Historiek

Eeuwenoude hoeve, voor het eerst vermeld in 1502, op 16 november verhief Denijs de Vriendt het leen "theerschip ten bonaerde ligghende streckende in de prochie van Lauwe" bestaande uit "neghen buendere onder lant, haghe, grachten, water ende bosch". Het goed wordt gepacht van het leenhof van Menen. In 1572 bestaat de hoeve uit een opperhof "eender mote, groot 1c landts rontomme bewatert met een huus daer up staende" en een neerhof "groot 2c met een huus, schure, stal, wagenhuus ende ovenbuer daer up staende". De hoeve wordt vóór 1641 aangekocht door Severinus de Harchies, heer van Beauchamps. Afgebeeld bij Sanderus (1641) als "Praetorium viri nobilis Domini de Harchies in Lavwe". Severinus koopt in 1642 de dorpsheerlijkheid van Lauwe van Albert de Croy d'Arsenberg en wordt in 1646 vermeld als Heer van Lauwe. Zijn opvolger Antonius Franciscus de Harchies verkoopt het goed als gevolg van een gebrek aan inkomsten door de negenjarige oorlog (1688-1697). In 1699 worden al de bezittingen van de familie de Harchies gekocht door Frans Eustaas Taviel, de heer van Rekkem, die door de aankoop ook Heer van Lauwe wordt. Achtereenvolgens is de hoeve eigendom van Maria Taviel, Isabella Taviel, Maria Libert en graaf Juliaan de la Grandeville. Deze laatste verloor door de Franse revolutie al zijn titels en heerlijke rechten. In het midden van de 19de eeuw komt de hoeve in handen van het huis van Nettancourt-V(B)aubecourt, een adellijke familie uit Champagne, zij verkochten de gebouwen aan de toenmalige pachter. Heden is de hoeve in eigendom van de familie Wyseur.

Eertijds omwalde tweeledige hoeve bestaande uit een opperhof met motestructuur met het woonhuis en een lager gelegen neerhof, waarin de gebouwen U-vormig opgesteld staan. Als versterkt kasteel met bijhorende hoeve, bestaande uit een woonhuis met heden verdwenen ophaalbrug gemarkeerd door twee torentjes, schuur en omwalling aangeduid op de kaart van Sanderus (1641). Aangeduid als omwalde hoeve met poortgebouw en behouden volumes op de Ferrariskaart (1770-1778) en een kaart van 1808 bewaard in het Rijksarchief van Kortrijk. Het poortgebouw wordt vermoedelijk in het begin van de 19de eeuw gesloopt, als dusdanig niet meer aangeduid op de Poppkaart en de Atlas der Buurtwegen (1843). De hoeve wordt vermeld als "Château de Lauwe, ferme". De oostgevel van de stal wordt aangepast in 1944, tevens wordt het grootste gedeelte van de wal gedempt, deze blijft tot op vandaag enkel ten westen behouden. Het woonhuis wordt in 1956 uitgebreid in westelijke richting.

Beschrijving

Tweeledige deels omwalde hoeve bestaande uit een mote met woonhuis en een neerhof waarin de gebouwen U-vormig opgesteld staan. Hoeve, bestaande uit al dan niet beschilderde bakstenen bestanddelen onder zadeldaken (golfplaten of pannen) en opgesteld rond een deels gekasseid, deels onverhard erf.
Oostelijke erfoprit gemarkeerd door bakstenen pijlers met muurkapel met typische omlijsting van zwarte baksteen. Ten noorden, het oude woonhuis. Ten oosten, woonhuis uit het begin van de 20ste eeuw en stalvleugel. Ten westen, merkwaardige dubbele dwarsschuur, achtergelegen rij van populieren en omwalling. Centraal op het erf, éénbeukig wagenhuis.
Woonhuis. Onderkelderd, vermoedelijk 17de-eeuws boerenhuis. Lijstgevel van witgeschilderde verankerde baksteen verfraaid door getrapte fries, gepikte plint. Zeven traveeën en één bouwlaag onder pannen zadeldak doorbroken door laadluik, zijgevels met aandak en vlechtingen. Rechthoekige muuropeningen met druiplijstjes, vernieuwd schrijnwerk. Voormalige muuropening gewijzigd in poort. Achtergevel met twee blinde vensters, tevens ook twee kleine ovale vensters met dievenstaven. Oostelijke zijgevel met bewaard 18de-eeuws venster.
Ten oosten, woonhuis uit het begin van de 20ste eeuw, voorheen met hondenkarn.
Stalvleugel. Laag gebouw met witgeschilderde erfgevel en bakstenen stoep. Zijgevels met aandaken en vlechtingen. Interieur, troggewelf, deels met bewaarde houten balken.
Dubbele dwarsschuur. Vermoedelijk 17de-eeuwse schuur met verankerde bakstenen lijstgevel. Zijgevels met aandak en vlechtingen, steunbeer in noordelijke gevel. Erfgevel van witgeschilderde baksteen; aan de uiteinden, stijl- en regelwerk met bakstenen vullingen. Rechthoekige verhoogde poorten. Achtergevel geritmeerd door steunberen, twee boogvormige poorten. Gaaf bewaard gebinte bestaande uit zeven spanten.
Eenbeukig wagenhuis met onderbouw van baksteen met natuursteen op de hoeken, houten bovenbouw. Noordgevel met twee steunberen. Rechthoekige muuropeningen, houten schuifpoort.
Omwalling afgezoomd door populieren bewaard ten noordwesten.