Kerk met als patroonheilige opeenvolgend Sint-Blasius (tot de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw) en de Heilige Brigida (tot het concordaat van 1801); sinds 1801 gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, doch Brigida-altaar (1928) en Brigidakapel (circa 1974).

Georiënteerd bedehuis. Parking en plantsoen op de plaats van het circa 1955 opgeruimde kerkhof.

In 1093 schenkt de bisschop van Doornik het "altare de Rollers cum appendicia sua de Nieukerka" aan de augustijnerabdij van Zonnebeke.

Vermoedelijk circa 1200: bouw van een Romaans kerkje dat S. Vermote circa 1813 in verbouwde toestand afbeeldt als een klein kruiskerkje met halfronde apsis en kleine leien spits op de kruising.

1221: aanduiding als onafhankelijke parochie in een (bevestigings)akte in verband met tiendenheffing.

Tweede helft van de 16de eeuw: kerk getroffen door brand tijdens de godsdienstoorlogen. Vanaf 1613 wordt de kerk hersteld. Het jaartal "1687" in het huidige koor werd in 1897 mogelijk overgenomen van de oude kerk en wijst aldus mogelijk op het einde van de herstellingswerken.

In 17de en 18de eeuw benoemt vermelde abdij eigen monniken als parochiepriester, zie bewaarde grafstenen in de kerk.

1897 (zie jaartal "1897" in het koor): bouw van de huidige hallenkerk aanknopend bij de laatgotische baksteenarchitectuur, naar ontwerp van architect Jules Soete (Roeselare), ter vervanging van het herhaalde malen herstelde nog deels Romaanse kerkje. Vergeefse pogingen van de Koninklijke Commissie voor Monumenten om een gedeelte van de oude kerk te behouden.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog, gebruikt als Duits veldhospitaal met schade aan het meubilair tot gevolg. Ten gevolge van Engelse granaatinslagen tijdens de bevrijding van 30 september - 3 oktober 1918 worden het dak van de kerk en de torenspits zwaar beschadigd.

1919: opnieuw in gebruik genomen als kerk. 1920-1921: herstellingswerken voornamelijk aan dak, dakranden en torenspits. 1995 : gevelrestauratie naar ontwerp van architect L. Vangheluwe (Oostnieuwkerke).

De plattegrond ontvouwt naar laatgotisch model een driebeukig schip van vijf traveeën met bredere middenbeuk; een noordkapel (vroeger doop-, sinds circa 1974 Sint-Brigidakapel) met aanleunende voormalige calvariekapel; een transept met armen van één smalle travee en rechte sluiting, met rond traptorentje in de zuidwestelijke oksel; achthoekige kruisingstoren; hoofd- en zijkoren van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting; ten noorden en ten zuiden dienstgebouwen.

Materiaalgebruik: rode baksteenbouw met afwisselend gebruik van gele sierbaksteen naar laatgotisch patroon onder meer voor losse en als band opgevatte metselaarstekens, jaar- en lettertekens "1687", "IHS" en "1897" (koor), hoekkettingen, vensteromlijstingen en overhoekse baksteenfriezen; sokkel van gele baksteen in combinatie met Atrechtse (schip) en ijzerzandsteen (transept, koren en dienstgebouwen); sierankers. Afdekking door middel van leien zadeldaken; ten zuiden sacristie onder schilddak, ten noorden dienstgebouw (weekdagkapel en stookplaats) onder afgewolfd zadeldak.

Aanleunend bij de laatgotische baksteenarchitectuur, zie kruisingstoren met vierkante basis, achthoekige klokkenverdieping en achthoekige leien spits (uurwerk met vier aangezichten); steunberen met versnijdingen, spitsbogige drie- en vierlichten in geprofileerde omlijsting en met bakstenen tracering; korfboogportalen.

Een aantal elementen zijn echter typisch laat-19de-eeuws en bewust verfraaiend: centraal korfboogportaal in een geprofileerde witstenen omlijsting met druiplijst, hogels en kruisbloem; rondbogige galmgaten in dito omlijsting; kroonlijst van de toren op dito consoles.

Bepleisterde en witgeschilderde hallenkerk naar laatgotisch patroon. Overwelving van schip, transeptarmen en koren door middel van houten spitstongewelven met beschilderde gordel- en kruinribben, van de kruising door middel van bakstenen kruisribgewelf. Volgende interieurelementen zijn bewust verfraaiend: gebruik van afwisselend rode en gele baksteen - een herhaling van de exterieurafwerking - voor de spitsbogige scheibogen en het gewelf van de kruising onder meer metselaarstekens; gebruik van arduin voor de zuilen met verguld bladkapiteel, en de ribben en mangatomlijsting in het gewelf van de kruising.

Mobilair. Zogenaamd triomfkruis van 1922 in de kruising. Houten tochtportaal. Smeedijzeren communiebank; in het noordkoor, neogotisch getinte preekstoel zonder klankbord. In het koor, klein orgel van 1931; in het zuidelijk transept, Bruggeman-orgel van 1996. In de zuidbeuk, geschilderd schild van de abdij van Zonnebeke; evenals vier in het transept ingemetselde 18de-eeuwse grafstenen van monniken-pastoors getuigend van de rol die deze abdij in 1614-1801 te Oostnieuwkerke speelde. In het gewelf van noord- en zuidkoor, telkens drie vervaagde schilden. In het koor, glasramen met heiligenfiguren, van 1928 en 1929 naar ontwerp van het huis Delodder-Peene (Brugge); in de transepten, glasramen met voorstelling van de voetwassing en de broodvermenigvuldiging, van 1994 naar ontwerp van P. Franchoo.

In voormalige calvariekapel, monument ter nagedachtenis van de militaire en burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, ontwerp van J. English uitgevoerd door beeldhouwer A. De Wispelaere (Brugge). Bas-reliëf met voorstelling van Maria met kind tussen twee knielende soldaten; inscripties: "Beschutsheilige voor de parochie spreek ten beste voor allen", "blijf de strijderss en slachtoffers indachtig", "hun bloed kocht U den vrede vertroost hun zielen met een bede", "Oostnieuwkerke bezet van 19 october 1914 - omtrent al de inwonders weggedreven - beschoten van aug. 1917. Volledig ontruimd - woonsten en akkers verwoest. Heroverd op 30 sept. 1918. Hevig beschoten tot 14 oct. 450 der bondgenoten hier gevallen en begraven - het kerkgebouw wonderlijk gespaard - verzoend op 25 mei 1919 - volledig hersteld in 1920" en "koningin van vrede bid voor ons". Tegen het noordelijk dienstgebouw, herkapte grafsteen met inscriptie: "Sepulture van d'heer Guilielmus Franciscus de clerq in zijn leven Balliu, Greffier, Landmeter, Schepen der Zaele en Kasselry van Yperen, Vrederegter van 't Kanton Hooghlede, Burgemeester, Weduwnaar van Jouff. Josephina Livina Seys overleden te Oostnieuwkerke zyne geboorteplaets den 6 Januari 1836 in den ouderdom van 79 jaeren nalatende vyf kinderen (...) Reiziger die dit leest zij den overleden in uw gebeden indachtig en peyst op de dood".