Historiek en context

Pakhuis in eclectische stijl gebouwd naar een ontwerp door de architect Lievin Van Opstal uit 1863, op de terreinen van de afgebrande "Raffinerie Belge". Opdrachtgever was de rederij Michiels-Loos, opgericht door koopman en liberaal politicus Jean Lambert Michiels-Loos (Antwerpen, 1797-Antwerpen, 1868). Hij was gehuwd met Joséphine Jeanne Loos (Antwerpen, 1804-Antwerpen, 1852) met wie hij zes kinderen kreeg. Medeoprichter en bestuurder van meerdere vennootschappen in de transatlantische scheepvaart op Zuid-Amerika, zetelde Michiels-Loos van 1851 tot 1867 als senator voor het arrondissement Antwerpen. Zijn echtgenote was de zus van Jean François Loos (Antwerpen, 1799-Antwerpen, 1871), liberaal burgemeester van Antwerpen van 1848 tot 1862. Op het rechts aanpalende perceel liet zoon Charles Michiels (Antwerpen, 1835-Antwerpen, 1893) namens de erven Michiels-Loos, in 1871 het kleinere pakhuis “America” optrekken, naar een ontwerp door de architect Jean Jacques Winders. Het pakhuis “Michiels-Loos” werd naar een ontwerp door de architect Alain de Mulder uit 1991 gerenoveerd tot kantoorruimte en 24 loftappartementen, met toevoeging van een volume met terrassen aan de achtergevel. Hetzelfde project hield de sloop in van het pakhuis “America”, voor een nieuwbouwflat.

Het pakhuis “Michiels-Loos” is tot op heden het enige gekende industriële bouwwerk van Lievin Van Opstal. Het kwam tot stand op het hoogtepunt van de succesvolle loopbaan van de architect, die alleen al in de jaren 1870 meer dan honderd woningen bouwde in Antwerpen, gaande van klassieke burgerhuizen tot de meest prestigieuze herenwoningen voor het patriciaat, met een grote concentratie op de verkavelde voormalige krijgsgronden (Spaanse vesten). Actief van midden jaren 1845 tot kort voor 1900, liep zijn praktijk vanaf 1880 samen met die van zijn zoon en opvolger Edouard Van Opstal.

Architectuur

Het imposante gebouw op een L-vormige plattegrond, met een gevelbreedte van vijf traveeën, omvat vijf bouwlagen onder schilddaken (leien, nok parallel en loodrecht op de straat). De monumentale lijstgevel heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik van blauwe hardsteen voor de pui, waterlijsten en lekdrempels, en witte natuursteen voor de ontlastingsbogen van de risalieten. De hoge, door zware kordons gelede pui, wordt doorbroken door drie rondboogpoorten in hardstenen geblokte omlijsting, die alterneren met steekbogen onder ronde oculi; muurankers in de vorm van initialen "M" en "L" van Michiels-Loos sieren het middenrisaliet. Drie rondboogvormig bekroonde risalieten, afgelijnd door lisenen met impost en sierlijk gekrulde smeedijzeren muurankers, ritmeren de bovenbouw, afgewerkt met een omlopende houten kroonlijst. Regelmatige registers van rondboogvensters, in de risalieten per twee gekoppeld binnen een korfbogig spaarveld; brede segmentvensters in de top van de risalieten.

Interieur. Oorspronkelijk vierbeukige plattegrond van negen traveeën met een constructie van houten moer- en kinderbalken, welke via sloffen rusten op gietijzeren kolommen en gevat in een kolomhoofd. Laatstgenoemde is met moerbouten doorheen de balklaag met een kolomvoet op de hogergelegen verdieping verbonden. Gietijzeren kolommen met aangegoten ribben voor verplaatsbare houten schotten.