erfgoedobject

Gekoppelde winkelhuizen in neorenaissancestijl

bouwkundig element
ID
5599
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5599

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geheel van oorspronkelijk drie gekoppelde winkelhuizen in neorenaissancestijl naar een ontwerp door de architect Hendrik Krekel uit 1885. Tot het bouwproject behoorde een pakhuis op het binnenterrein, ontsloten via een doorrij in de voorbouw. Opdrachtgever was Stokvis en Zonen uit Rotterdam, vermoedelijk te identificeren met de handelsmaatschappij R.S. Stokvis en Zonen. Deze (groot)handel in ijzerwaren, gereedschappen en gegoten ornamenten met hoofdzetel in Rotterdam, werd in 1849 opgericht door vader Rafaël Samuel (1807-1889) en zoon Samuel Rafaël Stokvis (1827-1908), in 1859 vervoegd door diens jongere broer Salomon Rafaël Stokvis (1833-1900). Het familiebedrijf dat onder de latere generaties ook handel dreef in fietsen en bromfietsen, radio’s en televisies, auto’s en koffie, groeide uit tot het grootste handelsbedrijf in West-Europa, en bestond als zelfstandige onderneming tot 1972. Het complex werd in 2006-2009 samen met het aanpalende Bestelkantoor van de Staatsspoorwegen geïncorporeerd in het vastgoedproject “Gulden Poort”. Auteur van dit project dat winkels en appartementen omvat is het architectenbureau DMT architecten (uitvoerende architecten Jan Meersman, Werner Herbosch, Virginie Van Eupen en Jao Smet), laureaat van een architectuurwedstrijd georganiseerd door het stedelijk vastgoedbedrijf AG VESPA. Het omvat de renovatie van de oorspronkelijke gebouwen aan de straat, en twee nieuwbouwvolumes rond een waterpartij op het uitgekernde binnenterrein.

Hendrik Krekel was in Antwerpen als architect actief van de late jaren 1870 tot de Eerste Wereldoorlog. Bijzonder productief realiseerde hij een 150-tal bouwprojecten voor één of meerdere nieuwbouwwoningen, verspreid over de binnenstad en de 19de-eeuwse gordel, met een grote concentratie in de wijk Zuid. Het conventionele neoclassicisme dat hij daarbij doorgaans beoefende, werd afgewisseld met ontwerpen in neo-Vlaamserenaissance-stijl. In de nieuw aangelegde Nationalestraat realiseerde Krekel tussen 1880 en 1898 in totaal een vijftiental bouwprojecten, waaronder markante hoekhuizen als “Nationale Leeuw” en "In den Zoeten Inval".

Met een totale gevelbreedte van zeven traveeën, opvat het complex drie bouwlagen onder een zadeldak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevel rust op drie winkelpuien met zijportaal en de doorrij van het vroegere pakhuis. De pilasters respectievelijk met rolwerkmotief of lijstkapiteel en sokkel uit blauwe hardsteen, dragen de entablementen met voluutconsoles. Horizontaal geleed door geprofileerde waterlijsten, legt de compositie de klemtoon op het gedesaxeerde risaliet met schouderboogpoort in de vijfde travee, dat wordt bekroond door een gebroken driehoekig fronton met bouwjaar “1885” en topstuk. Daarvan wordt de eerste verdieping gemarkeerd door een halfrond balkon met balustrade en gebuikte console, een vrouwelijke en mannelijke hermkariatide, die het rechthoekige balkon met balustrade van de tweede verdieping dragen; rondbogig attiekvensters met waterlijst, diamantkopsleutel en -imposten. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters met ijzeren borstwering. De eerste verdieping onderscheidt zich door een Dorische pilastergeleding, schijnvoegen en zware voluutsleutels, de tweede verdieping door gekoppelde Ionische pilasters. Een breed, klassiek hoofgestel vormt de gevelbeëindiging, met casementen of omlijste boogvelden waarin cartouches tussen uitgelengde consoles in de fries, en een houten kroonlijst.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1885#1317, 3151#917 en 3152#52.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gekoppelde winkelhuizen in neorenaissancestijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5599 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.