Teksten van Nationale Leeuw

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5603

Nationale Leeuw ()

Geheel van oorspronkelijk twee gekoppelde winkelhuizen in eclectische stijl op de hoek van Nationalestraat en Sint-Andriesstraat, naar een ontwerp door de architect Hendrik Krekel uit 1884. Opdrachtgever was de heer J.B. Ségard-du Pas, handelaar in ‘pierres céramiques’ sinds 1873, die uit publicitair oogpunt een breed gamma aan tegelproducten liet verwerken in de gevel. In 1897 liet hij door Krekel nog twee meergezinswoningen met pakhuis bouwen in de Montignystraat, waar opvolger Ségard Frères vóór de Eerste Wereldoorlog gevestigd was.

Hendrik Krekel was in Antwerpen als architect actief van de late jaren 1870 tot de Eerste Wereldoorlog. Bijzonder productief realiseerde hij een 150-tal bouwprojecten voor één of meerdere nieuwbouwwoningen, verspreid over de binnenstad en de 19de-eeuwse gordel, met een grote concentratie in de wijk Zuid. In zijn architectuurproductie beoefende hij doorgaans een conventioneel neoclassicisme, afwisselend met ontwerpen in neo-Vlaamserenaissance-stijl. In de Nationalestraat realiseerde Krekel tussen 1880 en 1898 in totaal een vijftiental bouwprojecten, waaronder markante hoekhuizen als de “Nationale Leeuw” en "In den Zoeten Inval".

Met een gevelbreedte van in totaal zes traveeën, omvat het afgeschuinde hoekcomplex vier bouwlagen onder een zadeldak. De lijstgevel heeft een parement uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband met knipvoegen, met gebruik van witte natuursteen voor waterlijsten, speklagen, lateien, lekdrempels, sluitstenen, balustraden, kolommen, pilasters en kraagstenen, oorspronkelijk op een hardstenen plint. Geleed door waterlijsten verdeelt de compositie de klemtonen over het zijrisaliet in de linker travee, en de afgeschuinde hoektravee. Het zijrisaliet dat oorspronkelijk overeenstemde met het linker winkelpand, onderscheidt zich door een stapeling van twee- en drielichten in loggiavorm, achtereenvolgens hoefijzerbogig, rechthoekig en rondbogig, de kolommen en pilasters met blad- of lijstkapiteel. Verder is het baksteenparement nagenoeg volledig bekleed met tegelpanelen, samengesteld uit ingelegde steengoedtegels, gekenmerkt door een veelheid aan repetitieve patronen en motieven in neorenaissancestijl. Het decor van de eerste en tweede verdieping, gevat in een tapijtboord van acanthuswingerd, omvat leeuwenkopmedaillons en een groteskenfries met fabeldieren, waarvan het centrale medaillon in reliëf is opgehoogd met een renaissance-mannenbuste; gebuikte gietijzeren borstweringen. De tweede verdieping draagt het bouwjaar “ANNO” “1884” en de huisnaam “NATIONALE LEEUW”, tweekleurige groteskenfriezen en een rood-wit geblokt dambordpatroon onder de kroonlijst. De hoger opgetrokken hoektravee wordt gemarkeerd door entablementvensters, een balkon met ijzeren consoles en gebukte gietijzeren borstwering op de eerste, een rondboogtweelicht met pilasters en voluutsleutels op de tweede en een balustrade op de derde verdieping. Geflankeerd door ronde arkeltorentjes met spits, werd het getrapte dakvenster met rondboogopening en balustrade oorspronkelijk bekroond door topstukken. In het tegeldecor, met tapijtboorden rond de vensters, vallen vooral de vier door Villeroy & Boch Mettlach geproduceerde medaillons op, die de Vier Elementen (water, aarde, lucht en vuur) verbeelden, voorgesteld als een vis, een leeuw, een arend en een draak. Net als de leeuwenkopmedaillons komen deze eveneens voor op de gevel van de Société Badoise uit 1887 aan het Verbindingsdok. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige, rond- en steekbogige vensters. Op de eerste verdieping latei op kraagstenen, waterlijst met spiralen en een paneel op de borstwering; op de tweede en derde verdieping polychrome tegelpanelen op de borstwering, met vier verschillende medaillonmotieven. Een klassiek hoofdgestel met tegelfries en vernieuwde houten kroonlijst vormt de gevelbeëindiging. De oorspronkelijke winkelpuien, in het linker pand met rondboogarcade op sluitstenen, in het hoekpand met hoekportaal en gekoppelde vitrines, zijn volledig verbouwd.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1884#330.
  • Identificatie van de tegelpanelen op basis van bedrijfscatalogi door Mario Baeck (mail van 15 oktober 2018).

Auteurs:  Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nationale Leeuw [online], https://id.erfgoed.net/teksten/204131 (geraadpleegd op ).


Nationale Leeuw ()

"Nationale Leeuw", gebouwd in 1884, volgens gevelsteen. Hoekhuis met de Sint-Andriesstraat, in totaal zes traveeën en vier bouwlagen onder zadeldak (pannen). Baksteenmetselwerk met overdadige en gezochte versiering: mozaïeken, panelen en lijsten van natuursteen en verschillend uitgewerkte vensteromlijstingen. Accent op de eerste linkse travee en op de hoek, eerstgenoemde met gekoppelde hoefijzerboog-, rechthoekige en rondboogvensters met bewerkte deelzuilen of pilasters van natuursteen; de hoektravee met balkons en verhoogd met een afgeknotte trapgevel tussen zware topstukken. Storend gewijzigde begane grond.


Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nationale Leeuw [online], https://id.erfgoed.net/teksten/5603 (geraadpleegd op ).