Historiek

In 1897 wordt in de Concessie tussen de Dantelaan en de Montaignelaan de Willibrorduskapel opgericht. De badplaats is echter in volle expansie en heeft nood aan een groter bedehuis. Pierre Borre, advocaat in Brussel en grondeigenaar in De Haan, neemt het initiatief om een kerk te bouwen. Pauwels en Hanot zijn de architecten, Guillaume Van Ophem uit Schaarbeek de aannemer. De werken starten in 1899 en tevens worden de toegangswegen naar de kerk aangelegd. In 1902 wordt de kerk voltooid. De augustijnen uit Gent verzorgen de diensten en bouwen langs de Grotestraat (Grotestraat nummer 10) een klooster. Door het toenemende toerisme groeit de bevolking en wordt de kerk te klein. In 1920 ontwerpt de Schaarbeekse architect Laenen een plan voor een aanzienlijke vergroting van de kerk in neo-Byzantijnse stijl. Deze ambitieuze onderneming wordt fors gereduceerd tot het in 1934 bijbouwen van een nieuw transept en koor, zodat het grondplan van de kerk de vorm van een Lotharings kruis verkrijgt. In 1954 verwerft de kerk het statuut van zelfstandige kapelanij, op 30 augustus 1958 wordt Sint-Monica een zelfstandige parochie. Het grondgebied van de nieuwe parochie wordt voor 2/3 geleverd door Klemskerke en 1/3 door Vlissegem. De augustijnen staan niet langer in voor de diensten, de eerste parochiepriester is Jérome Vandemoere.

Beschrijving

Vrijstaande, georiënteerde neogotische basiliek met driebeukige benedenkerk van zes traveeën met pseudotransept met vlakke afsluiting, transept en koor met twee zijkoren van twee traveeën en vlakke apsis en sacristie in de zuidoosthoek. Bruingele bak¬steenbouw boven een gecementeerde plint met imitatievoegen en blauwhardstenen kordon. Gebruik van rode baksteen voor de gootlijsten met tanden- en muizentandlijsten en de geprofileerde omlijsting van de spitsboogopeningen. Leien bedakingen (zadel- en lessenaarsdaken) met dakruiter als klokkentoren op de kruising met het pseudotransept. De traveeën worden geritmeerd door steunberen, verjongende steunberen tegen de westgevel en op de hoeken. De bekronende kruisen op de west- en eindgevels zijn verdwenen. Westgevel met vooruitspringend portaal onder zadeldak, rechthoekige deur onder blauwhardstenen latei gevat in een spitsboogomlijsting. Boogveld met afbeelding van de heilige Monica met opschrift "SANCTA MONICA ORA PRO NOBIS" en "ORD. S. AUGUSTINI HAAN AAN ZEE". Daarboven een groot drielichtvenster. De zijgevels worden getypeerd door lancetvormige spitsboogvensters, drielichten bij de transepten. Bijkomende ingang aan de noordbeuk en traptoren tussen de sacristie en het zuidtransept. Achthoekige klokkentoren onder ingesnoerde naaldspits en met houten romp opengewerkt met galmgaten. Interieur. Bepleisterde en witbeschilderde muren met imitatievoegen. Houten spitstongewelven (westelijk deel) en bakstenen kruisribgewelven (oostelijke aanbouw) steunen op ronde, witstenen zuilen en bundelpijlers op achthoekige sokkels en loofwerkkapitelen. Scheibogenarcade met bakstenen spitsbogen en vensterzone met kleine spitsboogvensters (glas in lood). Vloer met gele, rode en grijze cementtegels.

Mobilair. Sober neogotisch mobilair onder meer biechtstoelen, offerblokken, communiebank, kruisweg. In het koor glasramen met afbeelding van heiligen in het koor. Orgel daterend van circa 1968 door orgelbouwer Jos. Loncke en zonen (Esen).

In 1897 werd in de ontluikende badplaats een eerste bedehuis gebouwd. Het betrof een kapel van bescheiden afmetingen, opgetrokken in de Concessie tussen de Dantelaan en de Montaignelaan. Tussen 1899 en 1902 werd, aanvankelijk door een mecenas, later onder impuls van de paters augustijnen, in de hoek tussen de Stationsstraat en de Grotestraat de huidige Sint-Monicakerk gebouwd. In 1920 ontwierp de Schaarbeekse architect Laenen een plan voor een aanzienlijke vergroting van de kerk in neo-byzantijnse stijl. Deze ambitieuze onderneming werd fors gereduceerd tot het in 1934 bijbouwen van een nieuw transept en koor, zodat het grondplan van de kerk de vorm van een Lotharings kruis verkreeg.

Vrijstaande, georiënteerde neogotische basiliek met twee transepten van respectievelijk één en twee traveeën en vlakke sluiting; hoofdkoor van twee rechte traveeën en vlakke sluiting; twee zijkoren van één rechte travee en vlakke sluiting. Gele baksteenbouw op met schijnvoegen gecementeerde plint onder arduinen druiplijst. Leien bedaking met dakruiter boven eerste transept; gootlijst met tandlijst en muizentand in rode baksteen. Westgevel: centrale schoudergevel met bekronend kruis, steunberen met versnijdingen; vooruitspringend portaal onder tuitgeveltje met overhoekse steunberen; rechthoekige deur onder arduinen latei, ingeschreven in spitsboogomlijsting; afbeelding van Heilige Monica in boogveld met opschrift "Sancta Monica Ora pro nobis" en "Ord. S. Augustini Haan aan Zee". Zijgevels met geprononceerde travee-indeling door middel van versneden steunberen, overhoeks bij transepten; spitsboogvensters in rode baksteenomlijsting waaronder drielicht aan transeptuiteinden; traptorentje op zuidoostelijke hoek. Met schijnvoegen bepleisterd en beschilderd interieur; spitsbogen op zuilen en bundelpijlers ter hoogte van de transepten; achtzijdige sokkels en knoppenkapitelen. Houten spitstongewelf in westgedeelte; baksteen kruisribgewelf in oostelijke aanbouw van 1934. Sober neogotisch meubilair waaronder biechtstoelen, offerblokken, communiebank, kruisweg.