Teksten van Geheel van café en twee winkelhuizen in neoclassicistische stijl

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5265

Geheel van café en winkelhuizen in neoclassicistische stijl ()

Geheel van oorspronkelijk drie handelshuizen in neoclassicistische stijl op de oostelijke kop van het bouwblok gevormd door Komedieplaats, Ketelstraat en Schuttershofstraat, naar een ontwerp door de architect Lievin Van Opstal uit 1877. Opdrachtgevers waren Gérard en Julien Chansel, vader en zoon of twee neven, die onder de naam Chansel Frères winkels in regenschermen uitbaatten aan de Groenplaats en de Handschoenmarkt. Chansel Frères werd vermoedelijk opgericht door de Franse broers Jean, Renaut en Gérard Cansel, die zich tussen 1815 en 1819 vanuit Saint-Eulalie in de Cantal te Antwerpen gevestigd hadden. In 1847 vervoegde Julien Cansel op 14-jarige leeftijd zijn vader Gérard Cansel te Antwerpen als leerjongen in de zaak, die toen in de Kammenstraat gevestigd was. Ook zijn oudere neef Gérard Cansel vestigde zich in 1848 op 19-jarige leeftijd te Antwerpen, om voor Gérard Cansel senior te werken.

Het project omvatte oorspronkelijk een café aan de Komedieplaats, rug aan rug met twee gekoppelde winkelpanden aan de Schuttershofstraat. Een eerste ontwerp uit april 1877, werd in juni van dat jaar licht gewijzigd voor wat het gevelfront aan de Komedieplaats betrof. Dit laatste werd bij een renovatie in 1991 grosse modo gereconstrueerd, met verwijdering van de tijdens het interbellum aan de eerste verdieping toegevoegde gevelbrede erkerpartij.

Representatief voor zijn rijpe oeuvre, kwam het vastgoedproject Chansel tot stand op het hoogtepunt van de succesvolle loopbaan van Lievin Van Opstal, die alleen al in de jaren 1870 meer dan honderd woningen realiseerde in Antwerpen, gaande van burgerhuizen als deze tot de meest prestigieuze herenwoningen voor het patriciaat, met een grote concentratie op de verkavelde voormalige krijgsgronden van de Leien en rond het Stadspark. Actief van midden jaren 1840 tot kort voor 1900, liep zijn praktijk vanaf 1880 samen met die van zijn zoon en opvolger Edouard Van Opstal.

Het hoekcomplex met een gevelbreedte van drie, bij acht bij vier traveeën, omvat drie bouwlagen onder zadeldaken. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een hardstenen plint. Het gevelfront zijde Komedieplaats onderscheidt zich door een bredere traveeënindeling, hoekpilasters en verdiepte panelen op de penanten, en oorspronkelijk een een opengewerkte cafépui onder een gevelbreed balkon met consoles. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige muuropeningen op kordonvormende lekdrempels en een klassiek hoofdgestel met houten kroonlijst. Het hoekpand zijde Komedieplaats is verrijkt met geriemde vensteromlijstingen, een panelenfries, klossen en tandlijst in het hoofdgestel. De oorspronkelijke, klassieke houten winkelpuien met zijportaal pilasters en entablement van het hoekpand zijde Schuttershofstraat zijn verdwenen.

  • Stadsarchief Antwerpen, 1877#359 en 1877#570; vreemdelingendossiers 481#1722, 481#5402 en 481#6273.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Braeken J. 2017: Geheel van café en twee winkelhuizen in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/203430 (geraadpleegd op ).


Hoekhuis ()

Hoekhuis van drie + vier traveeën en drie bouwlagen onder afgewolfd zadeldak (gebitumineerd). Bepleisterde en beschilderde lijstgevel, daterend uit het tweede kwart van de 19de eeuw, gemarkeerd door hoekpilasters, doorlopende lekdrempels en verdiepte panelen op de penanten (derde bouwlaag) en brede gekorniste kroonlijst op klossen en tandlijst. Eenvoudige rechthoekige vensters in geriemde omlijstingen; aan de Komedieplaats waarschijnlijk later aangebrachte erker over hele gevelbreedte (tweede bouwlaag). Aangepaste begane grond.


Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. & Manderyck M. 1979: Geheel van café en twee winkelhuizen in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/teksten/5265 (geraadpleegd op ).