erfgoedobject

Oud sluizencomplex

bouwkundig element
ID
56051
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/56051

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Oud sluizencomplex
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Oud sluizencomplex
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Oud sluizencomplex met stuw- en schutsluizen, daterend van 1920-21 en opgericht na het graven van de Leiebedding langs de Sluizenkaai. Van dan af konden schepen van 300 ton ongehinderd granen en vooral kolen uit Frankrijk naar de Leiestreek aanvoeren. Tegenover de sluizen lag een douanekantoor. Voor de scheepvaart was dit de grensovergang tussen België en Frankrijk.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (28 april 1944) werden de sluizen vernield door het SOE (Special Operation Effectif), een Britse organisatie die sabotageacties binnen het bezet gebied uitvoerden. Een herdenkingsbord, bevestigd op het einde van de jaren 1940, herinnert hieraan. Daarop staat: "Voorbijganger herdenkt 28 april 1944. Die sluizen werden op bevel van het geallieerde oppercommando vernield door een schaar moedige weerstanders en twee parachutisten. Hulde aan deze die vielen als helden". Het verbond Patriottische Verenigingen.
Sedert 1990 hebben de oude sluizen geen economische betekenis meer. De loop van de Leie werd verlegd, een kunstmatig eiland ontstond tussen de nieuwe en oude arm. Op de oude sluizen werd een loopbrug gemonteerd. Voetgangers en fietsers hebben op die manier een directe toegang naar het grensoverschrijdende Leie-eiland. Aansluitend werd een deel van het eiland ingericht als parkzone. Op de kop van het eiland ligt een kleine plezierhaven en een vlaggenplein. De sluizen vormen nu een unieke zachte verbinding tussen Menen en Halluin, tussen Vlaanderen en Noord-Frankrijk.

Sluizencomplex bestaande uit een meervoudige stuw van vier gaten en een schutsluis (nuttige lengte: 42,30m/breedte: 5,40m/waterdiepte: 2,35m). Materiaalgebruik: overwegend arduin, overwegend gebouchardeerd (met uitzondering van onder andere de boordstenen). Schutsluis met houten puntdeuren (schuine beplanking, één drukschoor, bediening van de los- of glijschuiven door middel van tand- en heugelsystemen). De sluisdeuren worden bediend door middel van een reductietandwielenkast op buisvormige console die kwartronde heugelstangen aandrijven. De wanden van de kolk lopen rechtdoor van hoofd tot hoofd en zijn voorzien van haalkommen. In de hoofden zijn gleuven voor schotbalken voorzien. De kolkmuur aan stuwzijde is bekleed met kleine, platte en in een schuin patroon gelegde kasseistenen. De stuwgaten zijn voorzien van schotbalken die door middel van een hefwerk worden opgehaald en neergelaten. De hefwerken bestaan uit kettingrollen aan weerszijden van de schotbalken. De rollen zitten op assen die in het midden voorzien zijn van wielen met vier groeven die antitorsiestangen tussen de kettingrollen opvangen. Assen en tandwielen zitten op gietijzeren consoles die op de stuwhoofden vastgemaakt zijn. De vier ophaalsystemen kunnen afzonderlijk of gecombineerd werken. Aandrijving: manueel met zwengels. Tegenover gelegen voormalig bedieningsgebouw van twee traveeën en één bouwlaag van rode baksteen. Omlopende houten kroonlijst, verdiepte vensters.

  • PYNCKET M., De Leie in Menen door de eeuwen heen, in 't Wingheroen, jaargang 12, nummer 2, 1991, p. 43-44.

Bron: DE GUNSCH A. & DE LEEUW S. met medewerking van SCHEIR O. 2004: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Menen, Deelgemeenten Menen, Lauwe en Rekkem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL7, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann; De Leeuw, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oud sluizencomplex [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/56051 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.