erfgoedobject

Société Générale Charbonnière

bouwkundig element
ID
5183
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5183

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kantoorgebouw in beaux-artsstijl gebouwd naar een ontwerp door de architect Joseph Hertogs uit 1909. Opdrachtgever was de Société Générale Charbonnière, een coöperatieve maatschappij actief in de steenkoolhandel.

Actief vanaf omstreeks 1885, geldt Joseph Hertogs als een van de meest succesvolle architecten in Antwerpen. Zijn loopbaan in dienst van de vermogende, overwegend liberale mercantiele burgerij, leverde een vijfhonderdtal bouwprojecten op, vooral burger-, heren- en landhuizen, winkels- en warenhuizen, kantoor- en bankgebouwen. Deze evolueren van eclecticisme en neorenaissance, naar een klassiek geïnspireerde beaux-artsstijl. Vroeg in zijn loopbaan liet hij zich al opmerken met de synagoge Shomre Hadass uit 1891-1893 in de Bouwmeestersstraat. Omstreeks de eeuwwisseling, zijn rijpe eclectische periode, drukte hij met monumentale bouwwerken als het Hansahuis uit 1897/1901 op de hoek van Suikerrui en Ernest Van Dijckkaai en Grands Magasins Leonhard Tietz uit 1900 aan de Meir, zijn stempel op het Antwerpse stadsbeeld. Het kantoorgebouw van de Société Générales Charbonnière is met zijn versoberde beaux-arts-vormentaal representatief voor het latere oeuvre van de architect, uit het decennium vóór de Eerste Wereldoorlog. Een van de belangrijkste realisaties uit deze periode is het hotel Thys - later Smidt van Gelder - uit 1905 aan de Belgiëlei, waarvan de klassieke ordonnantie aan het Parijse Lodewijk XIV-hotel is ontleend. De laatste jaren van zijn loopbaan kort vóór zijn overlijden in 1930, was Hertogs geassocieerd met de architect Gerard De Ridder.

Het gebouw met een gevelbreedte van drie traveeën, omvat twee en een halve bouwlaag onder een plat dak. De statige lijstgevel onderscheidt zich door een parement uit witte natuursteen, op een geprofileerde plint uit blauwe hardsteen. Geleed door de puilijst en axiaal van opzet, beantwoordt de opstand aan een volkomen symmetrisch, tweeledig compositieschema. De door lisenen geritmeerde begane grond is als sokkel geaccentueerd door schijnvoegen en rondboogopeningen, het portaal met sluitsteen in de middenas. Gecanneleerde lisenen in kolossale orde markeren de bovenbouw. Een register van rechthoekige vensters met balustrade en driehoekig fronton doorbreekt de bel-etage; ronde oculi in vlakke omlijsting met sluitsteen en festoenen markeren de mezzanine. Het klassieke hoofdgestel, met steigergaten in de fries en een houten kroonlijst op klossen, vormt de gevelbeëindiging. Fraaie smeedijzeren vleugeldeur met in de waaier de initialen SGC van de bouwheer Société Générale Charbonnière. Bewaard houten vensterschrijnwerk en smeedijzeren keldertralies; recent toegevoegde smeedijzeren lantaarns.

Volgens de bouwplannen bestaat het complex uit de voorbouw waarvan de begane grond grotendeels wordt ingenomen door de vestibule met trappenbordes, en de monumentale traphal met bovenlicht. Hierbij sluit een grote kantoorruimte met bovenlicht aan, die ten zuiden en westen wordt omringd door individuele kantoren, en ten noorden geflankeerd door een kantoorvleugel van twee bouwlagen. De plattegronden van de bovenverdieping(en) van voorbouw en kantoorvleugel ontbreken in het bouwdossier.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1909#774.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Société Générale Charbonnière [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5183 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.