erfgoedobject

Herenhuis weduwe Geerinckx

bouwkundig element
ID
48990
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48990

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis weduwe Geerinckx
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Herenhuis weduwe Geerinckx met tuin
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Grote Markt
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Grote Markt
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd monument Grote Markt
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Herenhuis
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De opvallende herenwoning met dubbelhuisopstand was voor de Eerste Wereldoorlog gekend als herenhuis Weduwe Geerinckx, tijdens de Eerste Wereldoorlog als "Soldatenheim", nadien werd het tijdelijk gebruikt als postkantoor, later als restaurant. Volgens kaartmateriaal en prentbriefkaarten is dit gebouw samengesteld uit twee afzonderlijke woningen die in de 19de eeuw één gevel kregen. De bouwgeschiedenis van de site gaat echter veel verder in de tijd terug. Volgens de identificatie van A. de Vlaminck uit 1866 in combinatie met de kadastergegevens zou nummer 9 de vroegere woning "De Zikkel" (1480) zijn geweest, sinds de eerste helft van de 16de eeuw bekend als "De (Bonte) Os". Samen met de aanpalende woning zouden deze twee huizen in de 14de eeuw eigendom geweest zijn van Jordaan Matthijs en zijn zoon Jan. Nummer 10 zou gekend geweest zijn als "De Aextre" (1424), "Duisborch" (1521) en "De Hoogpoort" (1599), "De Kleine Hoogpoort" (1677).

Een foto van de Grote Markt van circa 1860-1865 illustreert de toestand van de beide woningen voor de 19de-eeuwse aanpassing. Nummer 9 was een kleine smalle woning die slecht bestond uit twee traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak met getrapte dakkapel. Zoals de omringende panden was de voorgevel bepleisterd en voorzien van een centrale deur tussen twee grote rechthoekige vensters op de begane grond. Nummer 10 was een veel grotere woning met dubbelhuisopstand, met een veel hogere bepleisterde lijstgevel, bestaande uit drie traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak. Nummer 9 werd na de samenvoeging van beide woningen opgetrokken tot de kroonlijsthoogte van nummer 10 en de gevelritmering van nummer 10 werd overgenomen. Volgens fotomateriaal kreeg dit gebouw tussen 1860-1865 en vóór 1887 het huidige uitzicht. De woning is recent (2007-2008) gerenoveerd.

Heden breedhuis onder een mank zadeldak (kunstleien) van vijf traveeën en drie bouwlagen in neoclassicistische stijl. De bepleisterde lijstgevel uit de tweede helft van de 19de eeuw wordt gekenmerkt door een evenwichtige gevelopbouw. De gevel wordt horizontaal geleed door arduinen plint, de vensterregisters met doorlopende arduinen lekdrempels op gestucte consoles en het aflijnende hoofdgestel. Uitgewerkt hoofdgestel met tandlijst en een houten kroonlijst op gestucte consoles. Rechthoekige benedenvensters en getoogde bovenvensters met T-ramen. De penanten tussen de vensters van de bovenverdiepingen zijn voorzien van gecanneleerde pilasters met guirlandes op sokkels en met spiegelpanelen. De bel-etage wordt voorts bepaald door de fraaie ijzeren balustrade met balkon op zware consoles voor de drie middelste traveeën. Opvallende vleugeldeur, gevat in een blauw hardstenen omlijsting.

De oorspronkelijk bepleisterde, maar nu beschadigde, verspringende achtergevel uitziend op de Dender, heeft centraal een rondboogvormig venster dat wellicht de traphal verlicht. Het 19de-eeuwse schrijnwerk bleef ook in de achtergevel behouden.

Interieur

Aan het interieur van dit herenhuis met dubbelhuisopstand is de voormalige opdeling en de oudere kern nog te herkennen. Zoals onder meer de grote massieve kelders met tongewelf en de moerbalken op de gelijkvloerse en bovenverdieping die al dan niet verfraaid werden met 19de-eeuws lijstwerk.

De aankleding van het interieur is op stilistische basis in de tweede helft van de 19de eeuw te dateren. De traphal wordt bepaald door een fraaie slingertrap met een gietijzeren trappaal met acanthusblad dito spijlen en houten leuning. De wanden werden verfraaid met een paneelschildering en marmerimitatie. In de voormalige salons op de gelijkvloerse en de bovenverdieping bleven onder meer gestucte zolderingen met rozetten en lijstwerk met eclectische en bloemmotieven, het schrijnwerk zoals (beschilderde) vleugeldeuren met kroonlijst evenals enkele schouwmantels behouden.

  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • DE VLAMINCK A., De stad en de heerlijkheid van Dendermonde. Geschiedkundige opzoekingen, (heruitgave) Staden, 1998.
  • STROOBANTS A., Door het vuur gespaard. Bouwkundige resten van het vooroorlogse Dendermonde, Dendermonde, 1999, p. 16-19.
  • STROOBANTS A. & VAN GYSEGEM M., Dendermonde op de gevoelige plaat. De Dendermondse beroepsfotografen, Dendermonde, 2001, p. 27.
  • STROOBANTS A., Dendermonde 1898-1914 op prentbriefkaarten, Dendermonde, 1995, p. 85.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In de kleine tuin achter de woning situeren zich loodrecht op het woonhuis de bijgebouwen in baksteenbouw. Aan de zuidzijde rest er een eenlaagse bijbouw met grote glaspartijen, aan de noordzijde een volume met getoogde en geprofileerde openingen dat op het moment van de bescherming in slechte staat verkeert. De tuin is aan de Denderzijde afgesloten met ijzeren hekwerk op een muurtje aan baksteenpijlers.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DO002246, Dendermonde: Bouwkundig erfgoed - Grote Markt (H. Duchêne, 2004).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Grote Markt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis weduwe Geerinckx [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48990 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.