Historiek en context

Monumentaal kantoorgebouw in beaux-artsstijl, opgetrokken in opdracht van de Agence Maritime Internationale, naar een ontwerp door de architecten Joseph Hertogs en Gerard De Ridder uit 1928-1929. Het complex op de hoek van Meir en Sint-Katelijnevest, werd gebouwd als uitbreiding van de aanpalende hoofdzetel van het scheepvaartagentschap, een imposant kantoorgebouw in beaux-artsstijl in de Huidevettersstraat ontworpen door Hertogs in 1925. De Agence Maritime Internationale was in 1919 opgericht op initiatief van Alexis Van Opstal (Antwerpen, 1874-Sint-Genesius-Rode 1936), als opvolger van de Agence Maritime Walford, waarover hij sinds 1910 de leiding had. Het bedrijf vertegenwoordigde de koloniale rederij Compagnie belge maritime du Congo, die in 1930 met de rederij Lloyd royal belge zou fusioneren tot de Compagnie Maritime Belge. Volgens eigentijdse krantencommentaren was het nieuwe kantoorgebouw bedoeld als vastgoedproject met huurkantoren, gericht op de in Brussel gevestigde koloniale maatschappijen. In de 17de en 18de eeuw werd het perceel ingenomen door de befaamde afspanning "Den Beer", die in 1858-1859 plaats maakte voor het gebouw van de Société Civile “La Concorde”, ontworpen door de architect Joseph Claes. Deze in 1856 opgerichte ‘société d’agrément’ liet in 1927-1928 door Max Winders een nieuw verenigingsgebouw optrekken in de Huidevettersstraat. Op 9 december 1944 richtte een V-bom een ravage aan in het complex, dat destijds het Krijgsauditoraat huisvestte. Het kantoorgebouw van de Agence Maritime Internationale, later de hoofdzetel van de Compagnie Maritime Belge, werd omstreeks 2005 gesloopt voor een nieuwbouwflat.

Het kantoorgebouw van de Agence Maritime Internationale, behoort tot de belangrijkste gezamenlijke ontwerpen van Joseph Hertogs en Gerard De Ridder, die zich vermoedelijk begin 1928 hadden geassocieerd. Voor Hertogs, de huisarchitect van de Antwerpse beau-monde en de zakenwereld die in 1930 zou overlijden, betekende de associatie het sluitstuk van zijn rijk gevulde loopbaan. Pas vanaf 1933 zette de jongere De Ridder, wiens carrière omstreeks 1905 van start was gegaan, het architectenbureau in eigen naam verder. Andere realisaties van Hertogs en De Ridder zijn de Cercle Royal Artistique, Littéraire et Scientifique d'Anvers (huidige Arenbergschouwburg) in de Arenbergstraat en de "Résidence du Nouveau Parc" aan de Eglantierlaan, monumentale complexen in statige beaux-artsstijl.

Architectuur

Het imposante, afgeschuinde hoekcomplex met een gevelbreedte van in totaal eenentwintig traveeën, omvat acht bouwlagen, waarvan de topgeleding als pseudo-mansarde is uitgewerkt. Opgetrokken met een structuur uit gewapend beton, heeft het gevelfront een parement uit rode baksteen en witte natuursteen, met gebruik van graniet voor de pui en leien als dakbedekking. Nadrukkelijk horizontaal geleed door balustrades en waterlijsten, beantwoordt de ordonnantie aan een klassieke driedeling. De pui en eerste verdieping vormen de sokkel, geaccentueerd door schijnvoegen en registers van rondboogopeningen, alternerend met brede vitrines. De tweede tot vierde verdieping onderscheiden zich door de kolossale orde van vensteromlijstingen en penanten, de vijfde en zesde verdieping zijn opgevat als getrapte attiek, afgewerkt met de pseudo-mansarde. De compositie legt de klemtoon op de afgeschuinde, hoger opgetrokken hoekpartij met een torenvormige bekroning. Verder registers van rechthoekige vensters vanaf de tweede verdieping, en rondbogige dakkapellen met waterlijst. Het drieledige portaal in de rechter traveeën, en de brede linker travee met drielichten zijn als risaliet geaccentueerd. Na de oorlogsschade werd de pui in gewijzigde vorm heropgebouwd, met weglating van de rondbogen in de hoekpartij en toevoeging van een luifel.

Volgens de bouwplannen bestond het U-vormige complex op begane grond en bovenverdiepingen uit kantoorplateaus, met telkens een suite van ontvangstsalons en vergaderzalen in de vleugel zijde Meir. Een lunchroom besloeg de volledige topgeleding van het complex, dat werd ontsloten door een vestibule en traphal met liften ingeplant in de uiterste traveeën zijde Meir. Hierbij sloot op het gelijkvloers een lokettenhal met bovenlicht aan. De ondergrond herbergde een automobielgarage.

In 17-18e eeuw bevond zich hier de befaamde afspanning zogenaamd "Den Beer"; in 1857-58 een kantoorgebouw (La Concorde) opgetrokken door J. Claes; huidig complex gebouwd door het Internationaal Scheepvaartagenschap (AMI). Monumentaal hoekgebouw van zes bouwlagen onder pseudo-mansardedak van circa 1930 opgetrokken uit baksteen verrijkt met natuursteen; onderbouw gedeeltelijk van graniet. Hoek gemarkeerd door afgeschuinde travee met torenachtige bekroning; doorlopende bakstenen lisenen over de derde, vierde en vijfde bouwlaag geven verticaal accent; tweede bouwaag als bel-etage geheel van natuursteen met rondboogvensters.