erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof

bouwkundig element
ID
60860
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60860

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerd neogotisch bedehuis opgetrokken in 1848, naar ontwerp van C. Dehults (Kortrijk), ter vervanging van de Romaanse kerk, die te klein en vervallen was geworden. Aanpalend ommuurd kerkhof met arduinen grafstenen. De muur dateert van 1941. De ingang van het kerkhof en kerk wordt gemarkeerd door twee kastanjebomen, de boom links werd geplant ter ere van de bevrijding van Kooigem in de Eerste Wereldoorlog en de rechtse boom werd geplant te ere van het eeuwfeest van België (1930). Aan de linkse boom ligt een roepsteen van blauwe hardsteen. Ten zuidwesten gedenkteken van de Eerste Wereldoorlog. Ten zuiden zeventien graven van Engelse soldaten, gesneuveld te Kooigem in de Eerste Wereldoorlog.

In oorsprong klein Romaans kerkje dat circa 1550 wordt uitgebreid door de bouw van een zuidbeuk. 1840 afbraak van de oude kerk en start van de bouw van de nieuwe kerk. In 1876, wordt de toren op aandringen van de architect, verhoogd met één bouwlaag. In 1918 wordt de kerktoren vernield door de Duitsers. De toren wordt heropgebouwd in 1920, onder leiding van L. Damide (Dottenijs) en aannemer J. Spilers (Warcoing), doch enigszins afwijkend van de 19de-eeuwse toren. Daarnaast wordt ook de rest van de kerk hersteld die zwaar beschadigd werd door de explosie.

Ingebouwde westtoren, een driebeukig schip van zes traveeën een driezijdig koor en zuidelijke sacristie. Rode baksteenbouw onder leien bedaking, bruinachtige baksteen voor de toren. Plint van natuursteen. Westtoren van vier geledingen onder leien tentdak met ijzeren torenkruis. Twee bovenste geledingen gemarkeerd door haaks op elkaar gestelde steunberen. Geprofileerd gedrukt spitsboogportaal met hogel. Erboven spitsboogvenster met neogotisch tracéerwerk. Wit glas-in-lood. Derde geleding met spitsboognis en lichtgleuf. Spitsbogige, geprofileerde galmgaten met erboven ingewerkte torenuurwerken. Zijbeuken en koor geritmeerd door steunberen en spitsboogvensters met neogotisch traceerwerk. Doorgetrokken lekdrempels. Koor gemarkeerd door houten kruis onder afdak; sporen van muurschilderingen hersteld in loop van 2002.

  • DESPRIET P., De Zuidwestvlaamse parochiekerken, deel 1, Kortrijk, 1982.

Bron: DE GUNSCH A. & METDEPENNINGHEN C. met medewerking van CALLENS T. & VAN DEN MOOTER M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortrijk, Deel IIA: deelgemeenten Aalbeke, Bellegem, Bissegem en Heule, Deel IIB: deelgemeenten Kooigem, Marke en Rollegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL5, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callens, Toon; Van den Mooter, Maarten; De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Kerkhof

Het kerkhof van Kooigem staat ingetekend op de laat 18de-eeuwse Ferrariskaart. Ten noordoosten en zuidwesten is het rechthoekige kerkhof omzoomd met een bomenrij en ten noordwesten en zuidwesten door een muur. Volgens de Atlas der Buurtwegen is er enkel ten zuidwesten, aansluitend bij de voorgevel van de kerk op het plein een muur. Ten noordwesten loopt de buurtweg 16.

Vandaag is het een ommuurde en omhaagde, vergroende site. De bakstenen muur heeft een natuurstenen afdekking. In het zuidwesten werd bovenop de lagere kerkhofmuur een metalen hekken geplaatst. Een metalen hekken aan hekpijlers verschaft toegang tot het kerkhof.

Op het kerkhof bleef een overzicht van de funeraire vormgeving van het midden van de 19de eeuw tot vandaag bewaard. Tot de oudste graftekens behoort de hardstenen neoclassicistische sippe voor de burgemeester Jean-Baptiste Glorieux (1789-1856). Het is een eenvoudige sokkel met een plint, opgesteld op vier funderingsstenen. Op het lichaam zijn tekstplaten uitgespaard met daarop de graftekst. Het monument is met een druiplijst en ogiefvormige deksteen afgewerkt. Vermoedelijk stond er oorspronkelijk een kruis bovenop de sokkel. Hetzelfde geldt voor de neogotische voet voor Albert Joseph Bourgois uit 1916. De sokkel bestaande uit een plint en een lichaam met aanzet voor een bekronend kruis is voorzien van het grafschrift in verdiepte neogotische letters en het IHS-monogram in marmer.

De hardstenen neoclassicistische tombe voor de burgemeester Louis Joseph Bulte (1799-1861) is een schoolvoorbeeld van het type. Op een getrapte sokkel staat de sarcofaag met een deksel in de vorm van een zadeldak. Accroteria decoreren de vier hoeken en de toppen van de frontons. De vier hoeken van de sarcofaag zijn gedecoreerd met omgekeerde toortsen. De ingekapte graftekst luidt: D.O.M. sepulture de la famille Louis, Joseph, Bulte/ sage conseiller époux veneré/ sous la froide pierre ici tout dort/ tendre père citoyen réspecté/ homme de bien repose dans la mort.

Het grootste deel van de graftekens dateert uit het interbellum en naoorlogse periode. Ze bestaand uit hardstenen stèles soms met (verhoogde) zerken of een graftuin, in sober gedecoreerde art deco of modernisme. Porseleinen applicaties en porseleinfoto’s komen veelvuldig voor, metalen applicaties zijn zeldzamer (Glorieux-Brugge +1915; Etienne Glorieux +1923)

Het kerkhof werd bezocht in 2017.

  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Orgel parochiekerk Sint-Laurentius

  • Is deel van
    Kooigemplaats


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/60860 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.