De 19de-eeuwse villa zou volgens P.O. De Vylder ongeveer gebouwd kunnen zijn ter hoogte van het ereplein en de hoekwachttorens van de verdwenen 15de-eeuwse burcht van Willem, heer van Oudegem. Het kasteel zou zich verder ten westen bevonden hebben. De auteur ziet in de straatnaam "Ouburg" ook een mogelijke verwijzing naar dit verdwenen kasteel.
Joseph (Benedictus) Van Mossevelde, dokter te Oudegem, liet aan de vroegere steenweg in 1832 een villa met kasteelallures in neoclassicistische stijl bouwen. Een gevelsteen aan de achtergevel met opschrift "I VAN MOSSEVELDE/ MED. DOCT:/ ET / ML.STEEMAN/ 1832", verwijst naar Joseph en zijn echtgenote Marie-Louise Steeman, dochter van burgemeester Steeman als bouwheren van deze woning. Joseph Van Mossevelde werd in 1839 gemeenteraadslid en in 1852 burgemeester.
Van bij zijn oprichting bezat het gebouw een U-vormige aanleg met centraal het hoofdgebouw en aan de achterzijde twee korte laterale vleugels; deze laterale vleugels werden later in de jaren 1860 (1866 volgens kadasterarchief) vergroot en verlengd. Zij begrenzen nu nog steeds een verharde rechthoekige binnenplaats aan de achterzijde van de tuin. Volgens het kadasterarchief werd onder de volgende eigenaar Maurice Van Mossevelde-De Staercke circa 1911-12 een zeer beperkte uitbreiding van de gebouwen gerealiseerd.
De herenwoning wordt afgebeeld op een wandschilderij in privébezit gesigneerd door "Jean Bourgeois 1883" waar ook de tegenoverliggende villa R. Van Mossevelde te zien is en stemt overeen met het huidige uitzicht.
Op 27 februari 1945 viel een V I bom in de nabijheid van de woning, die naar verluidt veel beschadigingen veroorzaakte en onder meer de veranda en wintertuin vernielde. Barsten aan de achtergevel, het niet meer sluitende schrijnwerk, barsten in het pleisterwerk en beschadigingen aan de plafonds zijn naar verluidt nog steeds het gevolg van deze bom.
De monumentale villa bevindt zich op een ommuurd terrein met aan de straatzijde een gesmeed ijzeren hekwerk op een sokkel met een zeer fraaie poort aan twee ijzeren stootpalen. De afsluitmuur is ter hoogte van de Mevrouw Courtmansstraat deels beraapt en gecementeerd en met pannen bedekt; een achterpoort is tussen bakstenen pijlers gevat. Aan de Ouburg wordt het terrein gemarkeerd door een fraai aangelegde voortuin met een waardevol bomenbestand. Het complex was aangelegd volgens het "entre-cour et jardin"-principe met aan de straatkant een voortuin en een (heden) verharde en deels gekasseide binnenkoer met centraal een notelaar. De bijhorende bloemen- en groentetuin situeerde zich ten noorden van het woonhuis. De met hekwerk afgesloten voortuin heeft een elegante aanleg met een waardevol bomenbestand zoals onder meer twee oude beuken en palmbomen in pot die in de veranda overwinteren.
Het deels onderkelderde hoofdgebouw met dubbelhuisopstand telt vijf traveeën en twee bouwlagen onder een schilddak met pannen. De woning wordt aan weerszij begrensd door een haaks geplaatste en een meer naar achter gelegen vleugel van twee bouwlagen met bekronende balusterborstwering. Rechts situeerde zich het voormalige koetshuis dat in verbinding stond met de aanpalende (verbouwde?) paardenstallen. Naar verluidt is het koetshuis omgevormd tot garage. Voor de linkervleugel bevond zich eerder een veranda met aanpalende wintertuin. Beide werden vernield door een V I bom tijdens de Tweede Wereldoorlog. De veranda werd herbouwd met hergebruikt materiaal en is thans een glazen constructie onder een tentdak.
De centrale bepleisterde lijstgevel op een grijs beschilderde plint wordt horizontaal geleed door een cordonlijst en houten kroonlijst op klossen. Het middenrisaliet wordt gemarkeerd door een rondboogvormige deur aan een bordes van twee treden onder een balkon op voluutconsoles met een balustrade in empirestijl; houten voordeur met cassettemotief en een handvormig handvatje. Beluikte rondboogvormige benedenvensters met roedeverdeling en kenmerkend getraceerd bovenlicht. Rechthoekige bovenvensters met behouden schrijnwerk. De achtergevel heeft een gelijkaardige opbouw die eenvormig met de aansluitende laterale vleugels (stallen en bijgebouwen) voorzien werd van een beraping. Het uitspringend middenrisaliet heeft een centraal beglaasd deurvenster. Ook de vormgeving van de vensters is gelijkend aan de voorgevel; op de begane grond beluikte boogvormige vensters met gepleisterde booglijsten op imposten en pilasters met rondboogvormig bovenlicht, rechthoekige bovenvensters met behouden duimen van de verdwenen luiken.
Interieur. De woning heeft een kenmerkende dubbelhuisindeling met een centrale hal, met zwart en witte vloer in geometrisch patroon, waar drie salons op uitgeven. Naar verluidt herbergen de salons nog de originele marmeren schouwen onder meer met wangen in voluutvorm met klauw. De vleugeldeuren aan de halzijde zijn gevat in een omlijsting gevormd door pilasters en een entablement met beige-bruine marmerschildering. De deuren werden voorzien van een houtimitatie die naar verluidt uit circa 1938 dateert.
De traphal aan de tuinzijde (ten zuidwesten) wordt gedomineerd door twee met roodbruin getinte gevlamde marmerimitatie beschilderde zuilen. De houten wenteltrap heeft een trappaal met acanthusbladvormige basis. Op de bovenverdieping, aan de zuidwand bleef een wandschildering met Zwitsers landschap met chalet behouden. De veranda werd na de Tweede Wereldoorlog heropgebouwd en herbergt een waardevolle wandbespanning met geschilderde voorstelling van de beide villa’s Mossevelde door ‘Jean Bourgeois 1883’.
DE VYLDER P.O. 2000 (heruitgave): Geschiedenis van Oudegem, Dendermonde, 6-7, 117.
Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Landhuis J. Van Mossevelde met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48980 (geraadpleegd op ).