erfgoedobject

Boerenwoning van hoeve De Friese Bergschuur

bouwkundig element
ID
57944
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/57944

Juridische gevolgen

Beschrijving

Hoeve "De Friese Bergschuur". Historische voorheen omwalde hoeve getypeerd door beeldbepalende bergschuur, naar verluidt voorheen ook "Klokhofstede" genoemd. De hoeve is gelegen langs de Nieuwe Steenweg dichtbij het kruispunt met de Brugse Steenweg, en vormt een uitgesproken referentiepunt in het open polderlandschap.

Historiek

Volgens sommige bronnen wordt in een omloper van de parochie Houtave de hoeve al in 1692 aangeduid als gelegen in het 56ste begin van de Watering van Blankenberge. Recent nazicht van betreffende bron (Rijksarchief Brugge, Fonds Van Sielegem) kan dit niet bevestigen. De hoeve wordt voor het eerst afgebeeld op een kaart van 1761 als omwalde hoeve bestaande uit twee losstaande gebouwen, in L-vorm opgesteld rond het erf. De boerenwoning, waarop het huidige teruggaat, is het volume aan de noordzijde. De hoeve wordt vermeld op een kaart van 1773 als "hofstede competeerende Jan Van Zuylen daer dien tyde Joseph Veure woont". De Ferrariskaart (1770-1778) toont drie rechthoekige volumes rond een halfopen erf, door middel van een beboomde dreef verbonden met de Nieuwe Steenweg. Wellicht is dan al de bergschuur gebouwd.

In het eerste kwart van de 19de eeuw bestaat de hoeve uit de boerenwoning met aan westzijde de bergschuur en enkele kleine bijgebouwen, onder meer een bakhuisje ten zuiden van de boerenwoning, de -nu verdwenen- rosmolen ten zuidoosten en in noordwestelijke hoek een varkensstalletje. Op dat moment is de hoeve met de omliggende landerijen nog steeds eigendom van dezelfde familie, met name van baron Jean-Baptiste Van Zuylen-Van Nyevelt, rentenier woonachtig in Brugge. In 1863 (zie datering) wordt het bakhuis verbouwd/uitgebreid tot zomerkeuken, hoewel pas opgetekend in het kadaster in 1885. Ook de schuur krijgt een kleine aanbouw aan de zuidzijde. Deze verbouwingen gebeuren op initiatief van de toenmalige eigenaar van de pachthoeve, met name de Oostendse brouwer Jean Edouard-Louis-Luc.

In 1951 gebeurt er een perceelsverruiming zonder wijziging van de gebouwen. In de jaren 1990 worden in het kadaster de vaak eerder gerealiseerde uitbreidingen (jaren 1980) opgetekend, onder meer uitbreiding van de schuur aan de noordzijde en enkele nieuwe bijgebouwen (hangars, loodsen) in de onmiddellijke omgeving van de hoeve.

Beschrijving

Hoeve toegankelijk via lange erfoprit aan de noordzijde van de steenweg. Losstaande bestanddelen gedomineerd door de monumentale bergschuur aan de westzijde van het deels verhard erf. Moestuin ten zuidoosten van de boerenwoning grosso modo op de plaats van de verdwenen rosmolen.

Boerenwoning wellicht als oudste volume van de hoeve, teruggaand tot minimaal de 18de eeuw en wellicht in de 19de eeuw verbouwd (dak met zelfde nokhoogte). Betegelde deels vernieuwde stoep; verdwenen waterpomp. Baksteenbouw van vier traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak (nok evenwijdig met straat, Vlaamse pannen); aan oostzijde twee opkamertraveeën met kelderverdieping (nu) onder zelfde nokhoogte. Witgekalkte baksteenbouw op hoge gepekte plint. Erfgevel met licht getoogde en beluikte muuropeningen waarin vernieuwd houtwerk. Twee beluikte rondboogvormige opkamervensters met geprofileerde wisseldorpel en waaiervormige indeling bovenaan. Natuurstenen onderdorpels. Op de halve verdieping halfronde vensters met waaiervormige indeling; diefijzers en natuurstenen onderdorpels. Rondbogige deurtravee voorzien van bovenlicht met gelijkaardige waaiervormige indeling; gevat in bakstenen omlijsting. Analoge achtergevel met vernieuwde rechthoekige muuropeningen. Onder opkamer twee licht getoogde kelderopeningen met diefijzers. In westelijke zijpuntgevel rondbogig zoldervenster. Kelder overwelfd door twee tongewelven.

