Historiek en context

Kantoorgebouw in beaux-artsstijl van de Anglo-Continentale (vormals Ohlendorff’sche) Guano-Werke, naar een ontwerp door de architecten Fernand de Montigny en Louis Somers uit 1911, opgetrokken in 1912. Het bedrijf gespecialiseerd in de import en verwerking van guano uit Peru, werd in 1858 te Hamburg onder de benaming Ohlendorff & Co opgericht, door de ondernemer Heinrich Ohlendorff (Hamburg, 1836-Hamburg, 1928) die zijn broer Albertus Ohlendorff (Hamburg, 1834-Gut Gresse, 1894) in de zaak betrok. In 1883 omgevormd tot de Aktiengesellschaft Anglo-Continentale (vormals Ohlendorff’sche) Guano-Werke, groeide het bedrijf uit tot de belangrijkste importeur van guano in het Duitse rijk. Guano is een natuurlijke afzetting van gedroogde uitwerpselen van voornamelijk zeevogels met een hoge concentratie aan fosfaten en natriumnitraat, die vanaf de 19de eeuw als kunstmest werd gebruikt. Om aan de grote vraag te voldoen, richtte Ohlendorff & Co na de hoofdvestiging in Hamburg al in de jaren 1870 bijkomende verwerkingsfabrieken op in Londen, Antwerpen en Emmerich. Na overname van de Merck’schen Guano- und Posphat-Werke, ontstond in 1927 de Guano-Werke AG.

Voor de bouw werd het huis genaamd "de Clavecymbale" gesloopt, dat van bij oorsprong het perceel innam. Het betrof vermoedelijk een breedhuis met zijtrapgevels in traditionele bak- en zandsteenbouw, dat in 1551-1552 onmiddellijk na de aanleg van de Arenbergstraat was opgetrokken in opdracht van de 'clavicordiemakere' Joos Careest. Het kantoorgebouw van de Anglo-Continentale (vormals Ohlendorff’sche) Guano-Werke werd in 1988 aangekocht door de provincie Antwerpen, en na aanpassingswerken door het architectenbureau Storme Storkebaum Van Ranst geïntegreerd in het gebouwencomplex van de aanpalende Arenbergschouwburg. De gevel en enkele interieurelementen bleven behouden.

Het kantoorgebouw Anglo-Continentale (vormals Ohlendorff’sche) Guano-Werke, behoort samen met het "Acaciahof" uit 1912 aan de Acacialaan en de cottagevilla Kasteel Schijndaal uit 1913 te Schoten, tot de belangrijkste vroege realisaties van Fernand de Montigny en Louis Somers uit de korte periode van samenwerking vóór de Eerste Wereldoorlog. Associés van omstreeks 1910 tot 1940, lieten zij zich in 1920 opmerken met het stadion voor de Olympische Spelen op het Kiel. De klassieke beaux-artsstijl die hun vooroorlogse architectuur kenmerkte, trokken zij tijdens de jaren 1920 door in het merendeel van de burgerhuizen van hun hand. Op hetzelfde moment waren beide architecten actief in de wederopbouw van Oostkerke (Diksmuide), met neotraditionele ontwerpen. Tot de laatste realisaties van het bureau behoort de Sint-Theresiakerk met karmelietenklooster op de Grotesteenweg in Berchem uit 1938-1939.

Architectuur

Gebouw van het bel-etagetype, vier traveeën en drie bouwlagen onder een pseduo-mansarde (leien). Witte natuurstenen lijstgevel met een sober decor ontleend aan de Lodewijk XVI-stijl. Gedrukte en geblokte, sokkelvormende pui, afgelijnd door een brede, gekorniste puilijst. In de bovenbouw verticale gevelordonnantie met doorlopende penanten; rechthoekige vensters op de eerste en tweede bouwlaag en rondboogvensters op de hoogste verdieping; laatstgenoemde met guirlandes in de zwikken op afzonderlijke lekdrempels. Over de drie middentraveeën een zwaar bel-etage-balkon steunend op uitgewerkte, gekoppelde consoles en afgelijnd door een smeedijzeren borstwering die doorloopt over de zijtraveeën. Gevelbeëindiging door middel van bewerkte stafwerkfries, waarboven een brede kroonlijst op klossen en tandlijst. Brede centrale dakkapel met getoogde vensters onder een gebogen fronton, waarin een decoratief bas-reliëf; twee flankerende eenvoudige dakkapellen onder gebogen waterlijst. Vernieuwd schrijnwerk.

Volgens de bouwplannen bestaat het U-vormige complex uit een hoofdvolume en een lagere achterbouw, ontsloten door de centraal ingeplante traphal, de binnenplaats overdekt met een ijzer-en-glaskap. De begane grond wordt volledig ingenomen door kantoren, de plattegronden van de bovenverdiepingen ontbreken in het bouwdossier. Van het interieur bleven op de eerste en tweede verdieping telkens een vertrek met antichambre bewaard, respectievelijk in neo-Vlaamserenaissance- en art-nouveaustijl, en in neo-Lodewijk XVI-stijl.

Enkelhuis van vier traveeën en drie bouwlagen onder mansardedak. Witte natuurstenen lijstgevel in sobere neo-Lodewijk XVI-stijl uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Geblokte benedenverdieping afgelijnd door een brede, gekorniste puilijst. Verder verticale gevelordonnantie met doorlopende penanten; rechthoekige vensters op de eerste en tweede bouwlaag en rondboogvensters op de hoogste verdieping; laatstgenoemde met guirlandes in de zwikken op afzonderlijke lekdrempels. Over de drie middentraveeën een zwaar bel-étage-balkon steunend op uitgewerkte, gekoppelde consoles en afgelijnd door een ijzeren hek dat doorloopt over de zijtravee Gevelbeëindiging door middel van met geometrische motieven versierde fries, waarboven een brede kroonlijst op

klossen en tandlijst. Twee dakkapellen met getoogde vensters onder gebogen fronton, waarin decoratief bas-reliëf; twee flankerende eenvoudige dakkapellen onder gebogen waterlijst.