is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed De Helle
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Roodenborch, hotel Moretus
Deze bescherming is geldig sinds
Herenhuis in laatclassicistische stijl naar een ontwerp door de architect Jan Blom uit 1803. Opdrachtgever was Joseph Hyacinthe Moretus (Antwerpen, 1762-Ekeren, 1810), echtgenoot van Marie Henriette Colette Wellens (Antwerpen, 1762-Antwerpen, 1809), een achterkleinzoon van Balthazar IV Moretus (1679-1730). Hun jongste zoon Edouard Moretus Plantin (Antwerpen,1804-Ekeren, 1880) verkocht in 1876 de Plantin-Moretusdrukkerij als museum aan de stad Antwerpen.
De kern van het hotel Moretus wordt gevormd door het huis “Roodenborch”, dat opklimt tot het tweede kwart van de 16de eeuw. Jan van Roodenborch “gelaesmaekere” van beroep, kocht in 1525 het eigendom van visverkoper Willem Boon. In 1531 verkocht hij de zuidelijke helft, het perceel van het latere huis “Sint-Pauwels”, opnieuw verkocht. Op de noordelijke helft bouwde Jan van Roodenborch tussen 1531 en zijn overlijden een huis, geflankeerd door een doorgang naar achterhuis en tuin. Bij de verkoop aan meester Mathys vander Goes in 1535 werd het eigendom voor het eerst vermeld onder de naam “Roodenborch”. Na het overlijden van vander Goes in 1561, kwam “Roodenborch” in het bezit van Jan Duche, en in 1579 van Jan Willemsens Tacx. Meerdere eigenaars volgden elkaar op in de 17de eeuw, en van 1702 tot 1791 was “Roodenborch” in het bezit van de familie Van Pruijssen, die het pand lieten verbouwen tot een rijke herenwoning met stallingen. “Roodenborch” werd op 3 juni 1794 bij openbare verkoop toegewezen aan Joseph Hyacinthe Moretus, jurist en Grootaalmoezenier van Antwerpen, in 1787 gehuwd met Marie Henriette Colette Wellens. Deze liet “Roodenborch” in 1803-1804 tot zijn huidige, laatclassicistische vorm heropbouwen door Jan Blom, met incorporatie van de vroegere "Roodenborchganck". Oudste dochter Joséphine Marie Thérèse Moretus (Antwerpen, 1791-Brasschaat, 1874), in 1818 gehuwd met graaf Augustin Charles Jean Népomucène de Baillet (Antwerpen, 1794-Brasschaat, 1866), betrok het hotel van begin 1822 tot eind 1830. Vervolgens werd het hotel aangekocht door lampenfabrikant Petrus Segers-Hense, en in 1853 betrokken door zijn dochter Clémence Segers (1821-1900) en haar echtgenoot Jean Jacques Edouard Schul (Antwerpen, 1815-Antwerpen, 1875), houtkoopman en consul van Zweden en Noorwegen. Omstreeks 1911 kocht de stad Antwerpen het hotel Moretus en het aanpalende huis “Sint-Pauwels”, en bracht hier de Jongensschool 3 onder. In de tuin zijde Lange Ridderstraat kwam in 1923-1924 een nieuwe lagere jongensschool tot stand. De tot de 16de of 17de eeuw opklimmende achtergebouwen van het hotel, dat diverse stadsdiensten huisvestte tot eind jaren 1960, verdwenen in 1980. Bij de renovatie tot eengezinswoning van het inmiddels verkochte hotel, naar een ontwerp door de architecten Luc Michoel, Gerd Mertens en Thomas Scholiers uit 1992, werd tegen de achtergevel een ronde liftkoker aangebouwd.
Het hotel Moretus behoort tot de weinige gekende tot op heden gekende privé-realisaties van Jan Blom. Als stadsbouwmeester wist hij in 1798 te verhinderen dat de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal door het Franse bewind als nationaal goed werd verkocht en gesloopt. Na 1800 stond hij in voor het herstel van de kerk, en ontwierp in 1824 het nieuwe hoogaltaar.
Voorname rijwoning van vier traveeën en drie bouwlagen onder een complex schilddak (leien). Bepleisterde lijstgevel met overvloedig gebruik van blauwe hardsteen voor de bekleding van de pui en de vensteromlijstingen van de bovenverdiepingen. Horizontaal geleed door de puilijst, legt de compositie de klemtoon op het bredere poortrisaliet in de linker travee, dat wordt geflankeerd door kolossale pilasters met ingediepte schacht. Sokkelvormende begane grond met schijnvoegen die uitstralen boven de verdiepte rechthoekige gevelvelden waarin de koetspoort met sluitsteen en de vensters vervat zijn. Rechthoekige verticaal gegroepeerde bovenvensters in geriemde omlijsting met bijkomende waterlijsten op consoles op de bel-etage. Een klassiek hoofdgestel met gebroken architraaf, fries en houten kroonlijst op modillons.
Van het oorspronkelijke, vroeg-19de-eeuwse interieur, dat sinds eind jaren 1960 decennialang te lijden had onder verwaarlozing, zijn onder meer de vestibule met vier Toscaanse zuilen en de monumentale traphal bewaard.
Auteurs: Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Kloosterstraat (Antwerpen)
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Roodenborch, hotel Moretus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5228 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.