erfgoedobject

Spaans Gasthuis

bouwkundig element
ID
59159
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59159

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Spaans Gasthuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Technische Scholen Mechelen
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Heden ingenomen door de Technische Scholen Mechelen en het Gesticht Cellekens. Aanvankelijk stond hier in de 16de eeuw het zogenaamde "Hof van Saksen" of "Hof van Muizen". In 1591 werd dit hof door de aartshertogen Albrecht en Isabella heringericht als "Spaans gasthuis", voor de verpleging van zieke en gewonde soldaten.

Leegstaand na de Vrede van Munster. In 1648, werd het opnieuw in gebruik genomen van 1671 tot 1715, tijdens de oorlog met Frankrijk. Van 1755 tot 1793 werd het aangepast als arsenaal en daartoe uitgebreid met nieuwe gebouwen, onder meer met een smidse zijde Jef Denynplein. In 1793 als nationaal goed aangeslagen; in 1808 verkocht en deels afgebroken.

De resterende gebouwen en gronden werden enerzijds in 1854 gedeeltelijk ingenomen voor de inrichting van het Gesticht Cellekens; anderzijds in 1879 voor de oprichting van de Vrije Katholieke Normaalschool met kapel gebouwd in 1884 naar ontwerp van Fr. Baeckelmans; laatstgenoemde gebouwen maken sedert 1969 deel uit van de Technische Scholen Mechelen (zie ook Jef Denynplein nummer 2).

Complex van gebouwen gerangschikt rondom een onregelmatige binnenplaats, sinds 1879 ingericht als Vrije Katholieke Normaalschool; sinds 1969 ingelijfd bij de Technische Scholen Mechelen. Van de straat afgesloten door een gekanteelde bakstenen muur met toegangspoort uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, beboomd voorhof met ijzeren hekafsluiting zijde Minderbroedersgang.

Aan straatzijde: verankerd L-vormig gebouw van twee bouwlagen onder aaneengesloten, afgeknotte zadelbedaking (Vlaamse pannen), van circa 1800. Bepleisterde en beschilderde gevels met aangepaste rechthoekige muuropeningen op beschilderde lekdrempels. Aan de zuidzijde: rechthoekige poort in beschilderde geblokte omlijsting onder gestrekte druiplijst verbonden met fraai gesmeed ijzeren balkonleuning van de bel-etage. Voorts rondboogdeuren in vlakke omlijsting ten noorden

Ten noorden: neogotische kapel, opgetrokken in 1884 naar ontwerp van architect F. Baeckelmans. Bakstenen gebouw van vijf traveeën onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, kunstleien). Traveeën geritmeerd door pseudopilasters waartussen deels gedichte gekoppelde spitsboogvensters. Afgeschuinde doorgetrokken lekdrempels.

Ten noordwesten en loodrecht op straat: aanleunende bakstenen schoolvleugel van twee bouwlagen en negen traveeën onder zadeldak (Vlaamse pannen), uit het vierde kwart van de 19de eeuw. Binnenplaatsgevel verticaal en horizontaal geritmeerd door lisenen en baksteen friezen. Zeven traveeën geopend door gekoppelde getoogde vensters op arduinen lekdrempels. Zijpuntgevel van drie traveeën met zogenaamde "Brugse travee", met pseudokruis- en bolkozijnen en siervlechtwerk op de borstweringen. Ernaast bakstenen bijbouw van drie traveeën met galerij op begane grond.

Ten noorden: sobere bakstenen schoolvleugels uit de jaren 1930-40, naar ontwerp van architect J. Lauwers.

  • STADSARCHIEF MECHELEN, C 8484: Het geweesene Arsenaal ofte het spaensch Gasthuys gemeten op 19, 20 en 21 september 1808.
  • VAN AUTENBOER E., De eerste stichting van het Spaansche gasthuis, in Mechelse Bijdragen, jaargang 10, 99-103.
  • VAN MEERlJliECK L., L'Hôpital Royal de l'Armée espagnole à Malines en l'an 1637, in Handelingen van de Koninklijke Kring voor Oudheidkunde, Letteren en Kunst van Mechelen, deel 54, 1950, 80-125.

Bron: EEMAN M., KENNES H. & MONDELAERS L. 1984: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Mechelen, Binnenstad, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 9n, Brussel - Gent.
Auteurs: Eeman, Michèle; Mondelaers, Lydie; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Onder-den-Toren

  • Is deel van
    Technische Scholen Mechelen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spaans Gasthuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59159 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.