Historiek en context

Langgerekt pakhuis op een L-vormige plattegrond tussen de Oudeleeuwenrui en de Spanjaardsteeg, volgens de bouwaanvraag opgetrokken in 1850. Bouwheer was Alphonse Belpaire (Oostende, 1817-Antwerpen 1854), die als ingenieur van Bruggen en Wegen wellicht ook instond voor het ontwerp. Deze ondernemer bezat een karton- en papierfabriek, een linnenfabriek en meerdere pakhuizen. Hij was gehuwd met Elisabeth (Betsy) Teichmann (Antwerpen, 1821-Antwerpen, 1900), één van de vier dochters van Théodore Teichmann (Venlo, 1788-Antwerpen, 1867), gouverneur van de provincie Antwerpen van 1845 tot 1862. Op het achterliggende perceel aan de Godefriduskaai, gescheiden door de Spanjaardsteeg, had Belpaire in 1849 al het Stapelhuis Rubens-Noord gebouwd, dat zich onderscheidde door een neotraditioneel gevelfront. Beide pakhuizen werden in 1884 door de toenmalige eigenaar, de Compagnie des Docks, Entrepôts et Magasins Généreaux d'Anvers, uitgerust met hydraulische kranen tegen de voorgevel. Stapelhuis Rubens-Zuid kreeg bovendien twee extra verdiepingen, uitgevoerd door de aannemer A. Hesbain & Cie. De Compagnie des Docks, Entrepôts et Magasins Généreaux d'Anvers, die in 1865 in Brussel was opgericht, legde zich toe op de aankoop, verhuur en uitbating van pakhuizen in de Antwerpse haven, en nam ook het Koninklijk Stapelhuis over van de Belgische Staat. De Stad Antwerpen kocht beide pakhuizen in 1913 aan. Stapelhuis Rubens-Zuid werd in 2000-2003 gerenoveerd tot kantoren onder leiding van architect Giedo Driesen, met behoud van de oorspronkelijke structuur, en toevoeging van een nieuwe traphal in de oksel van het gebouw.

Architectuur

Met een gevelbreedte van twee traveeën aan de Oudeleeuwenrui en vijf traveeën aan de Spanjaardsteeg, telde het zestien traveeën lange pakhuis oorspronkelijk vier bouwlagen onder een zadeldak. Bij de verhoging tot zes bouwlagen onder een plat dak in 1884, werd de oorspronkelijke tuitgevel met schouderstukken en drie ronde oculi in de top, opgetrokken tot een lijstgevel. De constructie bestaat uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met spaarzaam gebruik van blauwe hardsteen voor de pilasters van de pui, de puilijst en de lekdrempels. Geleed door de puilijst, zijn zowel de voor- als de achtergevel opgebouwd uit een korfboogarcade op de begane grond, en een bovenbouw geritmeerd door korfbogige spaarvelden in kolossale orde. Registers van korfboogvensters met lekdrempel en houten schrijnwerk. De voorgevel aan de Oudeleeuwenrui is afgewerkt met een gemetseld kordon en een blinde attiek, en onderscheidt zich verder door schijfvormige ijzeren muurankers, en houten laadborden in de rechter travee. Op de middenpenant ter hoogte van de zesde bouwlaag is een hydraulische galgkraan bevestigd, die midden 1975 werd geëlektrificeerd, doch met behoud van de hydraulische zuiger. De achtergevel onderscheidt zich door zijrisalieten, ijzeren hijsbalken en een houten kroonlijst. Ook de zijgevels zijn in de bovenste geledingen of de vrijstaande muurpartijen opengewerkt door vensterregisters.

Het interieur is op gelijkaardige wijze opgebouwd als het Stapelhuis Rubens-Noord, doch met slechts twee smalle beuken aan de Oudeleeuwenrui, verbredend tot drie asymmetrische beuken aan de Spanjaardsteeg, met een lengte van zestien traveeën. Gewelfde kelders in baksteenmetselwerk. Tussen de verdiepingen rusten de houten kinderbalkjes op een uit twee I-balken samengestelde ligger, die via een hardstenen blok in zijmuren en via een metalen pakkingmuts op de afgeschuinde houten kolommen steunt. Deze houten kolommen lopen door de vloerlaag, en rusten via twee I-ijzers op de ijzeren moerligger der lagergelegen verdieping. Eenvoudige houten dakstoel. Smalle houten wenteltrap doorheen alle bouwlagen.

Stapelhuis Rubens-Zuid met smalle bakstenen lijstgevel van twee traveeën en zes bouwlagen onder plat dak, daterend uit circa 1858. Begane grond met korfboogdeur en -venster en puilijst. Verticaliserende opbouw van de bovenverdieping door de in oplopende nissen gevatte traveeën. Rechthoekige vensters met afgeronde bovenhoeken en lekdrempels.

Interieur op gelijkaardige wijze opgebouwd als stapelhuis Rubens-Noord (Godefriduskaai nummer 14-16), doch met slechts twee smalle beuken aan de Oudeleeuwenrui, verbredend tot drie asymmetrische beuken aan de Spanjaardsteeg. Gewelfde kelders in baksteenmetselwerk. Tussen de verdiepingen rusten houten kinderbalkjes op een uit twee I-baken samengestelde ligger, en laatstgenoemde via hardstenen blok in zijmuren en via metalen pakkingmuts op afgeschuinde houten kolommen; deze houten kolommen lopen door de vloerlaag, en rusten via twee I-ijzers op de ijzeren moerligger der lagergelegen verdieping. Eenvoudige houten dakstoel. Smalle houten wenteltrap doorheen alle bouwlagen.

Aan voorgevel, in zesde bouwlaag, en tussen de twee traveeën, nog een interessante hydraulische galgkraan, geëlektrificeerd midden 1975, doch hydraulische zuiger nog aanwezig.