Het monument voor de gesneuvelden van beide wereldoorlogen van Balen is gelegen op de hoek van de Alfons Dierckxstraat en de Nieuwstraat. Het gedenkteken werd in 1920 opgericht naar ontwerp van beeldhouwer Jules Bernaerts uit De Panne.

Historiek

Het oorlogsmonument werd in 1920 opgericht op de Markt, in 1955 bij de herinrichting van de Markt overgebracht naar de huidige locatie op de hoek van de Alfons Dierckxstraat en de Nieuwstraat. De aanvraag tot oprichting van een gedenkteken voor de gesneuvelden werd in 1919 gedaan door de pas opgerichte oudstrijdersbond, de gemeente schreef een wedstrijd uit en in de gemeenteraad van 21 januari 1920 werd de inzending van beeldhouwer Jules Bernaerts (1882-1957) uit De Panne verkozen. De plechtige inhuldiging had plaats op 29 augustus 1920. In een verslag van de Bestendige deputatie van de provincie Antwerpen kunnen we het volgende lezen: "Te Baelen o/ Neeth & Bouchout zijn gedenkteekens geplaatst die een door de K. [Koninklijke] Commissie van Monumenten erkend kunstkarakter bezitten. Het monument van Baelen naar den uitslag van eenen wedstrijd, uitgevoerd door den beeldhouwer Bernaerts, te La Panne, heeft eene uitgaaf veroorzaakt van ruim fs 32.000,- […] Voor beide deze kunstwerken wordt de tusschenkomst in de kosten verzocht".

Bij de verplaatsing in 1955 werd een plaat met de namen van de gesneuvelden van de Tweede Wereldoorlog toegevoegd op het monument. Hier werd een bovendien een cirkelvormig plein aangelegd, refererend aan de oorspronkelijke opstelling op de Markt waar het monument omgeven werd door een lage, halfcirkelvormige afsluiting en een gebogen haag achteraan.

Beschrijving

Het oorlogsgedenkteken van Balen is een natuurstenen monument met een gelede sokkel en centraal een hoge, licht gebogen afgesloten gedenksteen waarop twee bronzen gedenkplaten ter herinnering aan de slachtoffers van beide wereldoorlogen werden aangebracht. Bovenaan in steen staat het opschrift "HUNWOORDWASEENDAAD". Op de sokkel bevindt zich een bronzen beeldengroep met links een zittende vrouw met geopend boek op de schoot en opgeheven arm wijzend naar de naamplaten, rechts geflankeerd door twee zittende meisjes luisterend naar de vrouw. De achterzijde is voorzien van een grote lauwerkrans doorboord met een zwaard, boven de vermelding "1914 1918". Vooraan op de sokkel verwijst de inscriptie "JUL. BERNAERTS" naar de ontwerper/beeldhouwer. Het geheel ligt op een cirkelvormig aangelegd plein omgeven door een lage taxushaag en leilinden.