erfgoedobject

Herenhuis Baillon

bouwkundig element
ID
48972
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48972

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis Baillon
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd monument Herenhuizen Baillon
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis Baillon
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Hoekhuis en aanpalende woning Sint Rochusstraat 58, zogenaamd herenhuis Baillon. Volgens kadastergegevens werd het hoofdvolume (Sint-Jorisgilde 53) in 1841 op een onbebouwd terrein gebouwd in opdracht van de heer Thomas De Wit, 'négociant', die het gebouw al circa 1852 aan de zuidzijde liet vergroten (Sint-Rochusstraat 58) en in de achterliggende gebouwen een stoomoliemolen inrichtte. Het betrof hier een directeurswoning met bijhorend bedrijf. De stoomoliemolen en de woning werden in het derde kwart van de 19de eeuw verkocht aan de familie Octave Baillon-Van Ruymbeke. Deze familie richtte omstreeks 1891 een stoombierbrouwerij (1891-1914) op in de achterliggende gebouwen. De brouwerij, met mouterij, bleef bestaan tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, toen ze door de Duitse soldaten in brand werd gestoken. Na de Eerste Wereldoorlog werden de brouwerijactiviteiten niet meer hernomen. Circa 1910 werd het directeurshuis in twee afzonderlijke woningen gesplitst, die naar verluidt later door de kinderen Henri Schepens - Baillon Marie en Paul Baillon - Korte Alma werden bewoond. De woning aan Sint Jorisgilde kreeg een nieuwe toegang en voorgevel aan de tuinzijde (zie diverse bouwsporen). De voorgevel van de woning Sint Rochusstraat 58 kreeg wellicht het huidige uitzicht met geel bakstenen parement en werd aan de tuinzijde vergroot.

De zoon Paul Baillon richtte circa 1920 in de nabijheid een toeleveringsbedrijf voor brouwerijen op, gekend als Fabrique de Produits Chimiques & Brasseries Paul Baillon, Attachée au Laboratoire Brassicole Termondois. De gebouwen van de voormalige brouwerij werden vervolgens gebruikt door het bedrijf Ventilation Industrielle H. Schepens, gespecialiseerd in de productie van schroefventilatoren, later omgevormd tot de N.V. Werkhuizen Schepens. De achterliggende bedrijfsgebouwen werden intussen met voormalige arbeiderswoningen gesaneerd voor sociale woningbouw.

Het hoekhuis Baillon heeft drie vrijstaande gevels en een ommuurd tuintje. Neoclassicistisch herenhuis op rechthoekig grondplan, toegankelijk via een poortje aan de tuinmuur. Het onderkelderde gebouw telt vier traveeën, twee en een halve bouwlaag onder een afgeplat schilddak met rookkanalen op de vier hoeken. De bepleisterde en geschilderde lijstgevel op een beschilderde plint wordt horizontaal belijnd door omlopende cordons en een overstekende houten kroonlijst op klossen onder een brede zinken goot. De rechthoekige vensters met behouden schrijnwerk zijn deels beluikt. Rechthoekige voordeur aan een versmallend bordes van vier treden.

Interieur

De oorspronkelijke indeling werd licht gewijzigd bij de splitsing van de twee woonhuizen circa 1910 waardoor de centrale hal werd ingekort, een T-vorm kreeg en de slingertrap naar de noordwand werd verplaatst. Enkele fraaie salons zijn gegroepeerd rond de centrale hal met wit en zwarte marmeren vloer. Ten westen, twee behouden salons in neoclassicistische stijl met beschilderde en gestucte plafonds en wanden, geschilderde deurstukken met jachttaferelen en marmeren schouwmantels met voluten en rolwerk, behouden schrijnwerk en deuren die aan de gangzijde gevat zijn in een strakke omlijsting met kroonlijst.

Ten oosten, vernieuwde keuken tegenover een fraaie ruimte ingericht als bureau in neorenaissancestijl. Deze kamer werd onder meer voorzien van een beschilderde zoldering met spreuken en een beschilderde schouw met een merkwaardig exotisch tafereel op de schouwboezem. Op de bovenverdieping zijn vier kamers gegroepeerd rond een dwarse gang. Op de zolderverdieping treft men enkele mansardekamers en het oorspronkelijk gebint met telmerken aan.

  • Familie Schepens - Van Damme, privé-archief.
  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • STROOBANTS A. 1999: Door het vuur gespaard. Bouwkundige resten van het vooroorlogse Dendermonde, Dendermonde, 28.
  • STROOBANTS A. 1990: Tussen pot en pint, herinneringen aan de Dendermondse brouwers, Dendermonde, 45-50.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis Baillon [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48972 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.