erfgoedobject

Landhuis R. Van Mossevelde met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
48981
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48981

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Landhuis R. Van Mossevelde met tuin
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Landhuis R. Van Mossevelde met tuin
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dorpskom Oudegem
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Oudegem
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Villa
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Voormalige Villa R. Van Mossevelde, heden klooster van de zusters Onze-Lieve-Vrouw Presentatie.

Op een onbebouwd perceel aan de vroegere steenweg liet de familie Van Mossevelde in 1870 (zie archiefgegevens kadaster), een villa met kasteelallures in neoclassicistische stijl bouwen. Het domein was later gekend als de villa Raymond Van Mossevelde. Een schilderij in privé-bezit, gesigneerd door "Jean Bourgeois 1883", toont de achtergevel van dit kasteeltje en het omringende park met bruggetje, evenals de tegenoverliggende villa J. Van Mossevelde. Schuin achter de villa in de zuidoosthoek van de tuin werden eind 19de eeuw (wellicht ten laatste circa 1900 volgens kadasterarchief) bijgebouwen opgericht; enkel het grootste, het voormalige koetshuis bestaat vandaag nog.

De familie Van Mossevelde behoorde tot de katholieke burgerij, bekleedde burgemeester- en schepenambten en nam een belangrijke plaats in de gemeenschap in. In 1919 verkocht de familie Van Mossevelde-Raemdonck hun kasteeltje met bijhorend park aan de zusters van Onze-Lieve-Vrouw Presentatie om er hun kloostergemeenschap en meisjesschool in onder te brengen. De zustergemeenschap uit Beveren-Waas was zich reeds in 1879 op vraag van pastoor Saeys in Oudegem komen vestigen om er de vrije kleuter- en meisjesschool in te richten. Na een tijdelijk onderkomen in de pastorie en de bijhorende zondagsschool, bouwden de zusters een klooster en schoolgebouwen in de Hofstraat op een terrein van de familie Van Mossevelde-Raemdonck. De school breidde verder uit tot dat de onderwijsinstelling in het begin van de 20ste eeuw te klein gehuisvest was. Daarop bood de familie Van Mossevelde aan hun domein in Ouburg aan te kopen. Tegen Kerstmis 1919 namen achttien zusters hun intrek in het kasteeltje. In 1921 werd op het domein de eerste steen gelegd voor de bouw van twee nieuwe klassen; het koetshuis bij de villa werd perceelsmatig een onderdeel van het schoolgebouw; het gebouw met een oppervlakte van 17,6 x 5,7 meter bleef echter als dusdanig herkenbaar behouden. In 1927 werden nog twee klassen bijgebouwd en een verdieping toegevoegd. Heden is de meisjesschool elders gehuisvest. Het kasteeltje met bijhorend park wordt nog steeds bewoond door de zusters van Onze-Lieve-Vrouw Presentatie.

Dit monumentaal herenhuis in neoclassicistische stijl van 1870 is centraal ingeplant in een uitgestrekt park. Het park is aan de straatkant afgesloten door een deels gesmeed ijzeren afsluiting met twee poorten waaronder één aan bakstenen hekpijlers. Een U-vormig kiezelpad leidt naar het kasteeltje.

De volledig onderkelderde villa is opgebouwd als een dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een mansardedak voorzien van oeils-de-boeuf en een luiklokje. Rechts bevindt zich een lage aanbouw, heden keuken, volgens prentbriefkaarten op de plaats van een vroegere serre annex wintertuin.

Het gebouw telt vier bepleisterde gevels op een arduinen en beschilderde plint met keldervensters. Aan de achtergevel is de volledige kelderverdieping te zien doordat de woning gebouwd is op een aan de tuinzijde afhellend terrein.

De voorgevel wordt gekenmerkt door een geprononceerd middenrisaliet onder een bekronend gebroken fronton en horizontaal geleed door doorlopende vensterdorpels, hoofdgestel en houten kroonlijst met tandlijstje. De centrale steekbogige voordeur is gevat in een geprofileerde omlijsting met siersluitsteen, guirlandes en rolwerk. De wellicht jongere houten deur heeft gesmeed ijzeren deurlichten en een bovenlicht met de voorstelling van het Heilig Hart in glas-in-lood. De twee leeuwen die wacht hielden op het bordes voor de deur worden naar verluidt om consolidatieredenen bewaard in de kelder.

