erfgoedobject

Windmolen van Siska

bouwkundig element
ID
58797
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58797

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Windmolen van Siska
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Windmolen van Siska
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Molen van Siska
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Stenen bergmolen, opgetrokken in 1902-1904, ter vervanging van een omgewaaide staakmolen uit 1863, op de wijk Zevenkote.

Historiek

Zevenkote was een 19de-eeuwse wijk langs de weg tussen Oosthoek en de Graaf Jansdijk, bebouwd met een tiental kleine postjes (op een bepaald moment zeven, wat de naam verklaart). Het belangrijkste herkenningspunt van het gehucht was de molen met bijhorende herberg van Siska. Siska of Franciska Fincent (1842-1918) heeft met haar beroemde wafels een belangrijke aanzet gevormd voor het toerisme in Knokke.

In 1863 bouwde Franciscus Defonseca, de eerste echtgenoot van Siska, een houten korenwindmolen en molenaarswoning annex herberg in de wijk Zevenkote, langs de huidige Paulusstraat. In 1872 stierf Franciskus, waarna Siska in 1874 hertrouwde met molenaarsknecht Felix Vandeputte, die na enkele jaren overleed. De weduwe nam de herberg in de molenaarswoning over en maakte er een bloeiende zaak van, met hartvormige wafels als handelsmerk. In 1892 werd de aanzet gegeven tot de grote roem van het wafelhuis. In dat jaar werd Ko (Jacobus) Fincent verkozen als schepen van Knokke, wat gevierd werd in de herberg van Siska, die bij deze gelegenheid voor de eerste keer haar wafels bakte. Dit feest, met veel gasten van buiten Knokke, zorgde voor de doorbraak van de herberg van Siska, die vanaf dan talrijke toeristen ontving. De herberg vormde aan het einde van de 19de en bij het begin van de 20ste eeuw een belangrijke toeristische trekpleister, gelegen buiten het dan in ontwikkeling zijnde Knokke-Bad. De bekendheid breidde zich uit tot na de Eerste Wereldoorlog.

Illustratief voor het succes van het wafelhuis is het feit dat de stoomtram van Knokke richting Nederland een halte had bij Siska; de stoomtram liep er van 1929 tot 1943.

De herberg zelf, gelegen langs de Paulusstraat, werd midden 20ste eeuw afgebroken. De traditie van de beroemde wafels van Siska werd verdergezet in drie bijhuizen in de buurt, die door nakomelingen van Siska zijn gebouwd op het Oosthoekplein en langs de Zoutelaan.

Wat wel nog steeds op de originele plaats is bewaard, is de bekende Molen van Siska of Oosthoekmolen. Deze molen was het herkenningspunt van de herberg, zoals de vele postkaarten waarop Siska is afgebeeld aantonen. De huidige stenen molen werd gebouwd in 1902-1904 ter vervanging van de houten staakmolen uit 1863, die in 1901 was omgewaaid. De stenen molen werd gebouwd door de derde man van Siska, Louis Devos, die de zoon was van de molenaar op het Kalf. De nieuwe molen werd vijftig meter meer naar het westen gebouwd, om plaats te maken voor de talrijke klanten die Moeder Siska ontving.

Na de dood van molenaar-bakker Louis Devos in de jaren 1920 werd de molen verkocht en verloor het zijn eigenlijke functie.

Knokke was in die tijd uitgebouwd tot drukke toeristische badplaats, die traditioneel door veel kunstenaars werd bezocht. Er werden prestigieuze vakantieverblijven gebouwd in de verkaveling van Het Zoute, en ook elders in Knokke, in het nog meer landelijke gebied, kwamen toeristen verblijven. In dit kader werd de molen van Siska in 1925 omgebouwd tot woonhuis en werd de bakstenen molen witgeschilderd. Na de Tweede Wereldoorlog werd de molen een tijd bewoond door de kunstschilder Felix Labisse, die net als vele andere kunstenaars de rust van het nog deels landelijke, idyllische Knokke opzocht. De molen is ondertussen zijn wieken en binnenwerk kwijtgeraakt en is anno 2020 nog steeds als verblijfplaats ingericht, opgenomen in een eind 20ste-eeuwse villawijk die ter hoogte van het vroegere gehucht Zevenkote werd opgetrokken.

Beschrijving

Het betreft een stenen grondzeiler, die op een wal is gebouwd, met een bakstenen, conische kuip. De vensters en de toegangsdeur bevinden zich boven elkaar, zijn rondbogig afgedekt en hebben dorpels van Boomse tegels. De molen bezit een (verbouwd) mansardekap met wolfseind, bekroond met een windvaan. De originele molenas met gietijzeren askop en vangwiel (44 kammen) zou nog steeds aanwezig zijn. Onder de molenkap zitten steigergaten. De molen bestond uit een gelijkvloers en drie zolders.

  • Agentschap Onroerend Erfgoed, papieren archief, dossiernummer W/00367.
  • D'HONT A. 1994: Van Zwin tot polders, in: Gids van het Andere Knokke, Knokke, 318-320.
  • D'HONT A. 1976: Dagklapper uit Knokke, Hoe het groeide en bloeide te Knokke, deel 2, Tielt, 102-105.
  • DEVENT G. 1982: De oostkust van toen. Van Knokke tot Bredene, Brugge, 14-15.
  • DEVENT G. 1991: Zee en Duinen. Kusttoerisme in de 19-de eeuw, Brugge, 212-213.
  • DEVLIEGHER 1984: De molens in West-Vlaanderen, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 9, Tielt-Weesp, 246-247.
  • LANNOY D. 1985: Het Knokke van toen, Brugge, 25-26.

Auteurs: Decoodt, Hannelore; Vanneste, Pol; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Windmolen van Siska [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/58797 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.