erfgoedobject

Brouwerij Walrave en brouwerswoning

bouwkundig element
ID
54780
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/54780

Juridische gevolgen

Beschrijving

Brouwershuis in de volksmond ook bijgenaamd het kasteeltje van de brouwersfamilie Walrave, gelegen in de oude bebouwde dorpskom midden zijn omringende tuin, tussen Lepelstraat, Ooststraat en Molenstraat. Tuin aan de noordkant (Ooststraat) met een bakstenen muur. Ten zuidwesten achter het brouwershuis grenzend aan de tuin, bedrijfsgebouw van de brouwerij-mouterij in binnenblok, bereikbaar met een rechte toegangsweg tussen Molenstraat 23 en 25. Site deels teruggaand op een vroegere hofstede, in 1742 aangekocht door Guillaume Van der Moere, griffier van de parochie en baronie van Laarne.

Historiek

Brouwer Auguste Walrave, toenmalig burgemeester van Laarne (van 1843 tot 1888) verkreeg in 1862 toestemming om op zijn erf achter de hofstede een bierbrouwerij op te richten met de naam "Den Anker". Productie van bruin bier van hoge gisting in september 1862 gestart. Aanvankelijk L-vormig gebouw, volgens gegevens van het kadasterarchief al in 1863 opmerkelijk vergroot. Toestemming om een stoommaalderij voor mout op te richten van 12 juni 1867 in een deel van het nijverheidsgebouw met bijgaand plan opgemaakt door bouwkundige C. Van Brussel-De Wilde (Laarne). In 1870, huidige woning opgetrokken door A. Walrave tussen de oude hofstede en het nijverheidsgebouw. In 1873 bedrijfsleiding door zoon Urbain, ook burgemeester van 1888 tot 1904, verder gezet, later samen met zijn halfbroer Jules.

Overblijvende gebouwen van de hofstede in het laatste kwart van de 19de eeuw verdwenen behalve een deel dat als ijskelder een tijdlang in gebruik bleef. Met Jozef Walrave diende zich in 1919 de derde generatie van de brouwersfamilie aan. In 1937 overgeschakeld op de productie van een pils met de naam "Pick Up". Het brouwerijgebouw en de uitrusting werd daartoe aangepast onder meer met de bouw van lagerkelders. Volgens een bewaard bouwplan van 1938 door bouwmeester B. Vervaet (Laarne), bestaand deel verhoogd en trappenhuis toegevoegd. In 1949 nam zoon Luc Walrave de brouwerij over. Nu is de kleine ambachtelijke brouwerij, met de vijfde generatie Walrave, nog één van de weinige overblijvende in Vlaanderen waarvan de productie beperkt blijft tot een lokaal afzetgebied in eigen cafés binnen Laarne en naburige gemeenten.

Beschrijving

Alleenstaand achterin gelegen neoclassicistisch dubbelhuis van 1870 met rechthoekig bouwvolume. Verhoogde begane grond op kelderverdieping en een hoge bovenverdieping, afgedekt door een steil kunstleien schilddak. Baksteenbouw verrijkt met hardsteen en contrasterende witgepleisterde gevelvlakken en stucornamentiek. Hoge hardstenen plint met getraliede keldervensters. Hardsteen is eveneens aangewend ter omlijsting van de steekboogvormige deur en dito benedenvensters; lekdrempels op consoles. Lijstgevel met horizontale accenten gevormd door puilijst, cordonlijst, gelede architraaflijst en overstekende houten kroonlijst op klossen of modillons. Ritmerend verticaal effect door gewitte bepleistering met geblokte hoekbanden voor het centrale deurrisaliet, de witgepleisterde geblokte hoekpilasters en de elegante gewitte panelen die de venstertraveeën accentueren. Deurstoep van vijf treden draagt bij tot het statig karakter van het herenhuis. Muuropeningen met 19de-eeuws houtwerk, oorspronkelijke voordeur met paneeldecoratie op beide deurvleugels, deurlichten met traliewerk en een bovenlicht.

Achtergevel niet zichtbaar vanaf de openbare weg. Naar verluidt zou het interieur zijn originele indeling en smaakvolle aankleding bewaren.

Tuin met het voorkomen van een parkbos met sporen of relicten van slingerpaadjes. Het bomenbestand omvat onder meer volgende variëteiten van loofbomen: treurbeuk, tamme kastanje, Amerikaanse eik, bruine beuk, plataan, gewone es, groene beuk.

Opvallende hoofdtoegang in het perspectief van het deel van de Lepelstraat tussen de Ooststraat en de Achterstraat. Toegang met gekasseide oprit en open doorzicht op de voorgevel van het achterin gelegen brouwershuis. Tweedelig gebogen ijzeren hek, roodgeschilderd met gewitte pijlpunten en granaatappels ter bekroning van de spijlen, bevestigd aan twee imposante gemetste vierkante hekpijlers, met gewitte geblokte banden en afgedekt door een hardstenen dekplaat. Beide hekpijlers dragen aan de straatkant een houder voor vlaggenstok. De ingang wordt voorts gemarkeerd door een aansluitend stuk tuinmuur met gewitte beraping en hardstenen afdekking. De bakstenen tuinmuur loopt verder aan de Ooststraat.

De landelijke bierbrouwerij op hetzelfde domein van het brouwershuis is nog steeds in werking. Het nijverheidsgebouw is slechts gedeeltelijk zichtbaar vanaf de openbare weg. Vergelijking met archiefmateriaal (oude foto's, plannen) laat vermoeden dat het aanvankelijke brouwerijgebouw grotendeels bewaard bleef.

  • Gemeente archief Laarne, Laarne voor fusie, 874.1, Bouwvergunningen 1938-1945.
  • Rijksarchief Gent, Provinciaal Archief 1851-1870, 1517.
  • Vlaams ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Ruimtelijke Ordening Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • DE TREMERIE M. - KERCKHAERT N., Small is beautiful: Oostvlaamse bieren, in Toerisme in Oost-Vlaanderen, XXXIX, 3, 1990, p. 69-70.
  • FRIEDRICH M., Brauerei -Verzeichnis Belgien, Heidelberg, 1984, p. 143.
  • SCHEPENS E.L., 125 jaar brouwerij Walrave Laarne 1862-1987. Beknopte geschiedenis van het bierbrouwen en jeneverstoken in Laarne, Laarne, 1987, p. 4-6.
  • SCHEPENS E.L., De verdwenen hofstede van G. Van der Moere, griffier van Laarne en rentmeester van de familie van Vilsteren, in Castellum, V, 2, 1988, p. 20-36.
  • SCHEPENS E.L. - BALTHAU E. e.a., Laarne herzien, Laarne, 1991, p. 37, 46, 49, 50.
  • VAN DE SOMPEL A. en fotogroep Trefpunt, Het brouwen van het Pick-Up bier in de brouwerij Walrave te Laarne. Een fotoreportage uit 1977, in Castellum, XXV, 2, 2008, p. 30-41.
  • VISSERS P., Langs Vlaamse Wegen - Laarne, Brussel, 1988, p. 9.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerij Walrave en brouwerswoning [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/54780 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.