Synagoge gebouwd in 1910-1911 naar ontwerp van architect Joseph de Lange (Antwerpen).

Historiek

In 1873 staat de Belgische Staat een terrein aan de Euphrosina Beernaertstraat af voor de bouw van een synagoge, gericht op de grote toestroom van Joodse toeristen tijdens het seizoen. Project komt nooit van de grond. 1904: Israëlitische gemeente van Oostende wordt erkend. 1906: stad stelt een nieuw bouwterrein ter beschikking aan de Sportstraat; project naar ontwerp van architect J. de Lange wordt opgeschort. De Joodse Gemeenschap gaat zelf over tot de aankoop van bouwgrond aan het Filip van Maastrichtplein, waarop een vereenvoudigd ontwerp van De Lange wordt gebouwd door aannemer Ed. Brys. Inwijding op 29 augustus 1911. Ontheiliging en plundering tijdens oorlogsjaren.

Beschrijving

De synagoge volgt een eenvoudig typologisch model, aangepast aan de beperkte ruimte en de onregelmatige afmetingen van het bouwperceel, dat volledig wordt benut. De plattegrond ontvouwt een voorportaal met centrale halfronde nis voorzien van een cirkelvormig wasbekken met links en rechts de gescheiden ingangen respectievelijk voor mannen en vrouwen en de aansluitende vestiaires; rechts leidt een trap naar de damesgalerij boven het voorportaal. Laatstgenoemde sluit via een knik aan bij de langgerekte, éénbeukige gebedsruimte uitlopend op een apsis met een halfronde nis; de resterende ruimte rechts wordt ingenomen door een bescheiden "MIKVA"-ruimte voor ritueel baden -, een kleine vergaderzaal en sanitair.
Voorportaal en gebedsruimte zijn afgedekt met een zadeldak, de lage, kleine zijruimten met een plat dak; de vergaderzaal beschikt over een daklicht dat geopend wordt op het Loofhuttenfeest.

Exterieur. Neoromaanse vormentaal, geïnspireerd op de toenmalige synagogenarchitectuur: de voorgevel is een exacte kopie in gereduceerde vorm van het middenfront van de orthodoxe synagoge van Frankfurt. Punten van vergelijking zijn: de portiek die de inkom overluifelt, de blinde geleding van de geveltop met rondboognissen die doorloopt over het door oculi omringende radvenster en het ronde wasbekken in de hal, dat hier voor het eerst in de Belgische synagogenbouw een architecturale uitwerking krijgt.

Gecementeerde puntgevel met schijnvoegen, licht inspringend ten opzicht van de pleinwand, verlevendigd met plastische accenten en een grafische belijning. Beperkte ornamentiek: nauwelijks aan het muurvlak ontspringende friezen, kapitelen en casementen met gestileerd blad- en rankwerk naar Byzantijns en vroegromaans model. De inkomportiek met twee rondbogen en twee rondboogdeuren en een centrale oculus met Davidster, wordt gedragen door tien, twee aan twee gekoppelde zuiltjes. Een doorlopend ijzeren hek markeert de rooilijn. In een vroeger gevelontwerp voorzag De Lange twee neoromaanse bekroonde zijtorentjes en een dwerggalerij boven de centrale inkom. Het dubbeltorenfront, een verwijzing naar "YAKHIN" en "BOAZ", de twee zuilen voor de ingang tot de Tempel van Jeruzalem, was gedurende de 19de eeuw een wezenskenmerk van de synagogentypologie.
Interieur. Bepleisterd en recent wit-beigebeschilderd interieur waarvan de ornamentiek - in tegenstelling tot het eerste ontwerp - beperkt blijft tot elementen die de krachtlijnen van de architectuur onderschrijven. Voorportaal: mozaïekvloer afgelijnd met golvend meandermotief, marmeren sokkellambrisering, vermeld wasbekken en inhuldigingssteen met opschrift "INAUGURATION DE LA SYNAGOGUE. 5 ELOUL 5671 - 29 AOÛT 1911. ADMINISTRATEURS-FONDATEURS E. FRIDLENDER, MINISTRE OFFICIANT. M. BLOCH, PRÉSIDENT. R. NATAN, TRÉSORIER. C. CERF, SÉCRETAIRE, B. FELDBERG." Witbetegelde MIKVA. Zenithaal verlichte gebedsruimte onder een tongewelf op gordelbogen opgevangen door consoles; voor de rest volledig blind bovenste register van de zijwanden. Getoogde muraalbogen en een acanthusfries geven reliëf aan het onderste register. Zuilen met acanthuskapiteel ondersteunen de damesgalerij en de rondboog van de apsis. De mozaïekvloer is afgelijnd met een cirkelmotief. De aron maakt als een versteend portiek integraal deel uit van dit overigens spaarzame architecturale decor. De eenvoudige houten bima met hoekkandelabers was oorspronkelijk gepland in de apsis, maar kreeg later een meer centrale opstelling in de gebedsruimte, te midden van de eveneens houten bankenrijen; dito gestoelte voor de rabijn. Uitzonderlijk is het bewaarde liturgisch bad. Het meest opvallend waren ongetwijfeld de kleurrijke, sober uitgewerkte glas-in-loodramen van de bovenlichten in het gewelf en van het roosvenster in de voorgevel; laatstgenoemde verbeeldde het zegel van Salomon. Verloren in de Tweede Wereldoorlog. In het roosvenster prijkt nu de Davidster. Kroonluchters en lichtarmen dateren mogelijk van na de Tweede Wereldoorlog.