Teksten van Romp van Kruisenmolen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58133

Romp van Kruisenmolen ()

Romp van Kruisenmolen, een stenen korenwindmolen van het type bovenkruier (bergmolen).

De molen werd gebouwd door de familie De Landtsheer in 1893 en is bijgevolg één van de meest recente bovenkruiers in Oost-Vlaanderen. In 1933 werden de molenwieken nog verdekkerd maar in 1942 werd de windmolen stilgelegd. Op 24 december 1944 werd de molenromp bovendien beschadigd door een V-bom wat leidde tot scheurvorming, nog vergroot door het afvragen van de molenberg. Na de Tweede Wereldoorlog volgde de ontmanteling van de kap. De ronde, licht conische bakstenen molenromp zou nog deels de balklagen bewaren, trapladders en de koningsas (naar verluidt in ijzer). De molen bestaat uit vijf verdiepingen, met name de graanzolder (molenbelt), meelzolder, steenzolder, luizolder en kapzolder. De meeste vloerbalken zijn bewaard maar in zeer slechte staat. Ook een deel van het molentechnisch werk is nog aanwezig zoals 3 steenkoppels, het ijzerwerk van de steenkraan, het luiwiel en de gietijzeren drijfas.  

Vooraan tegen de molen, aan de straatzijde, bevond zich een aangebouwde mechanische maalderij (gebouwd tussen 1900 en 1935), eerst aangedreven door gaz-pauvre (armgas) en later elektrisch (een eigen elektriciteitscabine aan de Schriekstraat voorzag in energie). De laatste molenaar A. Vervaet (sinds 1949) verving de al aanwezige elektrische motor later door een tweedehands motor van 35 PK. Tussen 2009 en 2012 werd deze maalderij vervangen door een nieuwbouw. De technische uitrusting bleef niet bewaard. 

Vooraan op het molenerf werd na de Tweede Wereldoorlog een halfvrijstaande woning gebouwd.

  • BAUTERS P. 1985: Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen, Gent, 384.
  • BOGAERT E. en VAN DE SOMPEL A. 1997: Kalken van de Franse Revolutie tot de gemeentefusie met Laarne, Kalken, 243-244.
  • DUQUET F. 1982: Zo was Kalken, Schellebelle, 300, 304.
  • S.N. 1960: Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oostvlaanderen, in Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen, derde band, Gent, 136-137.

Auteurs:  Verbeeck, Mieke; Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Verbeeck M. & Vandeweghe E. 2021: Romp van Kruisenmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/359435 (geraadpleegd op ).


Kruisenmolen en mechanische maalderij ()

Romp van stenen graanmolen zogenaamd Kruisenmolen en bijhorende mechanische maalderij. Licht conische bergmolenromp gebouwd in 1893, en bijgevolg één van de meest recente bovenkruiers in Oost-Vlaanderen. In bedrijf tot begin jaren 1942 (maalde toen met 2 wieken). Daarop volgde de ontmanteling van de kap.

Ronde bakstenen molenromp niet meer toegankelijk, vertoont scheur als gevolg van het afgraven van de molenberg. Zou nog deels de balklagen bewaren, trapladders en de koningsas (naar verluidt in ijzer).

Vooraan tegen de molen (straatzijde) aangebouwde mechanische maalderij (tussen 1900 en 1935). Voorheen aangedreven door gaz-pauvre en later elektrisch (een eigen elektriciteitscabine aan de Schriekstraat voorzag in energie). De laatste molenaar A. Vervaet (sinds 1949) verving de al aanwezige elektrische motor later door een tweedehands motor van 35 PK. Loonmaalder voor boeren (koren, haver, gist). Maalderij nu gebruikt als bergplaats en niet toegankelijk doch zou de technische uitrusting van de maalderij nog bewaren. Omvat volgens mondelinge bron nog 1 koppel kunststenen maalstenen, een houten maalkist met dito maalgoot, ijzeren aandrijving en drijfriem nog aanwezig evenals een houten elevator afkomstig van fabriek Omer Dereu (Bellem). Haverpletmolen niet meer aanwezig.

Vooraan op het molenerf werd na de Tweede Wereldoorlog een halfvrijstaande woning gebouwd.

  • BAUTERS P. 1985: Eeuwen onder wind en wolken. Windmolens in Oost-Vlaanderen, Gent, 384.
  • BOGAERT E. & VAN DE SOMPEL A. 1997: Kalken van de Franse Revolutie tot de gemeentefusie met Laarne, Kalken, 243-244.
  • DUQUET F. 1982: “Zo was Kalken”, Schellebelle, 300, 304.
  • S.N. 1962: Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oostvlaanderen, Kultureel Jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen, derde band, Gent, 136-137.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Verbeeck M. 2002: Romp van Kruisenmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/58133 (geraadpleegd op ).