erfgoedobject

Zandbergmolen

bouwkundig element
ID
51177
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51177
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

Beschrijving

De romp van de Zandberg- of Voskensmolen is dicht bij de Bruggestraat gelegen en bereikbaar via een doodlopende zijweg. Deze molen is samen met de Doornmolen nog de enige getuige van de elf windmolens die Ingelmunster rond 1900 telde. In 1695 stond op deze plaats reeds een houten staakmolen, de "cleinen meulen" van mulder Pieter Devos. Volgens het Landboek van 1736 was er bij de molen van Simoen Verwewaere een "behuisde hove". De benaming "Santberghe Molen" op de Ferrariskaart (1771-1778) verwijst ook naar de vroegere herberg "den sant berghe" (Landboek). De Ferrariskaart toont een vrijstaande molenaarswoning, haaks op de in 1752 aangelegde steenweg Kortrijk-Brugge (Bruggestraat).

Voor de bouw van de stenen bergmolen - mogelijk voorzien van een stelling – worden de jaartallen 1815 en 1839 genoemd. Gezien kaarten uit het midden van de 19de eeuw (Atlas der Buurtwegen en P.C. Poppkaart) nog steeds een staakmolen weergeven is 1839 aannemelijker. In dat jaar verkreeg Ivo Devos toelating van de West-Vlaamse Bestendige Deputatie om zijn houten molen te herbouwen als een stenen graan- en oliewindmolen. Het betrof echter de regularisatie van eerdere bouwwerken. In 1864 werd de molen van een stoommachine voorzien, maar er werd ook nog met de wind gemalen. Na een brand in 1892 werd de maalinrichting niet meer hersteld en werd de molen in 1896 mogelijk reeds als woning ingericht. In elk geval werd de romp bij een erfenis in 1929 omschreven als "oude molen dienende tot woning". Rond 1930 werd de romp tot drie bouwlagen (hoogte 15 meter) afgeknot en de molenberg afgegraven. Rond 2009 kreeg de romp een nieuw geelbakstenen parement. Aanpalend bij de molen gaat de verbouwde 19de-eeuwse woning (één bouwlaag onder zadeldak) mogelijk terug op de vroegere molenaarswoning. De vlechtingen in de linker zijgevel vormen sporen van een lager en smaller oorspronkelijk huis.

  • DE GUNSCH A., METDEPENNINGHEN C. & VANNESTE P. met medewerking van TANSENS A. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17n2, Brussel - Turnhout.
  • DEVLIEGHER L. 1984: De molens in West-Vlaanderen, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 9, Tielt-Weesp, 235.
  • GOETHALS G. 2011: Molens en molenaars te Ingelmunster, Heemkundige Kring Den Hert Ingelmunster XXIX.50, 17, 30.

Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zandbergmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51177 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.