Historiek

Classicistisch herenhuis op de hoek van Meir en Wapper, dat oorspronkelijk uit een ‘corps de logis’ op de hoek, een lager poortgebouw en een langgerekt koetshuis met stallingen aan de Wapper bestond. Het werd in 1779 gebouwd in opdracht van Jean-Baptiste Geelhand (1739-1815), zoon van Henri Geelhand (1694-1776) heer van Merksem en Dambrugge, en echtgenoot van Marie Hélène de Neuf (1745-1816). Eertijds bevond zich hier het huis "Den Swerten Arend", dat in de 16de eeuw eigendom was van burgemeester Van de Werve. Begin jaren 1850 kwam het hotel in het bezit van Jacques Charles Louis Joseph de Pret Roose de Calesberg (1802-1891), die in 1826 was gehuwd met Eulalie Thuret (1807-1869).

Het complex werd aangekocht door de Lloyds & National Provincial Foreign Bank Limited, een bank die in 1919 ontstond uit de Franse tak van de Lloyds Bank en de National Provincial Bank of England, met vestigingen in Engeland, Frankrijk, België en Zwitserland. Deze plande een ingrijpende verbouwing en uitbreiding van het hotel tot bankgebouw, naar een ontwerp door de architecten Max Winders en Joseph Evrard uit 1920, aangepast in 1921. Voor de nieuwbouwvleugel in aangepaste stijl dienden het vroegere poortgebouw en koetshuis te verdwijnen. Het project werd samen opgezet met de Frans-Chinese Banque Industrielle de Chine, opgericht in 1913 en gevestigd in Parijs en Shanghai, die echter in 1922 failliet ging. Vervolgens engageerde Lloyds & National Provincial Foreign Bank de architect Joseph Hertogs, die in 1923 de plannen tekende voor een grotendeels inwendige verbouwing van het ‘corps de logis’ en het poortgebouw, uitgevoerd in 1924. Van het hoekgebouw werd de begane grond opengebroken en op de binnenplaats vergroot tot lokettenhal, met een nieuw gecreëerd portaal in de linker travee zijde Meir. De vier metalen siervazen van de attiek, die tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Duitsers waren verwijderd, werden op vraag van de Koninklijke Commissie voor Monumenten opnieuw in brons gegoten in 1927 en herplaatst in 1928, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog eens te meer opgeëist door de bezetter. De Lloyd Bank International bleef hier gevestigd tot de aankoop door een kledingketen, die in 1987 het interieur van het pand volledig liet ontmantelen.

Architectuur

Het hoekgebouw of ‘corps de logis’ met een gevelbreedte van zes bij acht traveeën, omvat drie bouwlagen en een attiekverdieping, onder een afgetopt, schilddak (nok loodrecht op de Meir, leien) met vier schoorstenen. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op een geblokte pui (voorgevel) en/of plint uit blauwe hardsteen, met oorspronkelijk getraliede keldermonden. Geleed door de puilijst beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, oorspronkelijk uitsluitend opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters met gegroefde sluitsteen, op de bovenverdiepingen in geriemde hardstenen omlijsting met oren. Geaccentueerd door een balkon met balustrade op voluutconsoles met stafwerk en guttae in de twee middentraveeën, onderscheidt de voorgevel zich op de eerste verdieping door geajoureerde borstweringen van entrelacs, en op de tweede door guirlandes in de borstwering. De korfboogpoort in de linker travee van de voorgevel, met kwarthol beloop, neuten, imposten, sluitsteen en oorspronkelijk een houten vleugeldeur, dateert uit 1924, het pendant in de rechter travee uit 1987. Een klassiek hoofdgestel met achitraaf, fries en houten kroonlijst vormt de gevelbeëindiging, in de voorgevel verrijkt met trigliefen op guttae en klossen, en een geajoureerde attiek van entrelacs als bekroning, waarop oorspronkelijk vier siervazen ; vlak omlijste, rechthoekige attiekvensters in de zijgevel.

Het poortgebouw met gevelbreedte van zes traveeën, omvat drie bouwlagen onder een afgesnuit zadeldak (nok parallel aan de Wapper, leien). De bepleisterde en beschilderde lijstgevel met plint, koetspoort en vensteromlijstingen uit blauwe hardsteen, volgt de ordonnantie van het ‘corps de logis’, met een doorgetrokken puilijst en vensterregisters op begane grond en eerste verdieping, maar onderscheidt zich door een lagere verdiepinghoogte in de bovenbouw. Axiaal van opzet, ligt de klemtoon op de rondbogige koetspoort, in een omlijsting met imposten, sluitsteen en gestrekte waterlijst. Van het oorspronkelijk klassieke hoofdgestel rest slechts de eenvoudige houten kroonlijst.

Voormalig huis zogenaamd "Den Swerten Arend", in de 16de eeuw in bezit van burgemeester Van De Werve; onder de Fransen gebruikt als kazerne en verwoest. Heden statig hoekhuis, toebehorend aan de Lloyds Bank International. Lijstgevels van zes + acht traveeën en drie bouwlagen onder schilddak; in blauwe hardsteen en imitatiesteen, recent aangebracht over de bepleisterde en beschilderde delen. Opgetrokken in een sobere en strakke Lodewijk XVI-stijl, daterend uit de vierde kwart van de 18de eeuw. Voornamelijk horizontale gevelgeleding; hoge rechthoekige vensters, voorzien van hardstenen, geriemde omlijstingen met oren en eenvoudige sleutels. Begane grond aan de Meirzijde van blauwe hardsteen met schijnvoegen; brede rondboogdeur met waaiervormig getralied bovenlicht; breed balkon op tweede bouwlaag; op de plastisch uitgewerkte guirlandes op de borstweringen van de lagere, hoogste verdieping, fries opgehoogd met trigliefen onder vooruitspringende kroonlijst op klossen, aan de Meir-zijde bekroond door een opengewerkte balustrade.