erfgoedobject

Privé-domein Roger Nellens: speelhuis Le Dragon

bouwkundig element
ID
59022
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59022

Juridische gevolgen

Beschrijving

Privé-domein van de kunstschilder Roger Nellens, bestaande uit een villa -gebouwd in 1965- met omgevende tuin waarin een monumentale sculptuur is opgetrokken, zijnde een fantasiespeelhuis zogenaamd "Le Dragon" (1972-1973) van de hand van de Franse kunstenares Niki de Saint Phalle. Beschermd als monument bij ministerieel besluit van 27/01/2004

Het speelhuis "Le Dragon" wordt opgetrokken in 1972-1973 langsheen de oostelijke contouren van de resten van de omwalling van het Sint-Paulusfort (1627) in de privé-tuin van de kunstschilder Roger Nellens.

De ontwerpster is de Franse kunstenares Niki de Saint-Phalle (Neuilly-sur-Seine, 1930 - San Diego, 2002) in samenwerking met haar levensgezel de Zwitserse kunstenaar Jean Tinguely (Fribourg, 1925 - Berne, 1991). Het speelhuis kan beschouwd worden als het eerste echt bewoonbare huis ontworpen door de kunstenares.

In 1972 vraagt Roger Nellens Niki de Saint-Phalle een grote sculptuur te bouwen die kan dienen als huis en speelplaats voor zijn kinderen, met speelkamer, keuken, badkamer en slaapkamers. In onderlinge samenspraak wordt de architecturale sculptuur opgetrokken in de vorm van een draak, een archetype dat in diverse culturen en tijdperken terug te vinden is. Er worden twee maquettes gemaakt, één als ontwerp en één in witte polyester als model van de reëel uit te voeren sculptuur, aan de hand waarvan de kunstenares de kleurafwerking van het speelhuis kan overwegen.

Kunstenaar Jean Tinguely helpt mee aan de realisatie ervan; hij maakt onder meer het ijzeren geraamte van de sculptuur en zorgt voor het meubilair en de luchter in het speelhuis.

"Le Dragon" raakt wereldwijd bekend in kunstmiddens en prijkt o.m. op de cover van het boek "Les bâtisseurs du rêve", uitgegeven in 1980 (zie bibliografie) waarin de meest fantastische woningen ter wereld worden voorgesteld.

In 1987 logeert de Amerikaanse kunstenaar Keith Haring (1958-1990) drie weken in het speelhuis, tijdens dewelke hij de muurschildering in het Casino van Knokke realiseert op vraag van Roger Nellens. Tevens decoreert Haring in "Le Dragon" de wand van de trap en het balkon in zijn typische figuratieve stijl.

Het speelhuis doet thans onder meer dienst als atelier, zomerverblijf, gasthuis en bergruimte. In de jaren 1990 is het onder leiding van Roger Nellens gerestaureerd, waarbij o.m. alles van een nieuwe luchtdoorlatende verflaag is voorzien.

Gelegen in de zuidoostelijke hoek van de tuin, deels verscholen in aangelegde bloemenperken op verhoogde ondergrond, heeft het speelhuis een slingerende vorm die de onregelmatige contouren volgt van het terrein, ontstaan door de aanwezigheid van de resten van de omwalling van het voormalige 17de-eeuwse Sint-Paulusfort. Aan de westzijde van het speelhuis maakt de kunstenares een vaste sculptuur in de vorm van een tafel waaraan een "Nana" met haar man "Le Dragon" in ogenschouw nemen.

Opgetrokken aanvankelijk als één hoofdvolume (het lichaam) en later - in samenspraak met Roger Nellens -, voorzien van een staart bestaande uit verschillende stukken, voorpoten en ogen. Constructie in ijzer, keramiek, beton en plexiglas van 25 meter lengte en 6 meter hoogte. Opbouw gebeurt aan de hand van een ijzeren geraamte bestaande uit grote staven waartussen kleinere verbindingsstukken; daartussen zijn keramische plaatjes aangebracht. Aan de hand van een nieuwe spuittechniek, zogenaamd "gutinage" wordt, na het inpakken van de sculptuur, vloeibaar beton eerst van binnenuit aangebracht en vervolgens aan de buitenzijde. Het geheel is geverfd met "V 33", een twee-componentenverf ook gekend als bootverf.

Opvallend is dat de kunstenares bij de sculptuur voor de eerste maal wit gebruikt als hoofdkleur waarop de veelkleurige decoratie verspreid wordt aangebracht. Het lichaam van de draak wordt getypeerd door de wijd opengesperde dieprood geschilderde mond van waaruit een slingerende tong als glijbaan tevoorschijn komt, uitgevoerd in metaal en glanzend rood geschilderd. Opvallend zijn tevens de diepe oogkassen met bolvormige "levensechte" ogen in plexiglas. Vrij anekdotische decoratie, onder meer letters van de namen van het gezin rondom de inkom, de scheikundige formule van de anticonceptiepil, enz. Toegang tot het speelhuis via trappartij en rondbogig deurtje. Vrij sober witgeschilderd interieur, voorzien van een in de sculptuur geïntegreerde keuken en badkamer. Wand van de trap en omlopend balkon voorzien van zwarte figuratieve schilderingen van Keith Haring. Van Jean Tinguely is het meubilair en de beweegbare luchter; laatstgenoemde geconstrueerd uit o.m. oude ploegonderdelen, dierenschedels, overbrengkettingen en pluimen. Tevens schildering van Roger Nellens op de muur.

  • COLLINS G.R., ELFFERS J., SCHUYT M., Fantastische architectuur, Keulen/Amsterdam, 1980. (Vertaling van Les bâtisseurs du rêve, 1980).
  • DE GAIGNERON A., "Knokke-le-Dragon", in Connaissance des Arts, 1986, nr. 407, p. 40-49.
  • GRUEN J., Keith Haring, de biografie, Amsterdam, 1991.
  • HULTEN P., Niki de Saint-Phalle, Tentoonstellingscatalogus, Stuttgart, 1992.
  • MARKS C., World Artists 1950-1980, New York, 1984, p. 214-216.
  • WHITE E., "Surreal Note in Belgium. Artist Roger Nellens' Collection at Knokke", in Architectural Digest, dec. 1989, p. 142-147, 216.

Bron: CALLAERT G., VANNESTE P. & HOOFT E. met medewerking van DE LEEUW S. & STRUYF J. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Knokke-Heist, Deel I: Deelgemeente Knokke, Deel II: Deelgemeenten Heist, Ramskapelle, Westkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL4, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Privé-domein Roger Nellens: speelhuis Le Dragon [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59022 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.