erfgoedobject

Geheel van café en twee winkelhuizen in neoclassicistische stijl

bouwkundig element
ID
5265
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5265

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geheel van oorspronkelijk drie handelshuizen in neoclassicistische stijl op de oostelijke kop van het bouwblok gevormd door Komedieplaats, Ketelstraat en Schuttershofstraat, naar een ontwerp door de architect Lievin Van Opstal uit 1877. Opdrachtgevers waren Gérard en Julien Chansel, vader en zoon of twee neven, die onder de naam Chansel Frères winkels in regenschermen uitbaatten aan de Groenplaats en de Handschoenmarkt. Chansel Frères werd vermoedelijk opgericht door de Franse broers Jean, Renaut en Gérard Cansel, die zich tussen 1815 en 1819 vanuit Saint-Eulalie in de Cantal te Antwerpen gevestigd hadden. In 1847 vervoegde Julien Cansel op 14-jarige leeftijd zijn vader Gérard Cansel te Antwerpen als leerjongen in de zaak, die toen in de Kammenstraat gevestigd was. Ook zijn oudere neef Gérard Cansel vestigde zich in 1848 op 19-jarige leeftijd te Antwerpen, om voor Gérard Cansel senior te werken.

Het project omvatte oorspronkelijk een café aan de Komedieplaats, rug aan rug met twee gekoppelde winkelpanden aan de Schuttershofstraat. Een eerste ontwerp uit april 1877, werd in juni van dat jaar licht gewijzigd voor wat het gevelfront aan de Komedieplaats betrof. Dit laatste werd bij een renovatie in 1991 grosse modo gereconstrueerd, met verwijdering van de tijdens het interbellum aan de eerste verdieping toegevoegde gevelbrede erkerpartij.

Representatief voor zijn rijpe oeuvre, kwam het vastgoedproject Chansel tot stand op het hoogtepunt van de succesvolle loopbaan van Lievin Van Opstal, die alleen al in de jaren 1870 meer dan honderd woningen realiseerde in Antwerpen, gaande van burgerhuizen als deze tot de meest prestigieuze herenwoningen voor het patriciaat, met een grote concentratie op de verkavelde voormalige krijgsgronden van de Leien en rond het Stadspark. Actief van midden jaren 1840 tot kort voor 1900, liep zijn praktijk vanaf 1880 samen met die van zijn zoon en opvolger Edouard Van Opstal.

Het hoekcomplex met een gevelbreedte van drie, bij acht bij vier traveeën, omvat drie bouwlagen onder zadeldaken. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een hardstenen plint. Het gevelfront zijde Komedieplaats onderscheidt zich door een bredere traveeënindeling, hoekpilasters en verdiepte panelen op de penanten, en oorspronkelijk een een opengewerkte cafépui onder een gevelbreed balkon met consoles. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen op kordonvormende lekdrempels en een klassiek hoofdgestel met houten kroonlijst. Het hoekpand zijde Komedieplaats is verrijkt met geriemde vensteromlijstingen, een panelenfries, klossen en tandlijst in het hoofdgestel. De oorspronkelijke, klassieke houten winkelpuien met zijportaal pilasters en entablement van het hoekpand zijde Schuttershofstraat zijn verdwenen.

  • Stadsarchief Antwerpen, 1877#359 en 1877#570; vreemdelingendossiers 481#1722, 481#5402 en 481#6273.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van café en twee winkelhuizen in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5265 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.