Teksten van Parochiekerk Sint-Rickier

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/54405

Parochiekerk Sint-Rickiers (WVL50) ()

Georiënteerd, neogotisch bedehuis aan het oostelijk uiteinde van de dorpskom; omringend kerkhof afgezoomd door muur en kastanjebomen; bak­stenen hekpijlers, waarvan deze ten zuidwesten nog uit de 19de eeuw dateren.

Tegen de zuidgevel, calvarie onder houten luifel, geplaatst in 1886 ter nagedacht­enis van Eerwaarde Heer D'Haene, nieuwe beelden van 1956 naar ontwerp van N. Mermuys (Assebroek); arduinen gedenksteen met in­scrip­tie: "Ter zaliger gedaghtenis aan de Eerweerden Heer E.J. D'Haene Pastor te Breedene van Maart 1859 tot 't einde 8ber 1882. Door wiens iever en zorgen in 1872 deze nieuwe Kerk ge­bouwd is en aan wiens mildadigheid deze calvarieberg opge­richt in het jaar 1886 verschuldigd is. (...) Jesus geef hem de eeuwige rust. (...)". Verder voornamelijk natuurstenen graven uit het midden van de 20ste eeuw, tevens enkele gietijzeren kruisen. Aan noordzijde perk met oorlogsgraven uit de Tweede Wereldoorlog. Tevens graf van militair uit de Eerste Wereldoorlog.

Geschiedenis van de kerk. Bedehuis opgetrokken in 1871-1876 ter vervanging van bouwvallige kerk. De vroegere kerk was in oorsprong vermoedelijk eenbeukig en werd hersteld na het beleg van Oostende. Uitbreiding in het begin van de 18de eeuw met twee zijbeuken.

Ontworpen door architect P. Buyck (Brugge) in 1870; voltooid in 1897-1907 onder leiding van architect E. Timmery (Brugge). In 1965­-1967 wordt de kerk ingevolge de vernieuwing van de liturgie heringericht door architect C. Maertens (Brugge). Er worden nieuwe glasramen geplaatst in de zijbeuken. In 1987 worden herstellingswerken uitgevoerd aan de westelijke gevel en de toren; ook de natuurstenen tweelichten in de zijbeuken worden gedeeltelijk vernieuwd.

Beschrijving van de kerk. Plattegrond: kerkgebouw van het basilicale type met erin opgenomen westtoren geflankeerd door een noordelijke doopkapel en zuidelijke bergplaats (verwarmingsin­stal­latie). Driebeukig schip van vijf traveeën, zijbeuken met rechte sluiting en hoofdkoor van twee rechte traveeën met drie­zijdige sluiting; noordelijke sacristie en zuidelijke bergplaats.

Bouwmaterialen: gele baksteen met gebruik van donkerder voor de spitsbogen van de muuropeningen; natuursteen voor onder meer maaswerk, druiplijsten, negblokken. Hoofdbeuk onder leien zadeldak met vier houten dakkapellen; dito lessenaarsdaken voor de zijbeuken. Westelijke puntgevel: versneden hoeksteunberen geflankeerd door licht­gleuven (zie torentrappen), centraal spitsboogportaal onder drielicht, geveltop verlevendigd met soortgelijke casementen en aansluitende klokkenverdieping van de vierkante toren onder leien tentdak.

De westelijke gevels van de zijbeuken zijn uitgewerkt met op elkaar gestelde hoeksteunberen en aandak op schouderstukken. Noordelijke en zuidelijke gevel geritmeerd door steun­beren en tweelichten op afzaat. Hoofdbeuk verlicht door middel van gekoppelde spitsboogvensters met centraal zuiltje. Hoofdkoor met soortgelijke vensters onder de spitsbogige tweelichten. Aflijnende tandlijsten met dropmo­tief.

Interieur. Rechthoekig portaal met mangat. Beigebeschilderd interieur met neogotische ruimtewerking. Spitsbogige scheibogen op bakstenen zuilen met achtzijdige arduinen sokkel en dito, eenvoudig ka­piteel. Middenbeuk overkluisd met spitstongewelf voorzien van houten trekbalken rustend op schalken; spitsboogarcade onder de bovenlichten. Zijbeuken: bakstenen kruisgewelven met na­tuur­stenen ribben en ijzeren trekstangen. Kruisribgewelven onder meer uitstralend ter hoogte van de sluiting.