De segmentbogige muuropeningen zijn gevat in vlakke omlijstingen met oren en een zware versierende sluitsteen onder een druiplijst.

De zijgevels vertonen dezelfde strakke opbouw met verschillende blinde vensters. De achtergevel werd bij een renovatie enkele jaren geleden glad bepleisterd, waarbij de moulures verdwenen.

Interieur. De villa is opgebouwd als een dubbelhuis met op de verhoogde begane grond een centrale L-vormige hal waarrond de salons gegroepeerd zijn. De 19de-eeuwse aankleding bleef grotendeels behouden. De vloer in de hal bestaat uit zwart en witte marmeren tegels in geometrisch patroon. De bepleisterde wanden worden geleed door pilasters en geprofileerde rechthoekige panelen met uitgespaarde hoeken met rozetachtige hoekversieringen gevat in een rechthoekige omlijsting. De salons op de gelijkvloerse verdieping zijn voorzien van met rankwerk beschilderde vleugeldeuren, gestucte en beschilderde zolderingen met rozetten met onder meer de initialen "V.M.", verwijzend naar de bouwheer, marmeren schouwmantels met voluten en behouden sluitwerk. De trap werd vernieuwd en het salon aan de tuinzijde werd verbouwd tot refter. De kamers op de bovenverdieping zijn naar verluidt gegroepeerd rond de hal en waren bestemd als slaapkamer evenals kapel met sacristie. De zolderverdieping werd ingericht met chambretten die niet meer in gebruik zijn.

De omringende tuin werd wellicht gelijktijdig met de bouw van de villa aangelegd als een glooiende landschapstuin voorzien van romantische tuinelementen zoals onder meer de achtvormige vijver met gesmeed ijzeren bruggetje. De tuin bevat eveneens een dendrologisch zeer interessant bomenbestand, zoals onder meer gewone bruine beuk, hemelboom, gewone robinia, krimlinde, zomereik, tamme kastanje, paardenkastanje, rode kastanje, treurwilg, es en dergelijke.

Achterin ook een grote Onze-Lieve-Vrouw van Lourdesgrot met gepolychromeerd beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes en Heilige Bernadette.

Ten zuiden en ten zuidoosten situeren zich de begin 20ste-eeuwse schoolgebouwen bestaande uit in L-vorm geplaatste losse vleugels. De oudste gebouwen zijn opgetrokken in de kenmerkende baksteenbouw met banden, knipvoegen, grote rechthoekige vensters met kleine roedeverdeling. De voormalige klaslokalen tellen twee bouwlagen onder een zadeldak en grenzen ten oosten aan het lagere koetshuis.

Dit voormalige koetshuis deed dienst als refter en bergruimte, maar is als laat-19de-eeuwse aanhorigheid van de villa zowel typologisch als door de oriëntatie van de voorgevel naar de villa nog zeer herkenbaar als bijgebouw in de tuin aanwezig. Het betreft een rechthoekig bakstenen gebouw van één bouwlaag onder een schilddak met vorstkam. De tuingevel wordt gekenmerkt door geblokte pilasters, dito uitgewerkt hoofdgestel en een aflijnende kroonlijst onderbroken door een dakvenster met trapgeveltje en nokbekroning. De poort- en deuropeningen werden rondboogvormig uitgewerkt en boven de zijdeur werd een rond venster met stervormig ijzerwerk voorzien. Het voormalige koetshuis werd aan achterzijde met een aanbouw vergroot en aan de oostzijde van een moderne bijbouw voorzien.

  • Stadsarchief Dendermonde, documentatiemappen, 623 (scholen).
  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • DE VYLDER P.O. 2000 (heruitgave): Geschiedenis van Oudegem, Dendermonde, 120-121.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Oudegem

  • Is deel van
    Ouburg


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Landhuis R. Van Mossevelde met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48981 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.