Voormalig brouwershuis De Visscher en bedrijfsgebouwen van de voormalige brouwerij De Hoprank, gelegen aan de zuidzijde van de Dorpsstraat, schuin tegenover de westgevel van de parochiekerk en pal tegenover het 18de-eeuwse gemeentehuis. Vroegere bedrijfsgebouwen en aanhorigheden opgericht deels naast en voorts rondom de gekasseide binnenplaats achter de brouwerswoning en met oprit links naast het huis.

Historiek

Volgens archiefgegevens kocht olieslager Benoit Auguste De Visscher in 1846 een bestaand huis aan van notaris Jean Albert Bouwens van Overmere om het zelf te gaan bewonen. Op 16 juli 1853 kreeg hij toestemming om aan de straat, zijdelings palend aan de woning, een olieslagerij aangedreven door paarden op te richten; aanvang van de bouw in hetzelfde jaar en in 1854 in gebruik genomen. In 1870 werd voornoemd bedrijfsgebouw vergroot en omgevormd tot brouwerij genaamd De Hoprank. Er werden nieuwe bijgebouwen op het achtererf toegevoegd (stallen met remise en schuur achter het washuis). In 1874 werden door opvolger brouwer Gustave De Visscher de bedrijfsgebouwen uitgebreid en het woonhuis vergroot (wellicht grotendeels herbouwd met behoud van elementen van het ouder huis). De brouwerij werd verder gezet door zoon Joseph De Visscher (broer van dokter en burgemeester Florimond De Visscher). In 1930 werd de brouwerij stopgezet en gewijzigd tot bieruitzetterij van de brouwerij Meiresonne te Gent (tot circa 1970). De technische installatie van de brouwerij is verwijderd.

Beschrijving

Brouwershuis

Het voormalige brouwershuis, ook gekend als huis De Visscher (naar het brouwersgeslacht dat hier woonde en van minstens 1870 tot in 1930 de brouwerij De Hoprank uitbaatte), bezit een voorgevel met de allure van een stedelijk herenhuis. Breed dubbelhuis van vijf brede traveeën met één bovenverdieping onder een zadeldak (heden met leien in plaats van de vroegere pannen). Straatgevel met sterk horizontaal gerichte gepleisterde en geschilderde lijstgevel met horizontale banden op de begane grond alternerend vlak en beraapt, een geprofileerde puilijst, cordonlijst onder de bovenvensters en een gedecoreerd hoofdgestel met getande kroonlijst op uitgelengde modillons; daartussen komen spiegels met beraping voor. Korfboogvormige muuropeningen, op de begane grond geaccentueerd door diamantkopvormige sluitstenen, op de bovenverdieping zijn ze gevat in geprofileerde stucomlijstingen waarvan de siersluitsteen een leeuwenkopje draagt. Verzorgd houtwerk van ramen en centrale deur. Linker zijpuntgevel en achtergevel bewaren de zeldzaam wordende zwarte beraping met gewitte vlak bepleisterde omlijstingen rond de muuropeningen. Hogere bovenvensters in de achtergevel met kruisvormige 19de-eeuwse raamkozijnen en lage decoratieve ijzeren borstweringen. Benedenvensters, ook die van de uitgebouwde achterkeuken met plat dak, voorzien van gewitte luiken met een decoratieve lichtopening.

Interieur brouwershuis

Planindeling, aankleding en decoratie getuigen van een voornaam burgerhuis uit de tweede helft van de 19de eeuw, verrijkt met nieuwe versieringselementen in het begin van de 20ste eeuw.

In de rechter huishelft wijzen een aantal elementen er op dat wellicht een deel van een ouder woonhuis (mogelijk nog 18de-eeuws?), in het huidige huis bewaard bleef: zie het tongewelfde deel van de kelder, bepleisterde moerbalk in de eetplaats en keuken, valse wand met ingebouwde kastruimte voor de schuin lopende rechterzijgevel.

