erfgoedobject

Hoevecomplex

bouwkundig element
ID
47445
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47445

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hoevecomplex
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Jeneverstokerij
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Latijnse School
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Gierle
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

U-vormig ingeplant hoevecomplex met binnenplaats, grenzend aan de noordzijde van het met kastanjebomen omgeven kerkhof van Gierle en opklimmend tot de 17de eeuw.

De vroegst gekende eigenaar van deze woonstede is Nicolaes Verelst, schout van Lille, Wechelderzande en Vlimmeren vanaf circa 1590, tevens lakenhandelaar. Volgens een gedenksteen in het huidige nummer 23 werd het nu bestaande complex opgericht in 1645; hoewel deze steen onvoldoende bewijskracht bezit gezien hij nagenoeg 200 jaar later werd geplaatst (bij verbouwingen van het oostelijk deel in 1841) is het zeker niet onwaarschijnlijk.

Naderhand resideerde de familie De Vrijter-Pauly lange tijd in deze hofstede. Bij de volkstelling van 1796 is er reeds sprake van een brouwerij (huidig woonhuis nummer 24). In 1834 worden zowel brouwerij als branderij (jeneverstokerij) omschreven als klasse 1; de branderij wordt omgevormd tot woonhuis in 1855 en verenigd met het "huis, werf en gebouw (schuur)", terwijl de brouwerij in 1873-1874 wordt "gerenoveerd".

Circa 1975 gerestaureerd complex bestaande uit verankerde bakstenen gebouwen van één bouwlaag onder aaneengesloten zadel- of schilddaken (Vlaamse pannen), U-vormig geschikt rondom een binnenplaats die aan kerkhofzijde is afgesloten door een bakstenen muur.

Nummer 19. Westvleugel van het U-vormige complex, voorheen de zogenaamde "Latijnse school". Reeds in de 14de eeuw zou in Gierle een Latijnse school bestaan hebben die de leerschool was van menig geleerde. In 1734 werden 130 kinderen genoteerd, waardoor het bestaande gebouw te klein was geworden; in 1735 gaf de toenmalige bisschop van Antwerpen Monseigneur Carolus d'Espinea toelating om het gebouw met één gebint te vergroten.

Schuin ingeplant breedhuis met omhaagd voortuintje, gerestaureerd in de jaren 1970; gedecapeerde bakstenen lijstgevel van acht traveeën gemarkeerd door een geblokt deurrisaliet met rondboogdeur; voorts eenvoudige rechthoekige vensters onder arduinen latei. Klimmende dakkapellen achteraan.

Haaks aansluitend bedrijfsgebouw onder schilddak, met name de noordvleugel van het U-vormige complex. Volgens W. Van den Branden de voormalige jeneverstokerij, voorheen gesitueerd in de oostvleugel. In 1855 verbouwd tot woning met relatief brede steekboogvensters en bewaard korfboogdeurtje. Afgaande op oude foto's bestond er vóór de jongste restauratie slechts de rechter dakkapel, de linker werd toegevoegd.

Nummer 23. De oostvleugel van het U-vormige complex, volgens W. Van den Branden voormalige brouwerij met links aansluitende stal. Brouwerij gemarkeerd door klimmende dakkapellen en lange ankers; links van de rondboogpoort die doorgang gaf tot de binnenplaats, bevindt zich een gevelsteen met vermelding "1645/ hernieuwt/ 1841"; een tweede gevelsteen met vermelding "hernieuwd 1975" verwijst naar de jongste restauratie; enkele krulspieankers in de zijgevel. Stal van vier traveeën en anderhalve bouwlaag, gemarkeerd door brede steekboogpoort en rechthoekige vensters.

  • Twee stukken aangaande de school en de kosterij te Gierle, in Taxandria, 1932, IV, nummer 4, p. 159-169.
  • VAN DEN BRANDEN W., De schuur aan de Singel te Gierle, Onuitgegeven historische nota, Ottergem, 1996.

Bron: KENNES H. & STEYAERT R. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Gierle

  • Is deel van
    Singel


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoevecomplex [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47445 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.