Historiek

Traditioneel herenhuis waarvan de oudste kern opklimt tot het eerste kwart van de 16de eeuw, gebouwd door Jan van Honsem, en dat zich eertijds uitstrekte tot de Borzestraat. De patriciërswoning omvat vier vleugels in bak- en zandsteenbouw van twee bouwlagen onder leien zadleldaken, rond een vandaag overbouwde binnenplaats. In de achttiende eeuw voerde de notabele familie Van Havre verbouwingswerken uit.

Xavier Antoine Gheysens (Harelbeke, 1799-Antwerpen, 1883), liet in 1835-1836 de gevel aanpassen tot de huidige vorm. De werken betroffen het verlagen en verplaatsen van de vensters, die vlakke vensteromlijstingen en lekdrempels uit blauwe hardsteen kregen, en verder het aanbrengen van de hardstenen plint en de smeedijzeren traliehekken op de begane grond. Uit het bouwdossier vallen ontwerper noch aannemer af te leiden. Gheysens, in 1832 gehuwd met Catharina Wellens (1811-1861), dochter van de Antwerpse gemeentesecretaris Franciscus Wellens, oefende het ambt van notaris uit van 1830 tot 1867. In 1845 was betrokken bij de oprichting van de Association Commerciale et Industrielle, de eerste liberale partij in Antwerpen. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad van 1848 tot 1866, en in de provincieraad van 1849 tot 1876. Gheysen verzette zich tegen de bouw van het Noordkasteel en het opleggen van militaire erfdienstbaarheden in de zogenaamde Fortenkwestie, maakte de overstap naar de Meetingpartij in 1862, en was gedurende vijf weken waarnemend burgemeester van Antwerpen in 1865.

Architectuur

Voorname rijwoning met dubbelhuisopstand van acht traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, leien) met afgesnuite dakkapellen. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel is verankerd door smeedijzeren muurankers met gekrulde spie, en rust op een plint uit blauwe hardsteen. Voor de bepleistering vertoonde het baksteenparement zandstenen speklagen, sporen van negblokken en het wigvormig ontlastingssysteem van de vroegere kruiskozijnen. In 1838 aangepaste rechthoekige vensters, met vlakke omlijstingen en individuele lekdrempels uit blauwe hardsteen, op de begane grond voorzien van gebogen smeedijzeren traliehekken met pijlpunten. De brede middentravee wordt gemarkeerd door een rondboogpoort in Lodewijk XIV-stijl, gevat in een zandstenen omlijsting. Breed, kwarthol geprofileerd beloop met neuten, imposten, gestileerde mascaronsleutel, vlechtwerk en cartouches in de boogzwikken. Het geheel wordt geflankeerd door pilasters met hardstenen sokkel en een rolwerkvoluut als kapiteel, en afgedekt door een gestrekte, boven de sleutel en pilasters gekorniste waterlijst. Houten vleugeldeur met sierlijk getraceerd bovenlicht, en een gesculpteerde makelaar waarin het jaartal 1716.

Aangepaste tuingevel van acht traveeën en twee bouwlagen, links en rechts gemarkeerd door uitspringende zijrisalieten. Duidelijke sporen van bak- en zandsteenbouw - onder meer negblokken, holronde daklijst, speklagen, uitspringende lateien - en muurankers met gekrulde spie. Recente aanbouw tegen de begane grond. Loodrecht hierop een vandaag deels ingebouwde vleugel van zeven traveeën en één bouwlaag onder een leien zadeldak met houten dakkapellen.

Omstreeks 1990 werden bij renovatie van de zolderverdieping op een balkenzoldering resten van een beschilderd renaissance-papierbehang aangetroffen, te dateren in de tweede helft van de 16de tot de vroege 17de eeuw. Het hoofdmotief is een met linten ombonden lauwerkrans afwisselend gevuld met een arabesk en een gestileerde roos, ingekleurd in helrood en blauwig wit.