Historiek

Het Godshuis Van der Biest werd in 1504 bij testament gesticht door Jan van der Biest Janssone, huidevetter, zeepzieder en driemaal schepen van Antwerpen. Hij deed afstand van zijn woning "den Leeperik" in het Klapdorp bij de watermolen aan de Falconrui, en liet op zijn erf zeven huisjes oprichten voor oude en gebrekkige vrouwen. Na zijn overlijden in 1505 werden er nog vijf bijgebouwd door de uitvoerders van zijn testament, samen met een kapel en een woning voor de kapelaan. Later kreeg het godshuis nog een uitbreiding tot zestien huisjes. Uit 1547 dateert de bestelling en betaling van het altaarstuk voor de kapel door Pieter Aertzen, een drieluik met Golgotha, de stichter en zijn patroonheilige, vandaag bewaard in het Maagdenhuis. Het godshuis werd in 1855 heropgebouwd door het Bestuur der Burgerlijke Godshuizen, nu met negentien huisjes, en in 1862 kreeg het godshuis een nieuwe inkompoort. Tot 1967 was het godshuis bewoond, en van 1949 tot omstreeks 1970 gebruikte de glazenier Jos Hendrickx de kapel als atelier van de kunstenaar . In 1975 werden godshuis en kapel ter beschikking gesteld van de schuttersgilde “De Gulden Rinck”. In 1991-1993 restaureerde het O.C.M.W. het complex, dat sinds 2018 na renovatie een instelling voor begeleid wonen huisvest.

Architectuur

Het godshuis bestaat uit een laatgotische kapel uit de vroege 16^de eeuw en een met toegangspoort uit 1862 aan de straat, en een neoclassicistisch godshuis van negentien huisjes uit 1855. Deze zijn gegroepeerd aan de west- en oostzijde van een langgerekte graspleintje, afgesloten door een washuis aan de korte noordzijde. Het complex wordt ten westen begrensd door de toegang tot de Molenbergnatie.

Kapel

Sobere, laatgotische kapel in bak- en zandsteenbouw op een eenvoudig rechthoekig grondplan, onder een steil zadeldak (nok parallel aan de straat, leien), met aandaken op schouderstukken. Tegen de oostzijde leunt een aanbouw aan onder een lessenaarsdak. De zuidgevel aan de straat, verankerd door smeedijzeren muurankers, wordt geopend door vier spitsboogvensters met kwarthol geprofileerde dagkanten en maaswerk in drielob uit zandsteen, en twee rechthoekige luiken in de aanbouw. De oorspronkelijke, vooruitspringende bakstenen sokkel waarin een speklaag, is later weggebroken voor een hardstenen plint; ook een dakkapel is verwijderd. Links korfboogpoort in een omlijsting met geprofileerd beloop en waterlijst van blauwe hardsteen uit 1862. Deze verving een eenvoudig zandstenen rondboogpoortje. De bakstenen west- en noordgevels van de kapel zijn bepleisterd, met latere doorbrekingen die de oorspronkelijke ordonnantie deden verdwijnen. In de noordgevel, bekroond door twee dakvensters met tuitgeveltjes, wijst het linker venster op een vroeger kruiskozijn.

Ontpleisterd interieur bevloerd met tegels uit zandsteen en blauwe hardstenen in een geometrisch patroon. De houten zoldering bestaat uit dwarse moerbalken met bewerkte sloffen, op zandstenen consoles. Zorgvuldig geconstrueerd en goed bewaard dakgebint.

Godshuis

Negentien gekoppelde enkelhuisjes van elk twee traveeën en één bouwlaag onder doorlopende zadeldaken (nok loodrecht op de straat, pannen). Bepleisterde en beschilderde opstanden, volgens spiegelbeeldschema geritmeerd door rechthoekige deur- en vensteropeningen. Een hardstenen gevelsteen centraal in de oostwand herinnert aan de heropbouw in 1855. Wasplaats van drie traveeën met dubbelhuisopstand, bekroond door een driehoekig fronton met oculus.

Voormalig Godshuis Van Der Biest, heden gebruikt als gemeenschapsruimte voor de schuttersgilde "De Gulden Rinck". In 1504 gesticht voor behoeftige vrouwen door de huidevetter en schepen van de stad, Jan Van Der Biest, die hiervoor een gedeelte van zijn woning "De Leperick" afstond. Tot 1967 was het godshuis bewoond. Bij de dood van de stichter in 1505 werd de bouw van de kapel onmiddellijk aangevat met de zuidgevel (heden straatgevel) langs de vest gelegen; van die oorspronkelijke waarschijnlijk houten huisjes, is niets bewaard; huidige negentien woningen van elk twee traveeën en één bouwlaag onder doorlopende pannen zadeldaken opgetrokken in 1855 (gevelsteen), gegroepeerd rondom een centraal, rechthoekig graspleintje met wasplaats in laatclassicistische stijl met bekronend driehoekig fronton.

Sobere, laat-gotische kapel van bak- en zandsteen op eenvoudig rechthoekig grondplan onder hoog oplopend leien zadeldak (nokrichting parallel aan de straat). Opmerkelijk goed bewaarde verankerde zuidgevel: vier brede spitsboogvensters met zandstenen kwarthol geprofileerde dagkanten en maaswerk in drielob; oorspronkelijke vooruitspringende bakstenen sokkel, waarin een speklaag, later weggebroken voor een arduinen plint. Dakkapel eveneens later weggenomen. Links korfboogpoort van hardsteen met geprofileerd beloop, waarvoor bouwtoelating van 1862 verving een eenvoudig zandstenen rondboogpoortje. De bakstenen west- en noordgevels, gedeeltelijk bepleisterd met talrijke latere aangebrachte doorbrekingen, die de oorspronkelijke ordonnantie deden verdwijnen; linkervenster in de noordgevel met sporen van een kruiskozijn.

Interieur, heden leeg en ontpleisterd, merkwaardig bevloerd met zandstenen tegels en blauwe hardstenen tegels in geometrisch patroon; prachtige zoldering met dwarse moerbalken, bewerkte sloefen en zandstenen consoles. Bijzonder zorgvuldig geconstrueerd en goed bewaard dakgebint.