erfgoedobject

Café Vierwegen

bouwkundig element
ID
58783
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58783
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Café Vierwegen
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

"Café Vierwegen". Eén van de weinige authentieke gebouwen in de Oosthoek is de herberg "Vierwegen", die in tegenstelling tot de andere horecazaken in de buurt, een getuige is van de geschiedenis van Knokke van vóór de ontwikkeling van toerisme. De naam van de herberg (niet op oude kaarten teruggevonden) verwijst naar de ligging van de herberg op het Oosthoekplein, waar vier straten samenkomen, namelijk de Zoutelaan, de Paulusstraat, de Hazegrasstraat en de Nieuwe Hazegrasdijk. Eind 18de-begin 19de eeuw wordt ten oosten van het Sint-Paulusfort, in de zich ontwikkelende woonkern, een "huis" opgetrokken. Het gaat om een oost-west-gericht rechthoekig volume (zie Primitief kadasterplan van 1829). Het erf is eigendom van de Watering van de Hazegraspolder, die het huis verpachten, eerst aan een "werkman", sinds eind 19de eeuw aan herbergiers of "tappers". Het huis wordt achtereenvolgens in 1879 en 1898 uitgebreid met enkele aanbouwen, waarbij een volume ontstaat dat pas in 1938 wordt gewijzigd.

Het westelijke, dwarse gedeelte, dat vermoedelijk stamt van 1898, wordt als herberg gebruikt. In 1908 wordt de Bronlaan aangelegd, langs de voorgevel van de herberg, waardoor die nu op het Oosthoekplein komt te liggen. In 1936 wordt het complex gedeeltelijk afgebroken, waarbij enkel het volume aan de straat, waarin het café is ondergebracht, wordt behouden. De achterliggende gedeeltes worden volledig vervangen.

"Café Vierwegen" is een typisch voorbeeld van een kleine dorpsherberg van de 19de eeuw. Deze onderscheiden zich qua architectuur nauwelijks van het doorsnee boerenhuis of dorpshuis uit die tijd, namelijk een laag, witgeschilderd of witgekalkt breedhuis onder een zadeldak. Kenmerkend is dat de keuken-woonkamer van het boerenhuis, waar je met de deur in huis valt, tegelijkertijd dienst deed als gelagkamer. Daarbij werd het gewone meubilair aangevuld met enkele tafels, muurbanken of stoelen.

"Café Vierwegen" is een oorspronkelijk vrijstaand breedhuis van één bouwlaag en vier traveeën onder een zadeldak (nok parallel aan de straat) met Vlaamse pannen. Een eenvoudige hanggoot is onder de dakrand van de voorgevel aangebracht. Linker zijpuntgevel met twee vensteropeningen, rechterzijpuntgevel is door aanbouw van het buurhuis niet meer zichtbaar. Verankerde baksteenbouw; de gevels zijn gecementeerd en witgeschilderd, met gepekte lage plint. De muuropeningen zijn licht getoogd, met zwartgeschilderde strek en witgeschilderde arduinen vensterdorpels. Het houtwerk is deels bewaard, zie vensteropeningen met gedeeld bovenlicht; luiken zijn verdwenen, duimen nog aanwezig. Aan achtergevel, laaddeur naar de zolder (onder puntgevel), op de plaats waar de oorspronkelijke lange vleugel haaks aansloot op het herbergvolume.

De op de voorgevel geschilderde naam "Café Vierwegen" is een recente toevoeging; het door de heemkundige kring "Cnoc is ier" aangebrachte plaket met het opschrift "Hier drinkt de Oosthoek sedert de 17de eeuw" bevat misleidende informatie, gezien de geschiedenis van deze site hoogstens tot eind 18de eeuw teruggaat, het café zelf is eind-19de-eeuws.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, Kadastrale legger, nr. 217; Mutatieschetsen Knokke-Heist, 1879/1, 1898/11, 1908/1, 1935/97, 1936/139 1937/116, 1938/139, 1947/94, 1948/110, 1968/22.
  • LANNOY D., Knokke-Heist. Terugblik, Maldegem, 1998, p. 278.
  • VERBEECK M., Van herberg tot café, in: M&L, 6/1, jan-feb 1987, p. 20.

Bron: CALLAERT G., VANNESTE P. & HOOFT E. met medewerking van DE LEEUW S. & STRUYF J. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Knokke-Heist, Deel I: Deelgemeente Knokke, Deel II: Deelgemeenten Heist, Ramskapelle, Westkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Café Vierwegen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58783 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.