erfgoedobject

Refugium van Grimbergen

bouwkundig element
ID
59173
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59173

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig refugium van Grimbergen, heden (1982) deels gebruikt door het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn en deels als parochiaal centrum.

Abt Cornelius de Kempenere (1416/17-1427) kocht op deze plaats het huis "Gulden Ring" en liet het aanpassen als refugiehuis. Aanpassingswerken ook onder abt C.F. de Velasco (1647-1665). In mei 1747 gebruikt als verblijfplaats voor Franse soldaten. Poortgebouw van 1777. In 1787 verkocht aan Jan Van Langendonck. In 1887 werd de zuidoostvleugel vervangen door de kapel van de Mariacongregatie. Vanaf 1916 werd het gebouw deels in gebruik genomen door "De Melkdruppel" waaruit in 1919 het NationaaI Werk voor Kinderwelzijn groeide. Voorts gebruikt als parochieschool tot in 1961.

Volgens een aquarel van J.B. De Noter bestond dit complex eertijds uit verschillende vleugels in traditionele stijl, geschikt rondom een binnenplaats met in het noordoosten een poortgebouw en ommuurde tuin ten zuidwesten. Het geheel was ingeplant tussen de Gebroeders Verhaegenstraat, Onze-Lieve-Heerstraatje, Ziekeliedenstraat en Onze-Lieve-Vrouwestraat.

Heden U-vormig complex met drie vleugels (noordwest- en zuidwestvleugel in traditionele bak- en zandsteenstijl) en rechthoekig geplaveide binnenplaats aan de straatzijde afgesloten door een poortgebouw (in het noordoosten).

Poortgebouw. Monumentale poort met lijstgevel van twee traveeën en één bouwlaag volledig opgetrokken uit arduin. Geblokte penanten op hoge plint en grote rechthoekige spaarnissen waarin respectievelijk een rechthoekig venster (links) en een deur (rechts), beide onder verdiepte houten casementen met paneelversiering en vermelding "ANNO 1777". Groengeschilderd houtwerk. Brede kroonlijst op klossen, tandlijst en langgerekte gecanneleerde consoles; bekronende attiek, volgens aquarel van J.B. De Noter eertijds voorzien van siervazen.

Noordwestvleugel. Aan binnenplaatszijde verankerde lijstgevel van elf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (kunstleien). Gepikte zandstenen sokkel. Voormalige kruiskozijnen met bewaarde zandstenen lateien, wigvormig ontlastingssysteem en druiplijst op de tweede bouwlaag; gedichte steigergaten, zandstenen muurbanden, houten kroonlijst en eenvoudige dakkapellen. Twee zijtrapgevels. Achtergevel uitkomend in Onze-Lieve-Heerstraatje: uiterst links ingebouwd hoekhuis. Voorts verankerde, nagenoeg blinde muur met vier verweerde zandstenen bolkozijnen boven en steigergaten; rechts drie latere traveeën met licht getoogde muuropeningen; deels bewaarde zandstenen negblokken en wigvormig ontlastingssysteem. Uiterst rechts deels opnieuw gevoegd muurpand met gedichte spitsboogdeur in verweerde zandstenen omlijsting voorzien van imposten en een in de druiplijst opgenomen sluitsteen.

Zuidwestvleugel. Vertoont aan binnenplaatszijde hetzelfde uitzicht als de noordwestvleugel maar telt slechts vier traveeën en heeft een deels bakstenen sokkel; zandstenen daklijst en twee mooie zandstenen dakkapellen bekroond door driehoekig fronton, casementen op de rechtstanden en oculus in entablement. Achtergevel ingebouwd door U-vormige galerij van één bouwlaag uit de 20ste eeuw, horend bij het parochiecentrum; lijstgevel van vier traveeën en twee bouwlagen op zandstenen gepikte sokkel, links aansluitend bij zijtrapgevel (tien treden en overhoeks topstuk) van de noordwestvleugel, grotendeels verborgen door recentere bijbouw; rechts aansluitend bij huizen van de Gebroeders Verhaegenstraat; vensters aangepast in de 19de eeuw; gedichte getrapte dakkapel.

In de hoek van de zuidoost- en zuidwestvleugel: resten van driezijdig uitspringende huistoren, heden van twee geledingen, gemarkeerd door zandstenen druiplijst; drie kleine rechthoekige vensters.

Zuidoostvleugel. Neogotische bakstenen kapel van zes traveeën en twee bouwlagen, aan de binnenplaats, onder een zadeldak (leien) met dakruiter en aansluitend bij een lager zadeldak. Op eerste bouwlaag verbouwde en aangepaste travee, eenvoudige spitsboogvormige bovenvensters; oculus in noordoostelijke tuitgevel.

  • STADSARCHIEF MECHELEN, De Noter J.B., nummers 276, 277, 278.
  • JANS A., De refugie van Grimbergen, in Onze-Lieve-Vrouwkoor Mechelen, 25 jaar koorleven in woord en beeld, Mechelen 1980, p. 32-33.

Bron: EEMAN M., KENNES H. & MONDELAERS L. 1984: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Mechelen, Binnenstad, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 9n, Brussel - Gent.
Auteurs: Eeman, Michèle; Mondelaers, Lydie; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Refugium van Grimbergen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/59173 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.