erfgoedobject

Burgerhuis ontworpen door Paul Saintenoy

bouwkundig element
ID
48998
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48998
10 m

Basis Lagen

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Burgerhuis ontworpen door Paul Saintenoy
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Burgerhuis ontworpen door Paul Saintenoy
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Grote Markt
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Grote Markt
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd monument Grote Markt
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Burgerhuis
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Deze woning maakte vroeger deel uit van een ensemble van drie (nu nummers 25-26-27) daterend van circa 1850. Elk gebouw telde twee of drie traveeën en drie bouwlagen onder doorlopende zadeldaken. Het betroffen drie bepleisterde lijstgevels met doorlopende rondboogvensters op de bel-etage, en met rechthoekige vensters op de begane grond en de hoogste verdieping. Volgens archiefgegevens was er reeds vanaf de late middeleeuwen bebouwing op deze locatie. De huidige woning is gebouwd op de plaats van de vroegere woning "Asinus, De Ezel" (1375), in 1492 ook "De Blinde Esel" genaamd. In de 19de eeuw behoorde de woning toe aan Omer Van Damme, burgemeester van 1888 tot 1914. Na de Eerste Wereldoorlog werd de vernielde woning herbouwd naar de plannen van architect Paul Saintenoy. Deze gerenommeerde architect, afkomstig uit Elsene en later professor architectuurgeschiedenis, pleitte als lid van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen voor de realisatie van een artistieke wederopbouw. In 1922 realiseerde hij dit burgerhuis dat heden als PMS-centrum door het gemeenschapsonderwijs wordt gebruikt.

Architect Saintenoy opteerde voor een woning in bak- en zandsteen van twee traveeën en drie bouwlagen. Geïnspireerd op de historische bouwstijlen koos hij voor een bekronende klokgevel met afgeronde top, waarin het jaartal ‘1922’ is vervat, in combinatie met eigentijdse elementen zoals de gebogen erker met smeedijzeren balustrade op de bel-etage en met bekronende balustrade van de deurvensters op de bovenste verdieping. Getoogde vensters met typerende kleine roedeverdeling. De pui wordt bepaald door de opvallende voordeur gevat in een geprofileerde blauw hardstenen omlijsting met oculus voorzien van waaiervormig smeedwerk die barokinvloeden vertoont.

  • Vlaamse Overheid, Ruimte & Erfgoed, Afdeling Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • BUYSE P., MEGANCK L., VANDEWEGHE E. & VERVOORT R., De Grote Markt van Dendermonde van boven tot onder bekeken, Gent, 2007, p. 70-71.
  • STROOBANTS A., Dendermonde 1898-1914 op prentbriefkaarten, Dendermonde, 1995, p. 84-85.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In de jaren 1960, kwam het burgerhuis in het bezit van het gemeenschapsonderwijs, die het interieur aanpasten aan de nieuwe functie. De door het studiebureau Erfgoed en Visie onderzochte opmetings- en verbouwplannen van 1964 tonen aan dat de oorspronkelijke binnenindeling grotendeels behouden bleef. Het burgerhuis met enkelhuisopstand van omstreeks 1922 bewaart zijn traditionele plattegrond met ruime kelderverdieping, verhoogde begane grond en eerste verdieping met aan de zuidzijde (links) telkens drie achterelkaar gelegen vertrekken. Vanaf de tweede verdieping wijkt het gebouw achteruit en is de plattegrond beperkt tot twee kamers. De gang, die naar de tuin toe verbreedt, situeert zich aan de noordzijde (rechts). Centraal in deze gang verbindt een tot boven doorlopende bordestrap - verlicht door een lanterneau - de verschillende niveaus met elkaar. In het achterste deel van het burgerhuis is er nog een oorspronkelijke smalle liftschacht met katrolsysteem en schuifluiken aanwezig die voorheen voor de verplaatsing van goederen werd gebruikt. Ook verschillende binnendeuren – soms met glaswerk -, parket- en granitovloeren, lambriseringen, beperkt aantal schouwmantels en eenvoudig gepleisterde plafonds, uit de bouwperiode bleven behouden. De wanden in de inkomhal zijn bepleisterd in imitatienatuursteen en verrijkt met een gestucte strook met florale motieven net boven de hoge plinten in marmerimitatie (wellicht toepassing van scagliola-techniek).

De grote ommuurde tuin bij de burgerwoning kwam tot stand tijdens of na de heropbouw van de gebouwen rondom de Grote Markt in het begin van de 20ste eeuw. Onderzoek van historische kaarten bracht aan het licht dat de huidige tuin een samenvoeging van twee percelen is: . één perceel was de tuin van de vernielde burgerwoning (nr. 25); het tweede perceel was onbebouwd en toegankelijk via steegjes (waaronder de nog bestaande toegang vanuit de Guldenhoofdstraat). Vermeldenswaard in de tuin is een kleine, maar sterk overwoekerde, bakstenen constructie met punttorentje. Mogelijk is het een vroegere duiventil, die opklimt tot de jaren 1920 of het einde van de 19de eeuw. Verder zijn er enkele bomen aanwezig, waaronder een grote beuk en een met klimop begroeide en fel geknotte dode boom. Volgens de overlevering betreft het een rest van een uit Amerika afkomstige sequoia die door de Dendermondse missionaris Pieter Jan De Smet zelf naar de stad zou zijn gebracht.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Grote Markt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Burgerhuis ontworpen door Paul Saintenoy [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/48998 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.