Tijdens de Hollandse periode maakte de nieuwe vesting Dendermonde deel uit van de Wellingtonbarrière, gerealiseerd onder leiding van Engelse en vooral Hollandse ingenieurs tussen 1816 en 1830 als grensverdediging van de geallieerden (Groot-Brittannië en Nederland) tegen Frankrijk. De vesting Dendermonde kwam tot stand tussen 1822 en 1830 onder leiding van de Nederlandse kapitein-ingenieur Cornelis Alewijn. De vesting was voorzien van een gebastioneerde omwalling met elf saillanten, de meeste met bastions, waardoor 11 fronten gevormd werden, en vier identieke poorten. Op het terreplein, een binnenplein aan de holle vestingzijde, van de bastions werden militaire gebouwen opgericht zoals bomvrije kruitmagazijnen en een laboratorium. Aan de oostelijke en zuidoostelijke zijde van de wallen bleven in tot voor enkele jaren drie kruitmagazijnen bewaard. Naast de twee kleine kruitmagazijnen op de ravelijnen van de Mechelse en Brusselse Poort, was er nog het groot kruitmagazijn van Bastion IV, gesloopt in 2002.
De huizenrij langs de in 1938 aangelegde Leopoldlaan sluit het oude 'terreplein' van het bastion volledig af. Dit 'terreplein' wordt nu gedeeltelijk ingenomen door de eveneens in 1938 aangelegde wijk met rijkswachterwoningen ten zuidwesten van het kruitmagazijn.
Het gesloopte kruitmagazijn van 1824 was een massieve bakstenen constructie op een rechthoekig grondplan met de nok loodrecht op de straat. Het tongewelf (1 meter dikte) werd gedragen door dikke muren, waar in de achtergevel één venster werd voorzien. Volgens de plattegrond in de ‘Atlas des bâtiments militaires (1836-1914)’ was het kruitmagazijn 21,85 meter lang op 8,00 meter breed en 5,00 meter hoog (onder de sluitsteen). De ruimte was aan de straatzijde voorzien van een ingebouwd portaal.
Het vrijstaande kruitmagazijn was oorspronkelijk volledig omgeven door een omheiningmuur, waarvan een gedeelte behouden bleef en zichtbaar is. Volgens het ‘Plan Ville de Termonde. Projet d’utilisation des terrains militaires, Bauwensch en Zollikofer (?) uit 1899, werd in de periode 1845-1899 tussen de omheiningsmuur en het kruitmagazijn een woning en een bergplaats gebouwd waardoor het kruitmagazijn een kruisvormig grondplan kreeg. In 1949 werd de rechthoekige voorbouw aan de Leopold II laan toegevoegd, bestemd als driegezinswoning (Leopold II laan nummer 64-66-68), een eenvoudige baksteenbouw onder een plat dak, van twee bouwlagen en zeven traveeën. Tegelijkertijd met deze vergroting werd het vloerniveau van het kruitmagazijn met circa 0,98 meter verlaagd en het zadeldak voorzien van Boomse pannen.
Nadat het kruitmagazijn zijn militair nut had verloren werd het verder gebruikt als magazijn, verkoopzaal en recent als Koninkrijkszaal voor de Getuigen van Jehovah. Het gebouw werd ten slotte gesloopt in 2002.
Koninklijk Legermuseum Brussel, Kaarten en plannen, nr. 83 Atlas des bâtiments militaires 1836-1914.
Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds Versterkingen. Dendermonde. Dictionnaire militaire de la Place de Termonde. Mémoire abrégé sur la partie historique et de ses fortifications ainsi que sur leur état actuel, kap. E. De Man, 1845.
Stadsarchief Dendermonde, Modern gemeentearchief Dendermonde, D874.1 1949/78 (bouwaanvraag).
Dendermonde vestingstad, getuigen uit het Hollandse en Belgische tijdvak in een groene gordel, Dendermonde, s.d.
GILS R., De versterkingen van de Wellingtonbarrière in Oost-Vlaanderen, De vesting Dendermonde, de Gentse citadel en de vesting Oudenaarde, Gent, 2005.
STROOBANTS A., Restanten van de Hollandse vesting in Dendermonde, in DE VOS L., Burchten en forten en andere versterkingen in Vlaanderen, Leuven, 2002, p. 178-186.
STROOBANTS A., Door het vuur gespaard. Bouwkundige resten van het vooroorlogse Dendermonde, Dendermonde, 1999, p. 22.
Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