Mobilair, onder meer uit de 18de eeuw en afkomstig uit de oude kerk. Schilderijen. Boven noordelijk en zuidelijk zijaltaar, respectievelijk "Onze‑Lieve‑Vrouw met Kind schenkt de rozenkrans aan de Heilige Domenicus Guzman" (doek, midden 19de eeuw, in 2007 gerestaureerd na brandstichting) en "Heilige Rochus van Montpellier en de pestlijders" (doek, 1855), beide getekend Henri Dobbelaere; laatst genoemde signeerde ook een deel van de kruiswegstaties (1857-1859). Hoofdkoor: "Jezus geneest de lamme bij de vijver Betseba" (doek), 18de eeuw, volgens opschrift in 1819 geschon­ken door Joannes De Beer, eerste schepen van Bredene, en zijn echtgenote.

Beelden. Op het zuidaltaar: Heilige Rochus van Montpellier (gepolychro­meerde terra­cotta), tweede helft 17de eeuw. Op het doksaal: Koning David (gepoly­chromeerd hout) en Heilige Petrus (gepolychromeerd hout), begin 17de eeuw.

Twee barokke biechtstoelen (eik) van respectievelijk 1720 (rechter beuk) en circa 1740 (linker beuk). Preekstoel (eik) in Lodewijk XIV‑stijl, gedateerd 1727 op deurtje. Bijhorend hekwerk uit 1851, vervaardigd door A. Christiaens (Gent). Kerk­meesters­banken (eik) uit de tweede helft van de 18de eeuw en lambrisering van Constantin de la Fontaine uit 1856 in Lodewijk XVI-stijl. Communiebank door A. Christiaens (Gent), geplaatst in 1848. Koorge­stoel­te (eik) uit de eerste helft van de 18de eeuw. Marmeren doopvont met koperen deksel, nu in zij­beuk, van 1842‑1844. Toegangshek tot doopkapel, in 1851 vervaardigd door A. Christiaens.

Orgel vermoedelijk circa 1750 gebouwd door A.J. Berger, in 1876 verbouwd en uitgebreid door L.B. Hooghuys; restaura­tiewerken in 1970 door J. en P. Loncke; or­gelkast in Lodewijk XVI‑stijl.

Roepsteen, geplaatst (vermoedelijk herplaatst) door de heemkundige kring Ter Cuere. Steen van waarop in het verleden mededelingen en berichten verkondigd werden, gelegen bij het kerkportaal of de kerkhofmuur.

  • Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, Dossier 139.
  • DESOPPER G., Bredense monumenten, gedenkplaten en gedenkstenen, in Ter Cuere, Jaarboek 1995, p. 31-91.
  • GEVAERT F., VANLEENHOVE G., De Sint-Rikierskerk van Bredene-Dorp, Bredene, 2007.
  • ROOSE-MEIER B., VERSCHRAEGHEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Kanton Oostende I, Brussel, 1977, p. 13-15.
  • Rotsaert D. en andere, Een oord genoemd Bredena... Priorij, kerk en parochie Sint‑Rikiers, Bredene, 1991.
  • VANLEENHOVE F., Kunst in de Sint-Rikierskerk, in Een oord genoemd Bredena… Priorij, kerk en parochie Sint-Rikiers, Bredene, 1991, p. 134-150.

Bron: DELEPIERE A., DEVOOGHT K., GILTÉ S. & VANNESTE P. 2011: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Bredene, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL50, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Delepiere, Anne Marie; Vanneste, Pol; Gilté, Stefanie; Devooght, Kristien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Rickier [online], https://id.erfgoed.net/teksten/139056 (geraadpleegd op ).


Parochiekerk Sint-Rickiers (WVL8) ()

Georiënteerd, neogotisch bedehuis aan het oostelijke uiteinde van de dorpskom; omringend kerkhof afgezoomd met muur en linden; bakstenen hekpijlers, nog oorspronkelijk 19de-eeuws, ten zuidwesten.

Opgetrokken in het vierde kwart van de 19de eeuw ter vervanging van de bouwvallige kerk, in oorsprong vermoedelijk eenbeukig, hersteld na het beleg van Oostende en begin 18de eeuw uitgebreid met twee zijbeuken. Tegen de zuidgevel, calvarie onder houten luifel, geplaatst in 1886 ter nagedachtenis van Eerwaarde Heer D'Haene en waarvan de beelden vernieuwd in 1956 naar ontwerp van N. Mermuys (Assebroek); arduinen gedenksteen met inscriptie: "TER ZALIGER GEDACHTENIS AAN DE EERWEERDEN HEER E.J. D'HAENE PASTOR TE BREEDENE VAN MAART 1859 TOT 'T EINDE 8BER 1882. DOOR WIENS IEVER EN ZORGEN IN 1872 DEZE NIEUWE KERK GEBOUWD IS EN AAN WIENS MILDADIGHEID DEZE CALVARIEBERG OPGERICHT IN HET JAAR 1886 VERSCHULDIGD IS... JESUS GEEF HEM DE EEUWIGE RUST..."

