewijk-XVI-stijl, 1823; beschilderde 17de-eeuwse biechtstoel met rouwende engelenhermen; balustrade doksaal met muziekinstrumenten en musicerende engeltjes, tweede helft van de 17de eeuw, eik; doopvont, tweede helft van de 17de eeuw, marmer en koper; moderne glasramen van de hand van Hizette, aangebracht nadat de oude glasramen sneuvelden in de Tweede Wereldoorlog met uitzondering van het glasraam in de noordelijke transeptarm dat 1905 gedateerd is en afkomstig is uit het werkhuis L. Grossé te Brugge.