Overblijvende gebouwen van de Zwijvekeabdij en monumentale ingangspoort. Het hier ingerichte Zwijvekemuseum biedt een overzicht van de geschiedenis van Dendermonde in de 19de en de 20ste eeuw en belicht allerlei aspecten uit de lokale cultuurgeschiedenis, zoals de grote breuk veroorzaakt door de Franse revolutie, de heropbouw van de 'Vesting Dendermonde' in de Hollandse tijd, de figuur van missionaris Pater P.J. De Smet (de Grote Zwartrok). Voorts komen nog aan bod: Dendermonde als marktstad, het belang van de haven en de spoorwegen, de geschiedenis van brandweer en burgerwacht, de rechtspleging en de gevangenis, het culturele leven (kunstonderwijs, letterkunde, toneel, cinema) en ten slotte de gebeurtenissen en leefomstandigheden tijdens beide Wereldoorlogen.

De voormalige cisterciënzerinnenabdij van Zwijveke werd gesticht in 1223 door Mathilde I van Dendermonde, als omvorming van het Sint-Gillishospitaal. Al in 1228 verhuisde deze abdij naar de buiten de stadsmuren gelegen Zwijvekekouter, waaraan ze haar naam dankte. Na de verwoestingen tijdens de godsdiensttroebelen van 1579 en bij de belegering door Lodewijk XIV in 1667, werd toelating verleend om een nieuwe abdij op te richten binnen de stadsmuren in de nabijheid van hun eerste locatie, ten noordoosten achter de kerk van Sint-Gillis-Binnen. Het abdijcomplex gelegen binnen een haast vierkante omgrachting, bestond uit een poortgebouw op de westelijke gracht, de abdijgebouwen ten zuiden bij de kerk met drie vleugels rond een gesloten pandhof en een eigen kerk naast de oostelijke gracht, enkele dienstgebouwen, waaronder een portierswoning, brouwerij en bakkerij, en een aangelegde tuin. De bouw van de nieuwe abdij werd aangevat in 1671. Op 27 mei 1673 namen de religieuzen hun intrek in het nieuwe klooster. In 1685-1686 werd de westelijke vleugel van de abdij verder uitgebouwd met kapel. De zuilengalerij dateert volgens een gevelsteen van 1690. Aansluitend bij de galerij werd in 1718 een oud gebouw verbouwd tot stallen en een loods. In 1730-1731 werd de oostelijke vleugel van het kloosterpand met een nieuw ziekenhuis gebouwd naar ontwerp van ingenieur Willem Ignatius Kerricx (Antwerpen). Een groot poortgebouw werd opgericht in 1755 naar de plans van architect P. De Doncker. Van 1760 tot 1762 werd een nieuwe kerk opgericht aan de noordzijde van het pandhof. De abdijkerk was een ontwerp van de Dendermondse ingenieur Franciscus Somers. De afwerking en de inrichting van de kerk volgde in 1763-1765.

In 1797 werd de abdij afgeschaft en in 1798 als nationaal goed openbaar verkocht en grotendeels gesloopt. Enkel het vroegere portiershuis met brouwerij, het poortgebouw, de gaanderij en het woonhuis bleven behouden. In de huidige gebouwen woonde jarenlang een landbouwer. Het gebouw met de galerij werd in 1849 verbouwd tot een beluik met acht arbeiderswoningen met twee bouwlagen. In 1884 werd de Lindanusstraat en in 1900-1901 de Nijverheidsstraat door het domein getrokken. Ook het poortgebouw werd gesloopt en verplaatst naar de Nijverheidsstraat, naast het voormalige dienstgebouw. De voormalige abdijgebouwen werden in 1969 door het stadsbestuur aangekocht en in 1978-1983 gerestaureerd onder leiding van architect O. Van Severen en toegewezen aan de stedelijke musea.

Toegangspoort van 1755 in rococostijl, oorspronkelijk deel uit makend van een groter poortgebouw, gelegen op de westelijke gracht. Bij de aanleg van de Nijverheidsstraat in 1900-1901 werd de rechterzijde afgebroken. Arduinen poortgebouw met spiegelboogvormige poort en driehoekige frontonbekroning.

Resterende dienstgebouwen daterend uit de 17de eeuw, verbouwd in de 18de eeuw en bestaande uit twee haakse vleugels. Zuidwestelijke vleugel met zuilengalerij van negen traveeën onder mansardedak (pannen) met vier houten dakkapellen, uit 1690. In de 18de eeuw gebruikt als houtberging en kippenhok. Open zuilengalerij met negen gedrukte rondbogen en tien Toscaanse zuilen in hardsteen. Blinde westelijke zijgevel. Bij de restauratiewerken van 1979-1980 bracht men een spouwmuur aan waarin een gedeelte van de verzameling graf- en gedenkstenen werd verwerkt. De zaal boven de 30 meter lange gaanderij wordt sinds 1985 gebruikt voor tijdelijke tentoonstellingen.

De aansluitende noordoostelijke vleugel is een witgeschilderd, bakstenen gebouw van zeven traveeën onder mansardedak (pannen) met drie dakkapellen, oorspronkelijk oud gebouw in 1718 verbouwd tot stallen en een loods en vermoedelijk in het derde kwart van de 18de eeuw verbouwd tot woning met drie kamers. Steekboogvormige vensters en deur gevat in een hardstenen omlijsting, vermoedelijk uit het derde kwart van de 18de eeuw.