La Métropole

Het burgerhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl, Kipdorpvest 26-28, werd door de Antwerpse architect Frans Van Dijk in 1902 ontworpen in opdracht van de ‘Société Nouvelle du Centre d’ Anvers’ als woning voor de directeur van de krant La Métropole. Dit Franstalige katholieke dagblad, opgericht in 1894, werd geleid door hoofdredacteur en directeur August Van Nijlen (Antwerpen, 1869-1922), echtgenoot van Antonia Maria Meys (1866-1935). Architect Van Dijk had in 1901 al opdracht gekregen voor het bouwen van een drukkerij op het binnenterrein, en breidde het complex in 1908 uit met het kantoorgebouw Kipdorpvest 30.

Het complex van La Métropole behoort tot het rijpere werk van Frans Van Dijk, die al vroeg in zijn loopbaan naam maakte als medeontwerper van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten aan de Leopold De Waelplaats. Omstreeks de eeuwwisseling deed hij zich verder opmerken met enkele van de meest opvallende huizengroepen in de wijk Zurenborg waaronder "Boudewijn met de IJzeren Arm" en "Scaldis" in de Cogels-Osylei, en het imposante Grand Hôtel Métropole in de Leysstraat. Als een van de uitverkoren architecten van de Antwerpse elite, de financiële wereld en het bedrijfsleven, beoefende hij zijn carrière lang een monumentaal architectuuridioom van eclectische signatuur.

De voormalige directeurswoning (Kipdorpvest 26-28) telt vier traveeën en drie bouwlagen onder een leien zadeldak. Trapgevel van bak- en natuursteen met horizontale gevelgeleding, gemarkeerd door een brede erker op de tweede bouwlaag en een serie kruiskozijnen met rollagen en doorlopende onderdorpels op de derde bouwlaag. Verticaliserende tweeledige top (zes treden en topstuk) met hoge, overhoeks geplaatste pinakels.

Het voormalige kantoorgebouw (Kipdorpvest 30) telt drie traveeën en drie bouwlagen onder een leien zadeldak waarvan de nok evenwijdig is aan de straat. De gevel vertoont een eenvoudige ordonnantie met pseudo-kruiskozijnen, is voorzien van doorlopende onderdorpels en rollagen. De kroonlijst op modillons is onderbroken door een getrapt dakvenster (met drie trappen en bolmotief) met drie overhoekse pinakels. In het dak zijn nog twee fraaie dakkapellen met torenvormige bedaking.

Oud België

Op 31 mei 1937 diende aannemer J. Spiessens-Van Nereaux uit Deurne in opdracht van de nv Imprimerie du Centre een aanvraag in voor de gedeeltelijke afbraak van de gebouwen Kipdorpvest 26-30 en de bouw van een ‘brasserie’. Bij de bouwaanvraag zijn 4 plannen van architect Marcel Chabot uit Ukkel gevoegd. Deze plannen tonen duidelijk de verbouwing; het gelijkvloers van het kantoorgebouw door van Van Dijk uit 1908 werd omgevormd tot toegangsportaal met aansluitend de inkomhal en vestiaire. De benedenverdieping van de directeurswoning uit 1902 werd omgebouwd tot dienstruimtes. De spektakelzaal werd ingericht binnen de constructie van de oude werkhuizen. Het revuetheater, eerst bekend onder de naam ‘Oud Antwerpen’ dateert dus van na 1937. Chabot verbouwde in hetzelfde jaar ook de "Ancienne Belgique" in de Steenstraat te Brussel, met een nieuw gevelfront en interieur. In 1952 werd de scène verbreed en werd een ‘schijnwerpershut’ geïnstalleerd. In 1956 werden verbouwingswerken aan de scène en de balkons uitgevoerd. In 1957 werd aan de woning nummer 26 een keuken toegevoegd.

Van deze cinema is in het Provinciearchief een referentie (1946/44) te vinden in het register van de vergunningen voor "hinderlijke inrichtingen". Het betreft een aanvraag voor een schouwspelzaal door Arthur Mathonet. De vergunning werd verleend bij advies van de bestendige Deputatie van 13.12.1946. In het dossier bleef een tekening op schaal 1/100 bewaard van de plattegrond en de 1ste -verdieping van deze L-vormige zaal bewaard. Uit de stukken kunnen we opmaken dat het de uitbating van een "brasserie-concert" betreft, waarbij voorstellingen op podium werden gegeven en eventueel met "schermen". We vernemen er tevens dat het personeel 18 bedienden en werklieden telt voor het buffet en de office, 15 kelners en nog 20 muzikanten en artisten.

De zaal "Oud België" werd nog recent uitgebaat als dancing, maar is momenteel in gebruik als kledingszaak. De zaak "America Today" heeft zich in het pand gevestigd zonder ingrijpende wijzigingen aan te brengen aan het interieur. De oude zaal inclusief het toneel of podium en de omlopende gaanderij op de verdieping bleef behouden en bepaalt de sfeer van deze kledingwinkel. De zaal, een betonconstructie binnen de oude muren van de drukkerij, werd eveneens ontworpen door Chabot in 1937. Voor het interieur van de zaal valt te vermelden dat de scène met toneelopening bewaard bleef evenals het balkon en de omlopende gaanderij. Ook bleven de decoratieve wandschilderingen bewaard, panoramische zichten op de rede van Antwerpen met zeilschepen, evenals de beschildering van de toneelboog. In de kelder zijn de sanitaire voorzieningen en de kleine kleedkamers voor de artiesten bewaard. Achter de zaal is een kleine ruimte bewaard, waarin een schijnwerper staat opgesteld. De ruimte is geen volwaardige projectiecabine, maar een oude schijnwerper is wel volgens hetzelfde systeem als een projector opgevat. In beide gevallen werd het intense licht geproduceerd door een booglamp met koolstaven. In het voorgebouw treffen we achter de erker nog een salon aan met moors geïnspireerde plafondbekleding met decoratieve zuiltjes tegen de muur, alles in donker getint houtwerk uitgevoerd. Deze woning, Kipdorpvest 26, werd immers ontworpen als directeurswoning van de katholieke krant La Métropole. Zij had dan ook een representatief karakter, wat niet enkel de keuze voor de traditionele Vlaamse renaissance verklaart, maar tevens de aanwezigheid van een rooksalon in Moorse stijl.

Op het hoogste verdiep werd in de periode van het interbellum een appartement ingericht met twee badkamers en een keuken in een toegevoegde aanbouw aan de achtergevel. De keuken werd aangebouwd in 1957 door architect R. Rombouts en heeft zwarte geverfde kasten met horizontaal bandraam tussen aanrecht en bovenkasten. De badkamer, dateert eveneens uit deze periode, heeft rond uitgewerkte nissen en lavabo's tegen de gevel in glasbouwstenen aangebracht. Verder dateren in dit appartement alle deurklinken uit de periode van het nieuwe bouwen. In het pand is ook een goederenliftje bewaard.