Hoeve "Meeuwenhof". Het boerenhuis, de stallen, de schuur, de manege en het hondenhok zijn beschermd als monument.

Historiek

Historische polderhoeve in de westhoek van de "Nieuwe Zandvoordepolder", die vanaf circa 1700 een definitieve ontginning kende. De hoeve is een typische polderontginningshoeve, het polderkarakter wordt mede bepaald door de aanwezigheid van talrijke kreken en geleden in de onmiddellijke omgeving van de hoeve. Men betreedt de hoeve onder meer via een brug over een kreek langs de Polderdijk. Kenmerkend voor een ontginningshoeve is de ligging aan de rand van de nieuwe polder, in casu aan de voet van de Polderdijk. De hoeve is gekenmerkt door een imposante brede dwarsschuur, die kan gerekend worden tot de best bewaarde voorbeelden in het hinterland van Oostende. De naam van de hoeve is wellicht vrij recent, ze wordt niet op historisch kaartmateriaal teruggevonden.

Op kaarten van 1725 en 1755 wordt de hoeve reeds aangeduid, wat erop wijst dat ze kort na de drooglegging van de polder is opgebouwd. Naar verluidt zou een datumaanduiding "1711" aanwezig zijn op de dwarsschuur, wat dit vermoeden bevestigt. Op deze kaarten wordt de hoeve aangeduid als bestaande uit een drietal volumes. Als site ook getekend op de Ferrariskaart (1770-1778), bestaande uit drie losstaande hoevegebouwen.

De opstelling van de huidige bestanddelen gaat direct terug op 19de-eeuwse kaarten, zoals een kaart van de gemeente Zandvoorde van 1805, het primitief kadasterplan (circa 1835) en de Atlas der Buurtwegen (circa 1843). Daar zien we duidelijk het boerenhuis met T-vormig grondplan en aansluitende stal, de lange schuur- en stalvleugel ten zuiden daarvan en ten westen een brede dwarsschuur. Vermoedelijk zijn deze drie volumes in kern 18de-eeuws, met 19de-eeuwse uitbreidingen. Een vierde volume dat op de midden-19de-eeuwse kaarten staat is een kleinere stal bij de erfingang. De hoeve is op dat moment eigendom van een rentenierster uit Oostende, de weduwe van Jacobus Serruys.

Begin 20ste eeuw is de hoeve in handen van Edouard Rousille, die bij zijn overlijden in 1912 o.m. deze hoeve in Zandvoorde bij testament overlaat aan de "Commissie van Burgerlijke Godshuizen van Brugge", het latere O.C.M.W. Zijn zoon Philippe blijft vruchtgebruiker tot zijn overlijden in 1935. Daarna krijgt de Commissie voor Openbare Onderstand vruchtgebruik. Hoeve Meeuwenhof is de enige hoeve in Zandvoorde die eigendom is geweest van het O.C.M.W. Een getuige hiervan is de sluitsteen boven de voordeur van het boerenhuis dat het monogram van de Openbare Onderstand Brugge draagt, "OBO". De hoeve is tot in de jaren 1990 in handen van het O.C.M.W.

Beschrijving

Hoeve sluit qua typologie aan bij wat kenmerkend is voor de Noordzeepolders, namelijk hoeves met losse bestanddelen, hier uit de 18de en 19de eeuw. Vanaf de polderdijk ziet men de imposante, niet-gekalkte dwarsschuur met haaks daarop de lange volumes onder lage zadeldaken van boerenhuis met geïncorporeerde stallingen en vrijstaande stal ertegenover.

Hoeve met losse verankerde bakstenen bestanddelen onder zadeldaken (Vlaamse en mechanische pannen), U-vormig gegroepeerd rondom een onverhard erf met bewaarde mestvaalt en bakstenen stoepen. Erftoegang ten noorden via brug over de Gauwelozekreek, geflankeerd door witgeschilderd stalletje (nu met garage) uit begin 19de eeuw. Op het erf, voor de dwarsschuur, cirkelvormige bakstenen verharding als restant van paardenmanege voor aandrijving van de verdwenen maalinstallatie in de schuur. Ten oosten van het boerenhuis, witgeschilderd bakstenen hondenhok.
Ten noorden van het erf, witgeschilderd boerenhuis boven gepikte plint, aanleunend bij het langgestrekte type ten gevolge van de links aansluitende stalling (volledig volume aangeduid op het primitief kadasterplan van circa 1835).

18de-eeuws boerenhuis van vier traveeën + drie rechter opkamertraveeën onder hogere dakoverstek (nok evenwijdig met de dijk). Erfzijde: getoogde en rechthoekige muuropeningen, blinde keldervensters; vernieuwd houtwerk, de drie oorspronkelijke benedenvensters met traliewerk. Gevel aan de kreekzijde geconcipieerd als voorgevel, met duidelijke kettingbouwnaad tussen de opkamertraveeën en de lage traveeën.

Korfboogdeur in de vierde travee; geriemde omlijsting van vernieuwde gesinterde baksteen en arduinen aanzet- en sluitstenen, laatst genoemde met symbool van Openbare Onderstand Brugge, sinds 1912 eigenaar van de boerderij. Links van de deur, arduinen afloopgoot van de opkamer. Rechts van de deur, haakse uitbouw van keuken van anderhalve bouwlaag; aansluitend privaat onder lessenaarsdak.

Aansluitende stal gedateerd met muurankers in linkerzijgevel: "1822". Erfgevel met kleine rechthoekige stalvensters en gedeelde staldeuren, twee typerende laadvensters onder klimmende daken. In geveltop van zijgevel, drie uilengaten.

Ten zuiden, lange stal- en schuurvleugel (nok evenwijdig met huis), wellicht 18de-eeuws, naar verluidt jaartal "1711" in moerbalk. Deels vernieuwde erfgevel met in het midden korfboogpoort onder strek met druiplijst. Links, bewaarde koeienstal overzolderd door middel van balken met 'diltepersen', en rechts, bewaarde oude kalverstal. Achteraan aansluitende recente loopstal (1993).

Ten westen, imposante brede bakstenen dwarsschuur van negen traveeën onder hoog, achteraan geknikt zadeldak (mechanische en Vlaamse pannen deels ter vervanging van strodak na de Tweede Wereldoorlog, licht gebogen dakoverstek). De schuur staat haaks op de polderdijk en torent boven de andere hoevegebouwen uit. Vermoedelijk in kern 18de-eeuws, de jaarankers "(1)808" in de rechter zijpuntgevel wijzen er wellicht op dat de schuur in dat jaar is aangepast (zie bouwnaad in zijpuntgevel). Centrale schuurdoorgang met aan de achterzijde bewaarde korfbogige schuurpoort met druiplijst onder verhoogde dakrand, geflankeerd door geïncorporeerde paarden(?)stallingen. Typisch voor deze schuur is de deels bewaarde (versteende) vakwerkconstructie op bakstenen voeting aan de erfgevel, bovenaan met bewaarde plankenbebording. Bewaarde poorten met klinket, vernieuwde rechthoekige staldeuren. Geknikte zijgevels met aandaken, vlechtingen en oculus in de geveltop. Deels bewaarde krukgebinten; stapelgebinten met pen- en gatverbindingen; gebeitelde telmerken.