Teksten van Het Wapen van Spanje

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5522

Het Wapen van Spanje ()

Winkelhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl gebouwd in opdracht van de gebroeders H. en K. Van Cuyck, naar een ontwerp door de architecten Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel uit 1896. Tot het in 1897 voltooide bouwproject behoorde een pakhuis of atelier op de binnenplaats, en een poortje in de Eikenstraat. Het gevelontwerp wijkt af van de uitgevoerde opstand wat de behandeling van de geveltop betreft. In 2013 werd het pand op de voorgevel na gesloopt en vervangen door nieuwbouw.

"Het Wapen van Spanje" behoort tot de late burgerlijke realisaties van Jules Bilmeyer en Joseph Van Riel, die geassocieerd waren van 1877 tot het overlijden van Van Riel in 1898. Tot hun gemeenschappelijk oeuvre behoren de Heilig Hartbasiliek uit 1875-1878 te Berchem, de jezuïetenkerk Onze-Lieve-Vrouw van Gratie uit 1877-1881 aan de Frankrijklei, en enkele beeldbepalende woningcomplexen in de wijk Zurenborg zoals "Carolus Magnus" uit 1897 aan de Cogels-Osylei. Na de dood van Van Riel, zette Bilmeyer zijn loopbaan in eigen naam verder, tot zijn overlijden in 1920.

Met een gevelbreedte van vier/drie traveeën omvat de rijwoning drie bouwlagen en een attiekverdieping onder een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien). De puntgevel onderscheidt zich door een parement uit witte natuursteen, waarbij het gebruik van blauwe hardsteen beperkt blijft tot het gevelbrede balkon. Dit laatste sloot oorspronkelijk via de consoles aan op de winkelpui met zijportaal en geblokte, mogelijke eveneens hardstenen hoekpilasters. Axiaal van opzet, is de bovenbouw opgebouwd uit door entablementen en hoekpilasters gemarkeerde, horizontale registers, met een tweeledige geveltop als bekroning. De eerste verdieping wordt als bel-etage geaccentueerd door rondboogvierlicht met waterlijsten en voluutsleutels op Toscaanse halfzuilen, waarvan de boogvelden versierd zijn met groteskenreliëfs; het gevelbrede balkon heeft een balustrade met siervazen en bolornamenten op de postamenten. Een overhoekse, tweezijdige erker met kloosterkozijnen legt de klemtoon op de middenas van de tweede verdieping. Deze steunt op een ingesnoerde, gelede console met knorren en een gevleugelde putto, wordt op de snede gemarkeerd door een Mariabeeld met baldakijn van de beeldhouwer Frans Deckers, en heeft een balkonbalustrade als bekroning. In het gevelontwerp loopt de erker door over de geveltop, met een helm als bekroning. Verder doorbreken kruiskozijnen de zijtraveeën, en siert een doorlopende groteskenfries waarin cartouches met het bouwjaar “ANNO” “1897” het entablement. In de eerste geleding van de geveltop wordt het hoge aediculavenster met composiete pilasters en gebogen fronton, geflankeerd door de rechthoekige attiekdrielichten met pilasters, entablement en hoekpostamenten. Het wapenschild van Spanje, gevat in een entablement op pilasters, en vergezeld van het opschrift “HET WAPEN VAN SPANJE”, vormt de topgeleding van de puntgevel, die wordt bekroond door een overhoeks topstuk, waarop oorspronkelijk een smeedijzeren windwijzer. Verbouwde pui.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1896#738; foto FOTO-OF#3794.

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Wapen van Spanje [online], https://id.erfgoed.net/teksten/203972 (geraadpleegd op ).


HuisHet Wapen van Spanje ()

Huis zogenaamd Het Wapen van Spanje. Diephuis van vier traveeën en vier bouwlagen onder steil zadeldak (leien). Neorenaissancistische puntgevel van witte natuursteen, verlevendigd met hardsteen, daterend van 1897, naar ontwerp van architecten J.P. Bilmeyer en J. Van Riel. Horizontale gevelgeleding met breed balkon met balustrade tussen postamenten op de tweede bouwlaag en scherp geprofileerde kordons. Overhoekse erker opgebouwd als smal risaliet onder gebogen fronton en entablement met cartouche, overhoeks topstuk en gesmeed ijzeren windwijzer geven een verticalizerend accent. Tweede bouwlaag uitgewerkt als bel-etage met vier gekoppelde rondboogvensters tussen composiete halfzuilen; in de boogvelden decoratief bas-reliëf. Op de snede van de erker Madonna met Kind door Frans Deckers. Twee kruiskozijnen met geprofileerde dorpels en sleutel onder een met acanthusspiralen versierde fries. In de puntgevel een rondboogvenster, geflankeerd door drie gekoppelde rechthoekige vensters.


Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Wapen van Spanje [online], https://id.erfgoed.net/teksten/5522 (geraadpleegd op ).