Teksten van Katerheidemolen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/47912

Katerheidemolen ()

De Katerheidemolen is een stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (stellingmolen), gebouwd rond 1765 ter vervanging van een standaardmolen.

De oudste vermelding van een molen in de omgeving van de latere Katerheidemolen dateert van 1267. Vanaf 1438 zijn de pachters van de molen gekend en kan men met zekerheid zeggen dat het een houten standaardmolen betreft en een banmolen die eigendom was van de heren van Ekeren. In de 16de eeuw wordt de Katerheidemolen eigendom van de graven van Hoogstraten en is er ook sprake van herstellingen aan de bijhorende rosmolen (1569).

De windmolen werd platgebrand bij het beleg van Antwerpen in 1584-1585, herbouwd in 1598 en later nog verschillende malen hersteld. Na het rechttrekken van de oude baan naar Bergen-op-Zoom (tijdens het derde kwart van de 18de eeuw) kwam de oude houten molen echter op 500 meter van de nieuwe kasseiweg te staan. Daarom werd in 1765 een nieuwe stenen Katerheidemolen gebouwd op de huidige plaats. Tot 1894 functioneerde die als windmolen, nadien werd die aangedreven door achtereenvolgens een stoommachine, petroleum, gas en elektriciteit, en dit tot na de Tweede Wereldoorlog. De wieken verdwenen al in 1916. De molen werd in 1961 door de gemeente aangekocht om te restaureren en te herbestemmen maar uiteindelijk zou de molen pas in 1981-1983 gerestaureerd worden naar plannen van architect Mark Van Den Eynden. De molen werd hierbij heringericht tot een toneelzaal, verbonden met het nabijgelegen cultureel centrum ten noorden. In 2015 werd de molenromp opnieuw gerenoveerd (bedekking met cederhouten leien) en herbestemd tot horeca.

Anno 2020 rest enkel een stenen molenromp van vijf verdiepingen met rondboogvormige muuropeningen en sporen van een houten rondgang op de tweede bouwlaag. De inrichting bleef gedeeltelijk bewaard.

  • BRESSELEERS F. 1972: De katarderheidemolen te Sint- Mariaburg onder Brasschaat, Toerisme provincie Antwerpen 3.
  • DE TROETSEL J. 1983: Kaarderheidemolen is straks kultureel centrum, De Antwerpse woongids 16-17 april, 14.
  • HOLEMANS H. en LEMMENS P. J. 1982: Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken-Sint-Niklaas.
  • PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in BelgiĆ«, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N1 (A-He), Brussel - Gent.
  • S.N. 1977: Molenecho's 5.3.

Auteurs:  Steyaert, Rita; Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Katerheidemolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/359186 (geraadpleegd op ).


Katerheidemolen ()

Katerheidemolen (kruispunt met Molenweg), op het gehucht Sint-Mariaburg (ten noorden van Donk). Reeds vermelding van een banmolen in de eerste helft van de 16de eeuw, platgebrand bij het beleg van Antwerpen en herbouwd in 1598; later verscheidene malen hersteld. Na het rechttrekken van de oude baan naar Bergen-op-Zoom (derde kwart van de 18de eeuw) kwam de oude houten molen op 500 meter van de nieuwe kasseiweg te staan; tussen 1774 en 1778 werd een nieuwe stenen Katerheidemolen gebouwd op de huidige plaats. Tot 1894 windmolen, nadien aangedreven door stoommachine, petroleum, gas en elektriciteit; wieken verdwenen in 1916. De molen werd gerestaureerd en ingericht tot toneelzaal verbonden met nabijgelegen cultureel centrum ten noorden. Stenen molenromp met rondboogvormige muuropeningen en duidelijke sporen van een houten rondgang op de tweede bouwlaag.

  • BRESSELEERS F. 1972: De katarderheidemolen te Sint- Mariaburg onder Brasschaat, Toerisme provincie Antwerpen 3.
  • DE TROETSEL J. 1983: Kaarderheidemolen is straks kultureel centrum, De Antwerpse woongids 16-17 april, 14.
  • HOLEMANS H. en LEMMENS P. J. 1982: Molens van de Voorkempen en van Groot-Antwerpen, Nieuwkerken-Sint-Niklaas.
  • S.N. 1977: Molenecho's V.3 (maart).

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n1 (A-He), Brussel - Gent.
Auteurs:  Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Katerheidemolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/47912 (geraadpleegd op ).