Brede tweedelige gang waarvan het voorste deel een inkomhal vormt en het deel daarachter de trapgang, beide voorzien van zwarte marmeren vloertegels met erin verwerkte omlopende witte marmeren boord en kleinere vierkante tegels van wit marmer; de wanden van inkomhal en trappenhuis (tot onder de trap naar de zolderverdieping) zijn opgeluisterd met muurschilderingen gesigneerd J. Hullebroeck en gedateerd 1912 (onder de trap) met panoramische landschapstaferelen, voorstelling van boer en boerin het angelus biddende, kleinere muurdelen met bloemenvaas en deurstukken met vogel; geschilderde rechte takken scheiden verticaal de verschillende voorstellingen van elkaar en van de hoge egaal geschilderde boord boven de plint. De deurpanelen in de gang evenals de plafonds zijn opgefleurd met bloementrossen, -korven, -ranken en slingers. Fraaie houten trap met spijlenleuning en geprofileerde trappaal, de aanzet met kwartslag werd aan weerszij voorzien van leuning en trappaal.

Groot vierkant salon uitgerust met een neoclassicistische marmeren schouwmantel. Opmerkelijk gedecoreerd plafond voorzien van fraaie schilderingen met symmetrisch rankwerk, in neoclassicistische stijl op lijnwaad gespannen in houten lijstwerk; in het centrale veld voorstelling van schild met brouwersattributen tussen hopranken en banderol met volgend opschrift: "Het verdwijnt en 't vergaat/ zoo 't schijnt daar 't staat"; panelen van gangdeur met bijpassende decoratieve beschildering; in neoclassicistische stijl versierd sluitwerk van vensters en deuren.

Klein salon aan de tuinzijde met decoratieve plafondschildering (begin 20ste eeuw); gangdeur gedecoreerd met ertssteentjes: voorstelling van dag en nacht.

Fraaie driekleurige tegelvloer met ruitvormige tegels gelegd in geometrisch patroon en met bijpassende omlopende boord van rechthoekige tegels in de eetplaats, eenvoudige marmeren schouwmantel uit het derde kwart van de 19de eeuw.

Keuken met betegelde wanden en schouwboezem uit begin 20ste eeuw; paarse plintstenen, geprofileerde boordstenen met reliëfmotieven en paarse boord met wit siermotief als omlopende boord onder het plafond; schouwboezem geflankeerd door ingebouwde wandhoge kasten, gedecoreerd met een faiencetegeltableau met bloemmotieven en een omlijsting van boordtegels in reliëf.

Achterkeuken met decoratieve wandtegels in groen en wit met bijpassende plint, fries en boordtegels voorzien van gestileerde bloemmotieven; lage keukenkastjes en wandrekken naast en onder de arduinen gootsteen met armwaterpomp; groot rechthoekig daklicht in de zoldering met geometrische houten verdeling en gekleurd glas uit de jaren 1920-1930.

Brouwerij De Hoprank

Bedrijfs- en dienstgebouwen van de voormalige brouwerij De Hoprank, naar aanleg, functieverdeling en typologisch kenmerkend voor de bedrijfsarchitectuur van een landelijke 19de-eeuwse brouwerij. De gebouwen dateren merendeels uit het derde kwart van de 19de eeuw; zij omsluiten met een semi-gesloten opstelling de ruime rechthoekige binnenplaats achter het brouwershuis. Brede oprit, links opzij van het huis, aan de straat afgesloten door een hoog en sierlijk uitgewerkt dubbel ijzeren hek. Tegenover de achtergevel van het brouwershuis is de achterzijde van de binnenplaats met ijzeren hekwerk op gemetste basis opengewerkt naar de siertuin, zodanig dat een visuele relatie van huis met tuin werd gecreëerd. De kasseien van oprit en binnenplaats zijn in waaiervormig patroon gelegd.