Bijgebouw, zijnde wellicht voormalig bakhuis en zomerkeuken ten zuiden van de boerenwoning, gedateerd in noordelijke geveltop "ANNO 1863" door middel van zwart geschilderde cijfers in rode baksteen. Verankerde gele baksteenbouw van één bouwlaag onder zadeldak (nok loodrecht op straat, Vlaamse pannen). Erfgevel aan oostzijde met twee traveeën: linker deurtravee met bovenlicht en rechts rechthoekige muuropening met hardstenen onderdorpel. Zijpuntgevels voorzien van rondbogige beluikte zoldervensters.

Bijgebouw, voormalige stal met tweeledig wagenhuis in noordwestelijke hoek van het erf, gebouwd in 1954 (muurankers) doch pas in de jaren 1990 opgetekend in kadaster. Verankerde onbeschilderde baksteenbouw onder pannen zadeldak (nok evenwijdig met straat) met typerende steunberen op de hoeken. Nieuwe garagepoorten.

Bergschuur ten westen van de boerenwoning, vermoedelijk opgetrokken in het laatste kwart van de 18de eeuw (na 1773). Kleine 19de-eeuwse aanbouw aan zuidzijde; het noordelijk gedeelte is uitgebreid in laatste kwart van de 20ste eeuw. Bestrating langs zuidgevel in kasseien, langs oostzijde in betonstenen, langs overige zijden in bakstenen metselwerk.

Oorspronkelijk opgetrokken op vierkant grondplan en bestaande uit stal- en schuurgedeelte. Driebeukige bergschuur afgedekt met groot schilddak (rode holle Vlaamse pannen; asbest en metalen golfplaten). Afmetingen 24,6 meter x 18,3 meter x 13 meter hoog. Vernieuwde inrijpoorten aan noordzijde. Nu noordwestelijk hoek van de schuur ingewaaid door storm.

Eiken dakconstructie opgebouwd met drie trekbalkgebinten. Stijlen van 7,68 meter hoog die rechtstreeks op de grond steunen. Tussen de stijlen, de trekbalken en de opgelegde balken zijn dubbele hoekschoren aangebracht ter versteviging. Boven het middelste stijlgebint staat een tweede klein stijlgebint, gevormd uit twee stijlen en een trekbalk. Het nokgebint bestaat uit een geschoorde nokstijl. Buitenste ankerbalken dragen rechtstreeks de naaldhouten kepers waardoor ze fungeren als gording. Tegen de zuidoostelijke muur twee zware steunberen die de dakvoet raken. Toevoeging van ijzeren poutrellen voor uitbreiding van de stal aan noordzijde; hierdoor wordt oorspronkelijke buitenmuur van de stal een binnenmuur.

Binnenindeling. Vroegere tasruimte gebruikt als bergplaats voor landbouwmateriaal en later ook deels als koeienstal. Ten zuiden van de bergplaats over de hele breedte koeienstal met beerput die aan de buitenmuur door een luik kan geopend worden. Tevens stallen in de twee kortste zijden. Bewaarde arduinen slieten. Stapelruimte voor stro op de dilt.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Brugge, 207: Mutatieschetsen, Zuienkerke, 1885/13, 1951/3, 1993/5, 1995/2.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Brugge, 212: Kadastrale leggers, Zuienkerke.
  • Rijksarchief Brugge, Fonds Van Sielegem, nummer 111.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en Plannen Mestdagh, nummer 519b: Figuratieve kaart van een boerderij met landerijen eigendom van Pierre Duhamel, gemaakt door D. Seghers, naar een kaart van J.A. Laurenz (1761, kopie uit 1765).
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en Plannen van de Watering van Blankenberge, nummer 886: Kaart van de weg van de Strooien Haanbrug tot de Nieuwmunstersmidse, gemaakt door Ignace Drubbele (1773).
  • D'HOOGHE A.M., De bergschuren in de Vlaamse Noordzeepolders, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 1977-1978, p. 106-109.
  • TREFOIS C., Het boerendak, Sint-Niklaas, 1980, p. 60.
  • Nota d.d. 23/3/2010: bergschuur werd afgebroken.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SNAUWAERT L. 2002: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zuienkerke en deelgemeenten Houthave, Meetkerke en Nieuwmunster, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL13, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De bergschuur ten westen van de boerenwoning, vermoedelijk opgetrokken in het laatste kwart van de 18de eeuw, werd gesloopt. Ook de stal met tweeledig wagenhuis in noordwestelijke hoek van het erf en het voormalige bakhuis en zomerkeuken ten zuiden van de woning, werden gesloopt. Enkel de boerenwoning bleef bewaard, weliswaar omgeven door nieuwe stallen en zonder herkenbaarheid van de historische erfconfiguratie.

Auteurs: Jacobs, Els
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Boerenwoning van hoeve De Friese Bergschuur [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/57944 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.