Historiek en context

Kantoorgebouw in beaux-artsstijl opgetrokken in opdracht van de maatschappij Comptoir Commercial Anversois, naar een ontwerp door de architect Jos. Bascourt uit 1910. De Comptoir Commercial Anversois was de opvolger van de handelsmaatschappij opgericht door de graanhandelaar Joseph Wégimont. Het nieuwbouwcomplex kwam tot stand na afbraak van de stallingen van het hotel Wégimont of “Sphera Mundi” aan het Kipdorp, waar de maatschappij gevestigd was. Het betrof een traditioneel gebouw van twee bouwlagen en negen traveeën onder zadeldak, dat minstens opklom tot de 17de eeuw, en in 1898 door de architect Ernest Stordiau was verbouwd en uitgebreid tot kantoren.

Het kantoorgebouw Comptoir Commercial Anversois behoort tot het latere oeuvre van Jos. Bascourt, die in 1887 zijn debuut had gemaakt als architect. Tijdens de vroege jaren 1900 bediende Bascourt zich simultaan van de art-nouveaustijl die hij eind jaren 1890 in Antwerpen mee op de kaart had gezet, en een meer behoudende, klassiek geïnspireerde eclectische stijl. In deze periode kwam zijn verdwenen architectenwoning in de Sint-Vincentiusstraat tot stand. Omstreeks 1910 zou Bascourt de art nouveau echter volledig achter zich laten om terug te grijpen naar een uitgezuiverde, klassieke vormentaal, waarvan het monumentale kantoorgebouw in de Keizerstraat en het hotel Lieven Gevaert aan de Belgiëlei de meest opmerkelijke uitingen vormen.

Architectuur

Met een gevelbreedte van zes traveeën, omvat het gebouw en souterrain en drie en een halve bouwlaag onder een mank zadeldak. De statige lijstgevel heeft een parement uit grijze baksteen of Silezische brikken, met overvloedig gebruik van witte natuursteen voor de pui, speklagen, vensteromlijstingen en het hoofdgestel, en blauwe hardsteen voor de plint. Regelmatig van opzet, is de opstand opgebouwd uit registers van achtereenvolgens rondbogige, rechthoekige en getoogde vensters, met het accent op het uit de middenas ingeplante portaal. De begane grond wordt gemarkeerd door een hoge sokkel in rusticaverband, afgewerkt door een fries met guirlandemedaillons en rankwerk. Hierop rusten de booglijsten met sluitsteen van de benedenvensters. Het portaal in de vierde travee is uitgewerkt als een rondboogpoort met middenkalf waarboven een vijflicht, gevat in een geprofileerde archivolt met sluitsteen en guirlande, opgevangen door Ionische zuilen. Het geheel is gevat tussen pilasters met stafwerk en rijk versierde medaillons, waarop een entablement met architraaf, trigliefen, kroon- en tandlijst, en bewerkte postamenten. De fries draagt een rood granieten gevelplaat met opschrift "COMPTOIR COMMERCIAL ANVERSOIS". Geriemde omlijstingen met neuten, chutes en een festoen, bekroond door een entablement met tandlijst en een rood granieten gevelplaat, accentueren de vensters van de eerste verdieping. De vensters van de tweede verdieping in een geprofileerde omlijsting met oren, chutes en sluitsteen, zijn gevat in verdiepte gevelvelden met pilasters. Een klassiek hoofdgestel met architraaf, bronzen leeuwenkoppen in de fries en een houten kroonlijst op bewerkte klossen, casementen en tandlijst, vormt de gevelbeëindiging. Het gevernist houten schrijnwerk van de inkomdeur met fraaie messing handgreep, en de vensters met typische roeden in het bovenlicht is bewaard, evenals het sierlijke smeedijzeren traliewerk van souterrain- en benedenvensters.

Het complex bestaat uit een hoofdvolume van drie en een halve bouwlaag aan de straat, en loodrecht daarop twee langgerekte vleugels van twee bouwlagen, gelijkvloers verbonden door lokettenhal. Volgens de bouwplannen wordt het complex ontsloten door de centrale vestibule die aansluit op de monumentale traphal met lift en bovenlicht. Begane grond en bovenverdiepingen van het hoofdvolume omvatten telkens twee grote kantoorruimten, een spreekkamer, vestiaires en sanitair bij de traphal. De oorspronkelijk met een glaskap afgedekte lokettenhal en aanpalende kantoorruimten beslaan de begane grond van de achterbouw; de bovenverdieping van beide vleugels wordt ingenomen door een groot kantoor. Een deel van het souterrain en de halve derde verdieping van het hoofdvolume herbergden de conciërgewoning. Het complex paalt aan de noordvleugel van het hotel “Sphera Mundi”, waarvan het gelijkvloers werd ingenomen door de directiekantoren. Van het interieur kregen enkel de vestibule en de traphal een representatieve aankleding, met marmermozaïekvloeren en een wandbekleding uit stucwerk. De kantoorruimtes zijn eenvoudig en utilitair van karakter, zonder bijzondere architecturale of decoratieve kenmerken.