Bedrijfsgebouwen: bakstenen constructies van één bouwlaag onder rode pannen zadeldaken en hoger brouwerijgebouw met halve bovenverdieping. Erfgevels met gewitte lijstgevels op gepikte plint, donkergroen geschilderde deuren en poorten. Het brouwerijgebouw omvat twee haakse vleugels waarvan het hoogste deel aan de straat volgens bewaarde bouwtekeningen van 1853 teruggaat op de aanvankelijke paardenolieslagerij van 1853-54 met circa 5 meter hoge lijstgevel aan de straat; omstreeks 1870 omgevormd en uitgebreid tot brouwerij. Zwart beraapte straatgevel met twee getraceerde halfronde bovenlichten in gewitte omlijstingen; voorts gedichte vensters. Sporen van gedichte muuropeningen rechts boven de huidige garagepoort. Ondiepe en lage kelderverdieping (trap van drie treden), met bakstenen vloer en samengestelde balkenlaag midden rustend op vierkante bakstenen pijler met dekplaat. Bovenverdieping eveneens met samengestelde balkenlaag en plankenvloer. Haakse vleugel met haast vierkante zolderluiken boven pannen lessenaarsdak van afdak op gietijzeren kolommen. Ingekorte ronde bakstenen schoorsteen op de hoek van het brouwerijgebouw.

Lage stallen opzij aan de westelijke erfzijde met koeienstal, varkensstallen, wagenhuis en paardenstal; haaks aansluitend koetshuis aan de zuidzijde. Erfgevel met brede geknikte dakoverstek op houten schoren; rood geschilderd ijzeren hekwerk van hondenren. Links aanleunend en hoger opgaand gebouw van voormalige mouterij en paardenmolen. Haast vierkante constructie van drie bij drie traveeën met aarden vloer, spaarzame vensters met kleine roedeverdeling. Aan de oostelijke erfzijde afzonderlijk staand bijgebouw bestaande uit twee ongelijke aanpalende delen onder parallelle zadeldaken, onder meer voorheen in gebruik als schuur met dorsvloer en verdwenen aardappelkelder, tevens koetshuis. De afzonderlijke ruimte op de linkerhoek was vroeger dienstig als washuis. Bovendorpel van deur in erfgevel met jaartal 1741 (recuperatie?). Vanaf de straat bezit dit washuis door zijn geknikte zijgevel en verzorgde gevelafwerking met zwarte beraping het voorkomen van een tuinpaviljoen; binnenin met grijze vierkante tegelvloer en met wasketel in gemetste stookplaats. Deels vernieuwd schuurgebint.

Tuin

Tuin bestaande uit een lusttuin of siertuin met parkallure in landschappelijke stijl, typerend voor de 19de eeuw; aansluitend achter de verharde binnenplaats en door fraai hekwerk ervan gescheiden. Dieper gelegen nutstuin opgedeeld in een moestuin en een hoogstam boomgaard. Deze laatste grenzen achteraan met een hoge berm en een rij linden aan de Achterdreef. Zeldzaam goed geconserveerde en zorgzaam onderhouden tuin met functionele opsplitsing zoals gebruikelijk in de 19de eeuw, visueel ook door paden en aanplantingen geaccentueerd. Gemengde haag (haagbeuk, taxus en meidoorn) als scheiding tussen de naast elkaar achter de siertuin liggende boomgaard (ten oosten) en de moestuin (ten westen). Moestuin midden met loofgang. Boomgaard met omlopend pad en midden achterin tegen de berm opgericht bakstenen kapelletje met Onze-Lieve-Vrouwebeeld. In landschappelijke stijl aangelegde siertuin met enkele opmerkelijke solitaire bomen en bomengroepen, graspartijen, reliëfverschillen met dieperliggende vijver en een gebogen berm erachter die evenals een groep van vijf beuken de scheiding aanduiden met de nutstuin. Kenmerkend voor de tuinaanleg is het doorzicht vanaf de achtergevel van het brouwershuis en de binnenplaats via een grasveld op de vijverpartij.