Bedehuis naar ontwerp van architect P. Buyck (Brugge) van 1870; voltooid circa 1900 naar plannen van architect E. Timmery (Brugge).

1965-1967: herinrichting door C. Maertens (Brugge), lid van de bisschoppelijke commissie, in functie van de vernieuwde liturgie, plaatsen van nieuwe glasramen in zijbeuken en circa 1976 over de hele kerk.

1987: herstellingswerken aan westgevel en toren, tevens gedeeltelijke vernieuwing van de natuurstenen tweelichten in de zijbeuken.

Kerkgebouw van het basilicale type met erin opgenomen westtoren geflankeerd door noordelijk gelegen doopkapel - nu tentoonstellingsruimte met betrekking tot dorpsgeschiedenis - en ten zuiden bergplaats (verwarmingsinstallatie), driebeukig schip van vijf traveeën, zijbeuken met rechte sluiting en hoofdkoor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting; noordelijk gelegen sacristie en zuidelijk bergplaats.

Bouwmaterialen: gele baksteen met gebruik van donkere voor de spitsbogen van de muuropeningen; natuursteen voor maaswerk, druiplijsten, negblokken,... Hoofdbeuk onder leien zadeldak met vier houten dakkapellen; dito lessenaarsdaken voor de zijbeuken. Westpuntgevel: versneden hoeksteunberen geflankeerd door lichtgleuven (torentrappen!), centraal spitsbogig portaal onder drielicht, geveltop verlevendigd met soortgelijke casementen en aansluitende klokkenverdieping van de vierkante toren onder leien tentdak. Zijbeuken. Westgevels met op elkaar gestelde hoeksteunberen en aandak op schouderstuk. Noord- en zuidgevel geritmeerd door steunberen en tweelichten op afzaat. Hoofdbeuk verlicht door middel van gekoppelde spitsboogvensters met centraal zuiltje. Hoofdkoor met soortgelijke vensters onder de spitsbogige tweelichten. Aflijnende tandlijsten met dropmotief.

Rechthoekig portaal met mangat. Beigebeschilderd interieur met neogotische ruimtewerking. Spitsbogige scheibogen op bakstenen (?) zuilen met achtzijdige arduinen sokkel en dito, eenvoudig kapiteel. Middenbeuk overkluisd met spitstongewelf voorzien van houten trekbalken rustend op schalken; spitsboogarcade onder de bovenlichten. Zijbeuken: bakstenen kruisgewelven met natuurstenen (?) ribben en ijzeren trekstangen. Kruisribgewelven onder meer uitstralend ter hoogte van de sluiting.

Mobilair, onder meer uit de 18de eeuw en afkomstig uit de oude kerk. Boven noordelijk- en zuidelijk zijaltaar, respectievelijk "Onze-Lieve-Vrouw met Kind schenkt de rozenkrans aan de Heilige Domenicus Guzman" (doek) en "Heilige Rochus van Montpellier en de pestlijders" (doek), beide getekend Henri Dobbelaere en daterend van 1850-1885; laatst genoemde signeerde ook een deel van de kruiswegstaties. Hoofdkoor: "Jezus geneest de lamme bij de vijver Betseba" (doek), volgens opschrift in 1819 geschonken door Joannes De Beer, eerste schepen van Bredene, en zijn echtgenote.

Zuidaltaar: Heilige Rochus van Montpellier (gepolychromeerde terracotta), uit de 17de eeuw. Doksaal: Koning David (gepolychromeerd hout) en Heilige Petrus (gepolychromeerd hout), van circa 1700.

Twee barokke biechtstoelen (eik) van 1720. Preekstoel (eik) in Lodewijk XIV-stijl, gedateerd 1727 op deurtje. Kerkmeestersbanken (eik) uit de tweede helft van de 18de eeuw en lambrisering van 1856. Koorgestoelte (eik) van 1727. Gesmeedijzeren hek van de voormalige doopkapel, van circa 1750. Marmeren doopvont met koperen deksel, nu in zijbeuk, van 1842-1844. Orgel vermoedelijk circa 1750 gebouwd door A.J. Berger, in 1876 verbouwd en uitgebreid door L.B. Hooghuys; restauratiewerken in 1970 door J. en P. Loncke; orgelkast in Lodewijk XVI-stijl.

  • Archief Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, dossier 139.
  • ROOSE-MEIER B., VERSCHRAEGHEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Kanton Oostende I, Brussel, 1977, p. 13-15.
  • ROTSAERT D. en anderen, Een oord genoemd Bredena...Priorij, kerk en parochie Sint-Rikiers, Bredene, 1991.

Bron: DELEPIERE A.-M., HUYS M. & KERRINCKX H. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Bredene, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL8, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Delepiere, Anne Marie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Rickier [online], https://id.erfgoed.net/teksten/54405 (geraadpleegd op ).